Pay Senetleri veya Fx piyasası hangisi olursa olsun bir yatırımcı piyasayı aktif takip ediyorsa muhakkak bu verinin adını duymuştur. Tarım Dışı İstihdam Verisi basit haliyle 1 aylık dönemde tarım sektörü dışında kaç kişinin işe alındığını göstermektedir. Ekonominin gidişatı üzerine önemli bir gösterge olduğu için Fed tarafından dikkatle takip edilmekte ve para politikalarını belirlemede etkili olmaktadır. Bu sebeple piyasalar ve yatırımcılar tarafından da incelenmektedir.
Her ayın ilk Cuma günü (istisnalar olmaktadır) Türkiye saati ile 15:30’da açıklanmaktadır. Aslında tek bir veri değil de bir veri seti olarak değerlendirmek daha uygun olacaktır. Aynı anda birkaç veri geldiği için ve volatilite çok fazla arttığı için yatırımcılar yorumlamakta ve işlem açmakta zorlanmaktadır.
Peki bu veri seti nasıl yorumlanmalıdır?
1- Revize Rakam
2- TDİ Rakamı
3- İşsizlik Oranı
4- Ortalama Kazançlar
5- Katılım Oranı
Piyasalar ilk olarak revize var ise onu fiyatlamak isteyecektir. Ekonomik takvimlerde önceki rakamda farklı bir renklendirme yapılır ve yanında revize işareti eklenir. Özellikle yapılan değişiklik büyük miktarda ise etkisi de fazla olacaktır. Genellikle 5-10 dk fiyatlanmaktadır.
Sonrasında ise açıklanan rakamı gözlemlemekteyiz. Olumlu verinin Dolar kurunda yükseliş, olumsuz verinin düşüş baskısı oluşturması beklenir. Yine burada veri olumlu ise ne kadar olumlu sorusunu da düşünmemiz gerekmektedir. Örneğin 200k beklenen veri 210k gelir ise büyük dalga oluşmayabilir fakat 280k gelir ise daha büyük hareketler beklenebilir. Genellikle 30-45 dk fiyatlanmaktadır.
Bu iki verinin fiyatlamasından sonra işsizlik rakamı fiyatlanmaya başlayacaktır. Ters olarak işsizlik rakamının düşmesi olumlu olarak algılanmaktadır. Genellikle %0,1-0,2 fark görülmektedir. Binde 3 ve üzerinde fark oluşması halinde fiyatlama kur üzerinde değil de borsada olabilir ve ters fiyatlama yaşanabilir. Genellikle 30-45 dk fiyatlanmaktadır.
Bu 3 veriden piyasa yeterince anlam çıkaramaz yani karar veremez ise son 2 veriyi dikkate almaya çalışır. Ortalama kazançların artması enflasyon rakamlarının yükselişine öncü olacaktır beklentisiyle olumlu karşılanır. Katılım oranı da işsizliğin detaylı incelenmesine olanak verir.
Genel olarak toplamda 1-2 saat arasında fiyatlama yapılır ve sonrasında tepki hareketleri başlar. Ancak özel bir durum var ise örneğin bu verinin iyi gelmesiyle faiz artışı ihtimali net yükseliyor ise daha uzun fiyatlamalar da görülebilir.
Bu yorumlamalara bağlı olarak işlem stratejisi oluşturabiliriz?
- Veri ile işlem
Veriyi görür görmez hızlıca işlem açarak yüksek volatiliteden yararlanmaya çalışılır. En fazla kar fırsatı bu taktiktedir fakat hem deneyim ister hem de riski diğerlerine göre daha fazladır. Yanlış yorumlama, kotasyon alamama, fiyatlar hızlı hareket ettiğinden fiyat kayması gibi birçok sorunla karşılaşılabilir. Deneyimli ve soğukkanlı yatırımcıların kullanmasını önermekteyim.
- 5 dakika sonra işlem
Verileri gördükten sonra 5 dakika bekleyip piyasa yorumuna göre işleme girme taktiğidir. Veriler gelir gelmez ilk yoruma göre önce ciddi bir dalgalanma görülür. Sonrasındaki 5 dakikada bu dalga boyunun yarısı kadar geri çekilmesi öngörülür. İşte bu geri çekilmeden sonra yatırımcılar tekrar aynı yönde işleme girebilirler. Tekrardan dalga hareketini tamamlaması beklenir. En fazla önerdiğim strateji bu olmaktadır.
- 2 saat sonra işlem
Piyasa tüm verileri fiyatladıktan sonra tepki hareketleri beklenir. Genellikle bu hareket 1,5-2 saat sonrasında yaşanmaktadır. Önceden bildiğiniz destek – direnç rakamlarına göre aşılamayan yerlerden tepki hareketlerine işlemler açabilirsiniz. Yazının ortasında belirttiğim gibi verinin özel bir anlamı var ise ve fiyatlamanın daha uzun sürmesi bekleniyorsa bu süre uzatılabilir.
Yatırımcılar temel prensip olarak bakiyelerinin %10-20’si ile işleme girmelerini öneririm. Eğer yanlış yorumlayıp zarar edilmiş ise işlemimizin orta-uzun vadeli trende uygun olup olmadığını kontrol etmeliyiz. Trende ters ise zararı kabullenebilir veya trende uygun ise sabırla bekleyip (hesap güvende ise) zararın azalmasını sağlayabiliriz.
Herkese bol kazançlar dilerim.
Yunus Yurtbakan - Venbey Yatırım Yurtdışı Piyasalar Müdürü