St. Louis FED Başkanı James Bullard'ın, ABD merkez bankasının kısa vadeli faiz oranını 1 Temmuz'a kadar %1'e çıkarması gerektiğini söylemesi sanki 11 günden çok daha uzun bir süre önceydi. Bullard bu açıklamayı, yıllık (YoY) %7 üzerinde artışla yakın tarihin en hızlı artışını yaşayan enflasyona karşı bir tedbir olarak yapmıştı. 
Bullard'ın yorumlarının ardından, hisseler düşüşe geçti. Takip eden üç günde S&P 500 endeksi %4 değer kaybetti.
Neredeyse üç hafta sonra, ABD'de ÜFE aylık bazda %0,6'ya ulaşmışken enflasyon uyarıları devam etse de, akıllardaki en büyük soru Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin piyasalarda ve küresel ekonomide ne kadar büyük bir yıkıma yol açacağı.
Kısa cevap: Çok büyük. Aynı zamanda ufukta bolca oynaklık da var.
Bu iki ciddi endişe, Şubat ayında küresel piyasaların çoğunda önemli düşüşlere yol açtı. ABD'de, S&P 500 ayı %3,1 düşüşle tamamladı. Dow Jones Industrial Average %3,5, NASDAQ Composite ise %3,4 değer kaybetti. Üç endeks aynı zamanda üst üste ikinci aylık kayıplarını yaşadı.
Japonya, Almanya, Fransa, Birleşik Krallık, Hindistan ve Hong Kong'da da hisseler ayı düşüşle kapattı.
Hisseler en azından 2022 başından bu yana, hatta daha uzun bir süredir zorlanmaktaydı. NASDAQ 100 22 Kasım 2021'den bu yana 52 haftalık bir zirve göremedi. Ancak her şeye rağmen endeksin düşüşleri sınırlı seviyede kaldı.
Yine de, Mart başlarken, gündem tamamen Rusya'nın Ukrayna'yı işgaline odaklı durumda. İki ülkenin temsilcileri dün Belarus sınırında bir araya geldi ve yeniden görüşmeyi kabul etti ancak herhangi bir uzlaşma sağlanamadı. Bu yazının kaleme alındığı an itibarıyla, çatışma daha da şiddetlendi.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali küresel kamuoyunda büyük bir tepki çekti ve Moskova'ya çok sayıda yaptırımlar getirildi. Piyasalar da Rus saldırısını cezalandırmaktaydı.
ABD doları Pazartesi günü Rus rublesi karşısında %32 kadar sıçrama yaptı.
Rusya Borsası Cuma itibarıyla 2022'de %34 düşmüş durumdaydı ve 28 Şubat Pazartesi günü açılmadı. Moskova'da hisse ve türev araç işlemleri bugün de kapalı durumda. Ek olarak, Rusya'nın en büyük internet şirketi Yandex (NASDAQ:YNDX) ve internet perakendeciliği platformu Ozon Holdings (NASDAQ:OZON) gibi büyük oranda Rusya'da faaliyet gösteren ancak ABD'de halka arz olan bazı hisselere yönelik işlemler de durduruldu.
Ancak ham petrol 2020 sonbaharında kaydettiği tabandan bu yana kaydettiği neredeyse kesintisiz rallisini sürdürdü. Emtia 2014'ten bu yana ilk kez 100 dolar seviyesini gördü. Goldman Sachs ham petrol fiyatlarının bir ay içinde 115 dolara ulaşmasını bekliyor.
ABD'de benzin pompa fiyatları %22 civarında yükseldi ve 2008 yazından bu yana ilk kez galın başına 4 dolara ulaşmaya doğru ilerliyor.
Rus işgalinin başlamasından bu yana, Batı ülkeleri Rusya'ya karşı giderek daha sert yaptırımlar uyguladı. Ülkeler hava sahalarını Rus uçaklarına kapattı, Rusya Merkez Bankası'nın dolar işlemleri yapmasının önüne geçti ve Rusya Başkanı Vladimir Putin ve birçok oligarkın döviz rezervlerini dondurdu.
Aynı zamanda, petrol devleri BP (NYSE:BP) ve Shell (NYSE:SHEL) dün Rus petrol şirketlerindeki yatırımlarını geri çekeceklerini duyurdu. BP hisseleri haberlerle birlikte %8 değer kaybetti. General Motors da (NYSE:GM) Rusya'ya Cadillac ve Chevrolet teslimatlarını durdurduğunu açıkladı. Detroit Free-Press'e göre, bu yıllık yaklaşık 3 bin araca denk geliyor.
Şaşırtıcı bir şekilde, Ukrayna krizi Anheuser-Busch InBev (NYSE:BUD) gibi bazı beklenmedik hisseleri baskı altına aldı.
Bira ve içecek devi Şubat ayında %2 değer kaybetti ancak ayın son iki haftasında %3,8 yükseldi. Şirket Rusya'daki bira pazarında %14'lük bir paya sahip.
Diğer yandan, Avrupa'daki kriz savunma hisselerine fayda sağladı. Şubat ayında Lockheed Martin (NYSE:LMT) %11,4, Northrop Grumman (NYSE:NOC) ise %19,5'lik sıçrama yaptı.
Ukrayna işgalinin gıda fiyatlarındaki artışı körükleyeceği oldukça bariz. Chicago'da işlem gören buğday vadeli işlemleri Pazartesi günü %8,6'lık sıçramayla kile başına 8,34 dolara ulaşarak, son 10 yıldaki en büyük günlük artışını kaydetti.
