Foreks - Birincil enerji kaynaklarında %70 seviyesinde ithalâta bağımlı olan Türkiye, her yıl enerji ithalatına yaklaşık 80 milyar dolar harcarken; 2024 yılında yenilenebilir enerji kaynaklarını devreye almada başarılı bir yılı geride bıraktı. 2023 yılında elektrik enerjisi kurulu gücüne sadece 2 bin 338 MW ekleyebilen Türkiye, 2024’te 6 bin MW’a yakın kurulu güç artışı ile tüm zamanların rekorunu kırdı.
2024 yılında yüzde 5 seviyesinde kurulu güç artışı yaşanırken, toplamda 115 bin MW’ı aşan kurulu gücün yüzde 59’u yenilenebilir enerji kaynaklarından oluştu.
-“YEKA TAKVİMLERİ İLE YATIRIMCIMIZ ÖNÜNÜ DAHA NET GÖRÜYOR”-
Enerji sektörünün 2024 yılı sonuçlarını değerlendiren Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ENSİA) Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı, güneş enerjisinde rekorların kırıldığı bir yılın geride kaldığına dikkat çekerek, “Bir temiz enerji ülkesi olan Türkiye’nin, kirli ve ithal kaynaklara olan bağımlılığını azaltmak, arz güvenliğimizi sağlamak ve temiz enerji dönüşümünü sağlamak stratejik hedeflerimiz arasında olmalı. Güneş enerjisi kurulu gücümüz 20 bin MW’ın üzerine çıktı. Potansiyelimizin çok altında olsak da sadece bu veri bile Türkiye’nin bir ‘Güneş Ülkesi’ olduğunun kanıtı. Şubat ayında Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından toplam 800 MW gücündeki bağlantı kapasitesinin tahsisi amacıyla güneş enerjisine dayalı altı Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) yarışması açılacak. Ocak ayında ise Edirne, Kırklareli ve Sivas'taki toplam 1200 MW kurulu gücündeki beş rüzgâr YEKA yarışması yapılacak. 2025 yılı YEKA takviminin Resmî Gazete’de yayınlanarak ilân edilmesi yatırımcılarımızın önlerini görmeleri, planlarını ve fizibilitelerini yapabilmeleri için çok büyük önem taşıyor. Bu durum temiz enerji sektörünün uzun yıllardır beklediği bir durumdu. Sonraki yıllarda da her yıl en az 2000 MW rüzgâr ve güneş YEKA ihalelerinin yapılmasını bekliyoruz. Birkaç yıllık takvimin hızlı bir şekilde açıklanması, yatırımcıların ön hazırlıklarını tamamlamaları için kritik önemde.” dedi.
-“2035’E KADAR 100 MİLYAR DOLARLIK DEV YATIRIM PORTFÖYÜ”-
Yenilenebilir Enerji’ye yönelik 2035 Yol Haritasının 2024 yılı güncellendiğini anımsatan Alper Kalaycı, 2035 yılı için rüzgâr ve güneş enerjisi hedeflerini yüzde 50 artırarak 120 bin MW’a çıkaran Türkiye’nin, gelecek 10 yılda sadece bu iki enerji kaynağına 80 milyar doların üzerinde yatırım yapacağını; diğer temiz enerji kaynakları olan hidroelektrik, jeotermal, biyokütle ve yeşil hidrojene yapılacak yatırımlarla 100 milyar doların üzerinde dev bir yatırım portföyü oluşacağını vurguladı.
Bu portföyün dünyadaki en önemli enerji dönüşümü yatırımlarından biri olacağını kaydeden ENSİA Başkanı Alper Kalaycı, şu değerlendirmeyi yaptı:
-“GELİŞMİŞ ÜLKELERLE ARAYI KAPATIYORUZ”-
“Mevcut rüzgâr ve güneş enerjisi kurulu gücümüzü 2035'e kadar dört katına çıkarmayı hedefliyoruz. Sektörün dinamiklerini bilenler için bu hedeflerin dahi yetersiz olduğunu söylememiz gerekiyor. Türkiye’nin kara ve denizüstü rüzgâr enerjisinde en az 150 bin MW, güneş enerjisinde ise en az 250 bin MW kurulu güç potansiyelimiz var. Sadece bu iki enerji türünde dört Türkiye’nin enerjisini karşılayabiliriz. 2035 yılına kadar güneş enerjisinde her yıl en az 5 bin MW, rüzgâr enerjisinde 2 ilâ 3 bin MW kurulu gücü devreye alacağız. Geç çıktığımız bu yolda hızla ilerliyoruz ve gelişmiş ülkelerle arayı kapatıyoruz.”
-BATARYA YATIRIMLARINDA İVME 2026’DAN SONRA-
Temiz enerji sektörü için yaşamsal önem taşıyan bir diğer konunun batarya yatırımları olduğunun altını çizen Kalaycı, bu alanda 2030 yılında 80 bin MW kapasiteye ulaşılmasının hedeflendiğini sözlerine ekledi. Depolamalı rüzgâr ve güneş enerjisi yatırımları ve temiz enerji kurulu gücünün dağıtım sistemine daha stabil verilmesi için batarya kurulumlarının taşıdığı öneme işaret eden Kalaycı, 2025 yılında çok sayıda yatırım kararının alınacağını, 2026 yılından itibaren ise Türkiye’nin bu alanda yüksek bir ivme yakalayacağını kaydetti.
Türkiye 1 Ocak 2025 tarihi itibarıyla yeni bir uygulamaya da merhaba diyecek. Ülke sınırları içerisinde inşa edilecek yeni binaların enerji verimliliğini artırmak ve çevresel etkilerini azaltmak amacıyla başlatılan “Neredeyse Sıfır Enerjili Bina” (NSEB) uygulaması kapsamında yenilenebilir enerji kullanım zorunluluğunu yüzde 5’ten yüzde 10’a yükseltilecek.
Uygulamayı değerlendiren Enerji Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği (ENSİA) Yönetim Kurulu Başkanı Alper Kalaycı, 2025 yılından itibaren her yıl yaklaşık 30 bin binanın NSEB şartlarında inşa edileceğini belirterek, bu binalarla yıllık 1850 gigawatt enerji tasarrufu ve 450 bin ton eşdeğer karbondioksit sera gazı azaltımı sağlanacağını söyledi. Bu değerlerin her yıl kümülatif olarak artacağı bilgisini veren Kalaycı, bu doğrultuda 2035 yılında 102 bin gigawatt/saat tasarruf edilmesinin hedeflendiğine değindi.
Tasarruf edilen her birim enerjinin, sıfır maliyetle üretilen enerji anlamına geldiğini sözlerine ekleyen Kalaycı; “Bizim talebimiz, yeni inşa edilen binalarda bu oranın en az yüzde 20 olması yönündeydi. Bu nedenle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın kararını destekliyor, ‘yetmez ama evet’ diyoruz.” dedi.