Geçen hafta bayram tatili nedeniyle 7 Mayıs verileri dün, 14 Mayıs verileri de bugün açıklandı. Son rakamlara göre yurt içi yerleşiklerin döviz mevduat hesapları 227 milyar 470 milyon dolar yükseldi. Döviz mevduatları, TCMB Başkanının görevden alınmasının ardından bir iki hafta gerilese de kurdaki yükseliş devam edince alımlar da devam etti. Hesaplar içinde hem tüzel hem de gerçek kişilerdeki artış sürüyor.
Açıklanan diğer veriler de son derece önemli. Tüketici güveni 77,3’e geriledi. Uzun yıllardır negatif bölge olarak tanımlanan 100,0 puan eşiğinin altında olan güven endeksi, en sert düşüşü Ağustos 2018’deki kur hareketinde gördü, ardından pandemi başında sert kayıp veren endeks, Eylül itibarıyla 80,0 seviyesi üzerine çıkmış ve Mart’ta da 86,7 ilse son yılların en yüksek seviyesini görmüştü. Nisan’da 80,2’ye gerileyen endeksteki kayıp Mayıs’ta da devam etti. Vatandaşın ülke ekonomisine, dolayısıyla kendi alım gücü ve gelirine de olan beklentisi giderek zayıflıyor.
Pandemi döneminde esnaf büyük zorluk yaşıyor, fakat bu ülkede çiftçiler çok uzun yıllardır zorluklarla mücadele ediyor ve üretim ara mallarında da bu denli dışarıya bağımlıyken döviz de artmaya devam ettiği için tarım ürünleri girdi maliyetleri de rekor seviyelere çıktı. Bugün açıklanan tarımsal girdi fiyat endeksi, Mart ayında bir önceki aya göre %1,33, bir önceki yılın Aralık ayına göre %4,76, arttı ve bir önceki yılın aynı ayına göre %21,03 artarak 2018’in son çeyreği sonrası en yüksek seviyeye çıktı.
Konut fiyatlarında da rekor kırıldı. Pandemi başında faizlerin düşük olması ve uzun vadeli kredi imkanıyla konut satışları zirve yapmıştı, fakat faizlerin yeniden artırılması, enflasyondaki yükseliş ve kurun da hareketlenmesi ile satışlarda durum tersine döndü. Satışlar azalıyor, ama aynı gerekçelerle konut fiyatları rekor kırıyor. İnşaat malzemelerinde kur etkisi, demir başta olmak üzere emtiadaki yükseliş ve bitmek bilmeyen inşaat sevdası fiyatları yükselttikçe yükseltiyor. TCMB verilerine göre konut fiyat endeksi, Mart ayında bir önceki aya göre %2,4 oranında arttı ve 165,5 seviyesine çıkarak rekor tazeledi. Bir önceki yılın aynı ayına göre nominal olarak %32,0, reel olarak ise %13,6 oranında artış gösterdi.
Bu veriler ne anlama geliyor?
Ülkede gelir adaletsizliğinin arttığı anlamına geliyor.
Enflasyon kadar zam alamamak ama enflasyon üzeri fiyat artışlarına yenik düşmek anlamına geliyor.
Üretmek için çabalarken uygulanan yanlış politikaların tüm emekleri silmesi anlamına geliyor.
Gelirin gideri karşılayamaması nedeniyle geleceğe dair umutsuzluk anlamına geliyor.
Az çok birikim yapabilenin de bir şekilde döviz alarak kaybını azaltmaya çalıştığı anlamına geliyor.