Hafta sonu yapılan Eurogrup öncesi ve sonrası oldukça önemli gelişmeler yaşandı. Yunanistan kreditörlerin 5 ay erteleme ve 15.5 milyar euro kredi teklifini reddederken, kreditörlerde Yunanistan’ın 1 ay ek süre talebini reddetti. Tsipras Eurogrup öncesi referanduma gideceklerini açıklarken Eurogrup’taki müzakereleri sonlandırmış oldu. Dün ECB Yunan bankaları için acil likitide fonunu sabit tuttuğunu açıkladı. Yunanistan'da mali istikrar konseyi bugün banka ve borsaların kapalı olacağını açıkladı. Resmi olarak duyurulmasa da hükümetin 5 Temmuz referandumuna kadar bankaları kapatma kararı verdiği söyleniyor.
Referandumda ne sorulacak?
Tsipras’ın, Kreditörlerin Yunanistan'a nakit akışının yeniden sağlanması için sunulan koşulları referanduma sunma kararı parlamentoda onaylandı. Referandumda Yunan halkına, Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası ve Uluslararası Para Fonu aracılığıyla 25 Haziran’da Euro Grubu toplantısında iletilen taslağı kabul ediyor musunuz? sorusu sorulacak. Taslak iki belgeden oluşuyor. Birincisi mevcut programın tamamlanması ve devamı için yapılacak reformlar, ikincisi ise geçici borç sürdürülebilirliği analizi olarak halka sunulacak. Anketlerde halkın yüzde 60-65'i Avrupa Birliği içinde olmak istiyor. Ancak yinede çok büyük bir belirsizlik var.
Halk bankalara hücum etti
Başta Atina olmak üzere ülkenin tüm banka ATM’lerinin önünde uzun kuyruklar oluşurken, mevduatı olan vatandaşların çekebildikleri kadar para çektiği görüldü. Birçok ATM'de para bittiği söyleniyor. Hatta Yunan parlamentodaki ATM'de bile para bitmiş. Kuyruklar sadece bankalarda değil benzin istasyonlarında da oluşmuş durumda. Yunanistan bankalarından yüksek miktarda para çıkışı olduğu için ve bankalar bugün tatil edildi. Bu önlemler ve gelişmeler bankalardan çıkan mevduatın ELA tavanı olan 89 milyar eurodan fazla olabileceği anlamına geliyor. Yunan bankalarındaki toplam mevduat Mayıs ayında 135.7 milyar euro ile son 11 yılın en düşük seviyesine indi.
Yunanistan temerrüde düşecek mi?
5 Temmuz’da referanduma gidecek olan Yunanistan’ın 30 Haziran’da IMF’ye 1.6 milyar euro ödemesi gerekiyor. Yunanistan’ın istediği 1 aylık ek süre kreditörler tarafından reddedildi. Kreditörlerin 5 ay erteleme ve 15.5 milyar euro kredi teklifini reddeden Atina’nın ödeme yapmamasının resmi temerrüt teşkil etmeyeceği söylendi. Konuyla ilgili açıklama yapan FİTCH, Yunanistan'ın IMF'ye ödeme yapmamasının temerrüt anlamına gelmeyeceği ifade etti. IMF başkanı Lagarde ise, 30 Haziran Salı günü ödeme yapılmadığı takdirde Yunanistan'a yardım edilmeyeceğini açıkladı. Ancak IMF’nin hala görüşmeye açık olduğu ve Yunanistan ile çevre ülkelerdeki gelişmeleri izlemeye devam ederek gerekli durumlarda yardımcı olmaya hazır olduğu ifade edildi.
Piyasaları zor günler bekliyor
Süreç oldukça sıkıntılı gözüküyor. Eğer Yunanistan IMF'ye olan borcunu ödeyemez ve temerrüte düşerse, Yunanistan’ın çıkışının Almanya ve Fransa’ya maliyeti 160 milyar euro olacak. Ayrıca Yunanistan temerrüdü, IMF’nin kurulduğu 1945'ten bu yana en büyük geri ödeme yapılamama durumu olacak.
Yunanistan Maliye Bakanı Varoufakis yaptığı açıklamada, çözümün anahtarı Merkel'in elinde olduğunu söyledi. Yeni tekliflerin gelmesi durumunda bu hafta görüşmelere devam edeceklerini ifade eden Yunanistan Maliye Bakanı, hükümetin, vatandaşlara referandumda "hayır" oyu kullanmaları çağrısında bulunduğunu ancak IMF ve AB kurumlarının, yeni tekliflerle gelmeleri ve anlaşmaları durumunda “evet” denmesi için kampanya yapabileceklerini söyledi.
Bu gelişmeler sonrasında bugün Euro, Avrupa tahvilleri ve borsalarda satışlar görebiliriz. Faizler ve CDS’lerde ise yükselişler olacaktır. Yunan bankalarının likidite durumu oldukça kötü. Bugün Yunanistan’da banka ve borsalar kapalı olacak. Resmi açıklama yapılmasa da hükümetin 5 Temmuz’daki referanduma kadar bankaları kapatacağı söyleniyor. Sermaye kontrolü gündeme gelebilir. Günlük para çekme limiti 100-150 euroya inebilir. Bir sonraki adım ise Drahmi’ye dönüş olarak karşımıza çıkabilir.