Öncesinde Moody’s sonrasında gelen Türk-Rus ilişkileri içerisinde düzenlemeler ile birlikte içeride oldukça önemli ve doğru adımlar atılmaya devam ediliyor. Bunun yanısıra hükümetin konut talebini artırıcı önlemler almaya da devam ettiğini bu durumu TCMB’nin de desteklediğini görmekteyiz. Dün indirilen zorunlu karşılık oranlarının bankalar tarafına yansıması oldukça önemli ve yakından izlenmeli Aynı zamanda Rezerv opsiyon katsayısının da artırılması hem dövize müdahale hem de TCMB rezervleri açısından dengeleyici bir müdahale olarak düşünülebilir. Yurtdışında risk iştahı da artarken, TL bu dönemi fırsata çevirmeye devam etmelidir.
İçeride konut talebi artırılmayı düşünülüyor
Bankaların kredi maliyetlerini ve tüketici kredi talebini artırmaya yönelik hamleler yapılırken, dün TCMB’nin de ZK’ları 50 bp. düşürmesi bankalar tarafından olumlu karşılandı. Aynı zamanda diğer maliyetlere yönelik düzenlemelerde gelirse(BSMV,damga vergisi gb.) kamu bankalarının dışında, özel bankaları da daha istekli konuma getirecektir. Bazı firmaların yüzde 0.70’e kadar düşen 10 yıllık kredi faizleri olmasına rağmen, çoğu özel bankanın halen yüzde minimum ortalama 1.15-1.20 seviyelerinde faizlerinin olduğunu görmekteyiz. TCMB’nin yüzde 4’lük büyüme alanı için yüzde 15’lik bir konut talebi ihtiyacını biliyoruz. Şuan için bu talep yüzde 9-10 seviyelerinde içeride düzenleyici önlemler beklenen ölçüde istek getirirse bu hedef yakalanabilir.
Konut fiyatları el yakıyor
Konut kredi faizlerinin düşürülmeye yönelik hamleler geliyor ancak konut fiyatlarının da yüksek seyri dikkatleri çekiyor. Bölge bölge fiyat farkılıkları söz konusu olsa da, ev sahiplerinin hükümetin destekleyici taraflarına yönelik hamleler yapması durumunda iç talep beklenenden daha hızlı canlanabilir. Tüketicilerin büyük şikayetinin olduğu bu konu, hem faizlerin daha da düşeceği beklentisi için de ev alacakları beklemeye geçirebilir hem de fiyatların ev sahipleri nezdinde nasıl olsa talep artacak beklentisi ile fiyatları aynı yüksek seviyede koruyup ya da daha da artırabilir. Bu durum talebin canlanmasına engel olabilecek etmenler arasında yatacaktır. Bu nedenle hükümetin bu destekleyici hamleleri, konut fiyatlarının denetlenmesi konusunda da detaylanmalıdır diye düşünüyoruz. Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli’nin bu durumda gayrimenkul sertifikası düzenleyecelerini ifade ettiğini görüyoruz. Metrekare bazında ev ihracı şeklinde bir düzenleme ancak istek görüp görmeyeceği kullanılabilirlik bakımından tartışılacak bir konu olacağını düşünüyoruz.
Kredi kartı taksit sayısının da artırılmasına yönelik bir hamle söz konusu. Bu durumda iç talebi canlandırma ve teorik olarak büyümeye nominal bir katkı sağlayabilecek düzeyde ancak enflasyonist hamlelerin de kontrol edilebilir düzeyde olması oldukça önemli !
BES ve varlık fonuna yönelik düzenlemeler de hem iç tasarrufları artıracak bir hamle hem de dış finansman ihtiyacını azaltmabilecek bir önlem olarak düşünülebilir. Türkiye varlık fonunun 10 yıl içerisinde büyümeye yüzde 1.5 katkı yapması bekleniyor. Kısmen zorunlu bireysel emeklilik sisteminin de 5 milyar liralık ulusal tararrufu hedefliyor. Devletin de 1.3 milyar liralık yıllık katkı yapması bekleniyor.
Genel olarak talebi canlandırıcı ve büyümeye yönelik önlemler geldiğini görmekteyiz. TCMB’nin de aynı şekilde bu isteğe faiz koridorunu da daraltarak cevap vereceğini düşünüyoruz. Bu durum mutlak suretle olumlu olarak görülebilir. Ancak kontrol mekanizması elden bırakılmamalı ve bu düzenlemelerin tüketici talebini canlandıracağını unutmayalım. Rusya’dan ithal edilen gıdalardan ambargoların kaldırılması içeride gıda fiyatlarına pozitif katkı sağlayabilir. Varlık fonunun kurulması ve özellikle asgari ücrete yapılan zammın belirli bir kısmının en çok harcama yapan bu kesime, BES ile birlikte tasarruf yapılması uygulamada birikimi artırabilecek olarak da görülebilir. Ancak durumların birbirini dengeleyip dengelemeyeceği de fiyat istikrarı bakımından önemli olacaktır. Aynı konuların bir de tüketicilere uygulanan vergi dağılımı ve üretim konusundaki reformlarla desteklenmesi daha kalıcı pozitif katkılar görmemize neden olacaktır.
Tüm bu gelişmeler ile birlikte Rusya’dan gelen turist sayısının eskiye dönmesi ile hizmet enflasyonunda yeniden yükseliş görülebilir. Atılan adımlar büyümeye yönelik olumlu olsa da enflasyon tarafının çok iyi kontrol edilmesi gerekmektedir.
Analizlerimizi sürekli takip etmek için buradan kayıt oluşturabilirsiniz
www.isikfx.com