2023'te Yatırımcıları Yine Oynak Bir Yıl Bekliyor

2022'de finansal piyasalar hakkında söylenecek çok şey var. Mesela:

• Nihayet bitt.
• Daha kötüsü de olabilirdi, 2008'de olduğu gibi.
• Çok zeki birçok insan piyasayı tamamen yanlış anladı.

Bu da geriye şu soruyu bırakıyor: Sırada ne var?

Hızlı bir toparlanma umuyorsanız, 2020'deki COVID-19 salgınının ilk şokundan sonra kaydedilen toparlanma dışında tarih pek umut vermiyor.

Ocak ayında başlayan ve birkaç rahatlama rallisiyle devam eden 2022'de hisselerin yaşadığı kadar büyük kayıplar genellikle aylar süren bir toparlanma gerektirir.

2000'in ilkbaharında başlayan Dot.Com çöküşü, kısmen 11 Eylül 2001 terör saldırılarının yarattığı travma nedeniyle Ekim 2002'ye kadar dibi görmedi.

2008 mali krizi, hisselerin Ekim 2007'de zirve yapması ve S&P 500 endeksinin 1.565,15 ile bir kapanış zirvesine ulaşmasıyla başladı. Endeks - ve genel olarak hisseler - Mart 2009'daki dip noktasına kadar 16 ay içinde %56,8 düştü. S&P 500'ün 1.565'e geri dönmesi dört yıl sürdü.

2022'deki hasar şuydu:

• S&P 500 yıl içinde %19,44 değer kaybetti ve sadece 141 hisse kazanç sağladı.
• Dow Jones Industrial Average %8,78 düştü. Sadece on hisse yılı yükselişle kapattı.
• NASDAQ Composite %33,1 düştü.
• En büyük Nasdaq hisselerini takip eden Nasdaq 100n %33 düştü ve sadece 24 hisse kazanç gösterdi .

Düşüşün büyük bir kısmı için Fed suçlanabilir ya da alkışlanabilir. Ukrayna-Rusya savaşı da büyük bir katkı olarak eklenebilir.

OPEC ülkeleri ve Rusya'nın petrol fiyatlarını 2022 yılının ilk yarısında varil başına 130 dolara kadar yükseltmesiyle, savaş küresel enflasyonu şiddetlendirdi. ABD'de benzin fiyatları Haziran ayında galon başına 5 doları aşmanın ardından 31 Aralık'ta 3,20 dolara kadar geriledi.

Ukrayna ve Rusya dünyanın en büyük tahıl ihracatçılarından ikisi olduğu için, küresel gıda fiyatları da sıçradı.

Kasım 2021'de Fed, 2022 yılı boyunca faiz oranlarını kesinlikle artıracağını ve artışların sonrasında da devam edebileceğini duyurdu. Amaç, ABD enflasyonunu %9 gibi yüksek bir seviyeden yıllık %2 hedefine geri getirmekti. İlk faiz artışı Mart ayında gerçekleşti ve Fed yıl içinde federal fon oranlarını toplamda yedi kez, %0-0,25'ten ve Aralık 2022 toplantısındaki %4,25-4,5'e yükseltti.

Merkez bankasının 1 Şubat'ta federal fon oranını %4,75-5'e yükseltmesi bekleniyor. Bazı Fed yetkilileri, 2024'te faiz indirimlerine başlamadan önce oranın bu yıl %5,1'e, belki de daha yükseğe ulaşacağını düşünüyor.

Yatırımcıları, borsa boğalarını ve birçok televizyon programında Fed'in hamlelerinin çok agresif olduğu uyarısında bulunan Wharton School'dan Jeremy Siegel gibi ekonomistleri tedirgin eden sadece faiz artışları değildi.

Fed'in inatçılığı bir sorun. Fed'in faiz artışları başladığında, Wall Street analistleri ve bir sonraki Apple (NASDAQ:AAPL) veya NVIDIA'yı (NASDAQ:NVDA) bulmayı uman herkes, Fed'in faizleri yavaşça ve uzun sürmeyecek şekilde artıracağını varsaymıştı. Hisselerin de bu baskıya dayanabileceğine inanılıyordu. Hatta, Mart 2022 gibi geç bir tarihte, birçok yatırım kuruluşundaki stratejistler S&P 500'ün 2022'de 5.000'i aşacağını ve belki de 5.300'e ulaşacağını tahmin ediyordu.

Ama Fed'in hamleleri yavaş değildi. Hızlı ve büyüktü. Wall Street'ten birilerinin faiz artırımlarının sona ereceğini ya da hafifleyeceğini öngördüğü her seferinde, başta Başkan Jerome Powell olmak üzere Fed yetkilileri konuşmalarında ve basın toplantılarında faiz artırımlarının gerekli olduğunu ve en azından gelecek yıla kadar devam edeceğini tekrarlıyordu.

2022'de Gündem Enerjiydi

Yatırımcılar iyi bir büyüme, (sadece gelir artışının aksine) gerçek kârlar ve temettü istiyor gibi görünüyor.

Enerji bu özelliklere uyuyor. 2022'de S&P 500'deki 11 sektör arasında enerji %59,1'lik artışla tek kazanan oldu. 2022'de S&P 500'ün en çok kazanan 10 şirketinden dokuzu petrol ve doğal gazla ilgiliydi; bunların başında %117 artışla Occidental Petroleum (NYSE:OXY) ve %92 artışla Hess Corporation (NYSE:HES) geldi. Exxon Mobil (NYSE:XOM) %80,3 yükselirken, Chevron (NYSE:CVX) %53 gibi düşük bir artışla Dow'un en iyi performans gösteren şirketi oldu .

Açıklanan kârlar harikaydı. Nakit akışları daha iyiydi. Ve temettü ödediler ve/veya hisse satın aldılar.

Ukrayna-Rusya Savaşı ve Çin ekonomisinin yeniden açılma umutları potansiyelleri artırdı.

Kamu hizmetleri, sağlık hizmetleri ve temel tüketim malları hisseleri küçük kayıplar yaşadı çünkü yatırımcılar tutarlı gelirleri, kârları ve temettüleri olan hisseler istedi.

Kazananlar arasında ilginç bir isim: 1869 yılında kurulan Campbell Soup (NYSE:CPB) oldu. Hisseler Aralık ayında %5,6 artış göstererek S&P 500 hisseleri arasında ayın en iyi 10. hissesi oldu. Yıllık kazanç ise %4,1 gibi mütevazı bir seviyede kaldı. Ancak bu, teknoloji sektöründe ya da teknolojiyle ilgili hisselerde yaşananlarla karşılaştırıldığında harikaydı.

Ya sık sık yaşlı olduğu söylenen Warren Buffett? (Kendisi aslında 92 yaşında.) Berkshire Hathaway (NYSE:BRKb) Aralık ayında hafif bir düşüş yaşadı, doğru. Ancak Berkshire dördüncü çeyrekte %15,7 yükseldi ve 2022'yi %3,3 kazançla tamamladı.

Gelişmiş ülkelerde nüfus yaşlandıkça sağlık hizmetlerinde patlama yaşanıyor. Merck & Company (NYSE:MRK) ve Amgen (NASDAQ:AMGN), sırasıyla %44,8 ve %16,7 artışla Dow hisseleri arasında sırasıyla en iyi ikinci ve dördüncü performansı gösteren isimler oldu.

En büyük kayıp teknoloji ve ilgili sektörlerde, genç biyoteknoloji şirketlerinde ve yeni başlayan yazılım şirketlerinde yaşandı. İlk halka arzlar düştü.

Tesla (NASDAQ:TSLA), yatırımcıların elektrikli araç pazarının umulduğu kadar hızlı büyümediğinden endişe etmeleri nedeniyle Aralık ayında %36 ve yılda %65 düşerek halka açık bir şirket olarak en kötü yılını yaşadı. Ayrıca, CEO Elon Musk'ın 44 milyar dolarlık oyuncağı Twitter'daki sorunlara kendini fazla kaptırdığına dair endişeler vardı.

Tesla bu yıl S&P 500'ün en kötü beşinci, Nasdaq-100 endeksindeki hisseler arasında ise en kötü sekizinci performansı sergiledi. Tesla'nın elektrikli araç pazarındaki iki rakibi Rivian Automotive (NASDAQ:RIVN) ve Lucid Group (NASDAQ:LCID), sırasıyla %82,2 ve %82,1 düşüşle yılın en kötü Nasdaq 100 hisseleri oldu.

Tesla Pazartesi günü yaptığı açıklamada dördüncü çeyrek teslimatlarının bir önceki yıla göre %18 arttığını ancak Wall Street tahminlerinin biraz altında kaldığını gösterdi. Tesla'nın teslimatları 405.000 araç olarak gerçekleşti; konsensüs tahmini ise 420.000 teslimattı. Tesla 2022'nin tamamında 1,3 milyon araç satarak 2021'e göre %40 artış gösterdi ancak şirketin %50'lik büyüme hedefinin altında kaldı.

Amazon.com (NASDAQ:AMZN), dünya genelinde ekonomik zorluklarla karşılaştığı ve işten çıkarmalara başladığı uyarısının ardından %49,6 düştü. Piyasa değeri Temmuz 2021'de 1,88 trilyon dolara ulaşmıştı. Şirketin 31 Aralık'taki piyasa değeri: 856,9 milyar dolar.

Facebook'un ana şirketi Meta Platforms (NASDAQ:META) %64 düştü.

Yarı iletkenler darbe aldı. Video oyunlarına ve kripto para birimlerini çalıştıran dev bilgisayarlara güç veren Nvidia, yıl için %50,3 ve sadece Aralık ayında %13,6 düştü.

Intel (NASDAQ:INTC) Aralık ayında %12,1 düşerek 2022'deki düşüşünü %48,7'ye çıkardı ve 30 Dow hissesi arasında en kötüsü oldu.

En büyük teknoloji isimleri de düşüşlerden kurtulamadı.

Apple %26,8, Microsoft (NASDAQ:MSFT) %28,7 ve Google'ın ana şirketi Alphabet (NASDAQ:GOOGL) %38,7 değer kaybetti .

Ve herkes kripto para piyasasının FTX gibi birkaç oyuncunun başarısızlıklarıyla, dolandırıcılık iddiaları ve daha da kötüleriyle mücadele ettiğini biliyor. Bitcoin 2022'yi Aralık ayı için %3,23, yıl için %64 ve Kasım 2021 zirvesine göre %75 düşüşle 16.549 dolardan tamamladı .

Faiz Artışları İş Başında

Fed'in faiz artışlarının etkileri finansal piyasaların ve kriptonun ötesinde ABD ekonomisine ve merkez bankalarının da enflasyon konusunda endişeli olduğu diğer ülkelere yayılıyor. Fed'in görmek istediği şey, ücretlerdeki artışın zayıflayarak yurt içi fiyatlar üzerindeki genel baskıyı azaltması.

Ekonomistler, resmi verilerin bu yılın başlarında fiyatların düştüğünü göstermeye başlayacağına inanıyor. Asıl soru ne zaman olacağı.

Muhtemelen gerçekleşmeyecek olan şey ise faizlerin tekrar %0'a yaklaşması. Bu durum, salgın öncesinde ve sonrasında hisselerin aşırı satın alınmasından sorumlu tutuluyor.

İstikrarlı istihdam ücret artışını güçlü tutuyor ve ABD'de işsizlik Kasım ayında %3,7 olarak açıklandı. ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu'nun yeni raporu Cuma günü açıklanacak. Konsensüs tahmini yine %3,7.

Konut emlak fiyatları ve faaliyetleri, özellikle pahalı piyasalarda yavaşladı. Faiz artışları, Temmuz 2021'de %3 civarında olan ipotekli ev kredisi faizi (mortgage) oranlarını geçen hafta %6,42'ye yükseltti . Sonuç: 30 yıllık, 275.000 dolarlık bir ipoteğin anapara ve faiz ödemesi %50 artarak ayda 1.724 dolara çıktı.

Korkulanşey , faiz oranlarının nispeten yüksek kalmasının ABD'de resesyonu garantileyecek olması. Aslında, birçok analist ve para yöneticisi bu yıl mütevazı bir durgunluk bekliyor.

Bir uyarı: Ne istediğinize dikkat edin. Mütevazı bir durgunluk kolayca daha kötü bir duruma dönüşebilir.

2023 Nasıl Geçebilir?

Borsa 2022'de ne kadar kötü olursa olsun, bir dip oluşabilmesi için hiçbir zaman büyük bir çöküş yaşamadı.

En önemli ortalamaların (Dow, S&P 500, Nasdaq, Nasdaq-100 ve Russell 2000 endeksleri) göreceli güç endeksleri, teknik uzmanların bir piyasanın veya menkul kıymetin aşırı satıldığına dair bir sinyal olarak izledikleri bir seviye olan 30'un altına kararlı bir şekilde inmedi.

Tesla'nın RSI değeri 16 Aralık'tan bu yana 30'un altında seyrediyor ve 27 Aralık'ta neredeyse 16'ya kadar düştü ki bu çok güçlü bir aşırı satış sinyali. Hisseler son üç günlük işlemlerde %13 artış gösterse de Tesla'nın RSI değeri hâlâ 30'un altında.

Fed hala en büyük joker. Wall Street analistlerinin çoğu, merkez bankasının ilk çeyrekte %5'in biraz üzerinde bir üst ya da son orana ulaşacağını ve ardından çabalarının işe yarayıp yaramadığını görmek için izleyeceğini düşünüyor.

Yani bu yıl büyük bir faiz düşüşü beklemeyin.

Gerçek şu ki, resmin tamamının ortaya çıkması bir yıl ila 18 ay sürebilir. Fed, 1994-2000 yılları arasında altı yıl boyunca faiz oranını yaklaşık %4 ile %6 arasında tutmuştu.

Ukrayna-Rusya savaşının nasıl sona ereceğini bilmiyoruz. Ne Ukrayna, ne de Rusya'nın geri adım atmaya yanaşmadığı acımasız bir sürece dönüştü. Risk, iki komşu arasındaki kanlı ve çirkin bir kavgadan daha kötü bir şeye dönüşmesi.

Çin-Tayvan çekişmesi devam ediyor. Çin; yüksek eğitimli, teknik bilince sahip işgücüyle ada ülkesini kontrol etmek ve Doğu Asya'daki kontrolünü genişletmek istiyor.

ABD'deki ara seçim sonuçları Temsilciler Meclisi'nde kaos yaratarak Kongre'nin yasaları geçirme kabiliyetini tehdit edebilir. California'dan Cumhuriyetçi Meclis Üyesi Kevin McCarthy, Nancy Pelosi'nin yerine Meclis Başkanı olmak için yeterli oyu kazanmakta zorlanıyor. Cumhuriyetçi müttefikleri Biden yönetimi hakkında büyük soruşturmalar başlatma sözü veriyor ve hükümetin işleyişini sekteye uğratmakla tehdit ediyor.

Ekonominin ve piyasaların istikrara kavuşması üç ila altı ay sürebilir. Bu nedenle, yeni yatırım yapmayı düşünen herkesin belirli giriş noktaları için plan yapması çok iyi olacaktır. Eğer satıcıysanız, hedefinizi seçin ve hedefinize ulaştığınızda harekete geçin.

Açıklama: Yazar bu makalede bahsi geçen hiçbir menkul kıymete sahip değildir.