Buğday Şubat ayında %22,7 yükseldi. Ukrayna önemli bir buğday ihracatçısı ve Rus işgali Ukrayna'nın Karadeniz'deki limanlarından yaptığı ihracatta bozulmaya yol açtı.
Tabii ki, eğer Ukrayna'nın Rus kuvvetlerini geri püskürtüp bağımsızlığını koruyacağını varsayarsak, bu çatışmanın ne zaman biteceğini ve Ukrayna ekonomisinin toparlanmasının ne kadar süreceğini öngörmek neredeyse imkansız.
Bu yüzden, Ukrayna ve enflasyon başlıkları muhtemelen uzun bir süre piyasalarda endişe yaratmaya devam edecek. Mevcut krizin diğer ülkeleri de çatışmanın içine çekmemesini umuyoruz.
Merkez bankalarının faiz oranlarını en azından bir yıl daha sıfıra yakın seviyelerde bırakması ise, daha kolay baş edilebilecek bir konu. Tabii bu da konuyu FED'e ve Mart ayındaki iki önemli olaya getiriyor.
İlk olarak, Çarşamba günü FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finans Hizmetleri Komitesi'nin karşısına çıkacak. Herkesin Rusya'ya ve FED'in enflasyonla nasıl baş edeceğine odaklanacağından emin olabilirsiniz. Powell Perşembe günü ise Senato Bankacılık Komitesi karşısına çıkacak.
Daha önemli olan ise, FED'in Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) 15-16 Mart tarihlerinde gerçekleştireceği toplantıda faiz oranları konusunda vereceği karar. Beklentiler FED'in 25 baz puanlık bir artış yapması yönünde (oran şu an %0 - 0,25). Powell'ın Ocak ayında da belirttiği gibi, FED'in şu anki hedefi ülkedeki son 40 yılın en yüksek enflasyonunu düşürebilmek.
Bu çabaların sonuç vermesi en azından bir yıl, belki de daha uzun bir zaman alabilir. Herkese işleyen faiz artışları, bireysel ekonomik koşulları hesaba katmıyor. Bu yüzden, enflasyonun kontrol altına alınmasının çok uzun sürmesi durumunda bir resesyonun tetiklenebileceğine dair bir risk ortaya çıkıyor.
Şubat Ayının Kazananları ve Kaybedenleri
Şubat ayını tüm hisseler kötü geçirmedi. Ancak hisselerin 2021 sonundan bu yana zorlandığı da net bir şekilde görülüyor.
Dow endeksindeki 30 büyük şirketin yalnızca dokuzu Şubat ayında yükseliş kaydetti ve bu dokuz isim arasında lider, Chevron (NYSE:CVX) oldu.
Ek olarak, S&P 500'deki sektörler arasında yalnızca Enerji %6,37'lik artışla ayı yukarıda kapattı. Enerjideki kazançların öncülüğünü Occidental Petroleum (NYSE:OXY), Devon Energy (NYSE:DVN) ve Marathon Oil (NYSE:MRO) yaptı. NASDAQ 100 endeksindeki 101 hisse arasından ise yalnızca 27 hisse Şubat ayında değer kazandı.
Aynı zamanda bazı finans, seyahat ve sanayi hisseleri de güçlü bir performans kaydetti.
Şubat ayının en zayıf sektörü; Disney (NYSE:DIS), Live Nation Entertainment (NYSE:LYV), Netflix (NASDAQ:NFLX) ve Facebook'un ana şirketi Meta Platforms'u da (NASDAQ:FB) içeren iletişim hizmetleriydi. Meta Platforms Şubat ayında %33'e yakın değer kaybetti. 574,4 milyar dolar gibi devasa bir piyasa değerine sahip olduğu için de, NDX'i kendiyle birlikte aşağı çekti.
S&P 500'ün Şubat ayında en iyi performans gösteren hisseleri:
- Güneş enerjisi uzmanı SolarEdge Technologies (NASDAQ:SEDG), %+34,1
- Gübre üreticisi Mosaic (NYSE:MOS), %+31,2
- Çelik üreticis, Nucor (NYSE:NUE), %+29,8
- Bakır ve altın üreticisi Freeport-McMoRan (NYSE:FCX), %+26,1
- Havacılık ve savunma şirketi L3Harris Technologies (NYSE:LHX), %+20,6
S&P 500'ün Şubat ayındaki en zayıf beş hissesi:
- Yazılım şirketi EPAM Systems (NYSE:EPAM), %-56,4. Şirket kod geliştirme işlerinin büyük bir kısmını Ukrayna, Belarus ve Rusya'da yapıyor.
- Ödeme şirketi PayPal (NASDAQ:PYPL), %-34,9
- Meta Platforms (FB), yaklaşık %-33
- Kamu hizmetleri şirketi Exelon (NASDAQ:EXC), %-26,6
- Sağlık hizmetleri şirketi Viatris (NASDAQ:VTRS), %-26,5
Şubat ayında %9,7 yükselen Chevron'a ek olarak, Dow'ın en çok kazanan dört hissesi:
- American Express (NYSE:AXP), %+8,2
- Walt Disney (DIS), %+3,8
- Travelers (NYSE:TRV), %+3,4
- Boeing (NYSE:BA), %+2,6
Dow'ın en çok kaybeden isimleri ise: