Ham Petrol varil fiyatları hakkında kararsızlık devam ediyor. Yatırımcılar fikir olarak iki gruba ayrılmış durumda. Bir grup kısa vadede 40 seviyesi altına tekrar inileceği görüşünü savunmakta. Diğer grup ise 50 üzerinde kalıcılık sağlanması haline 65 beklentisi korumakta. Peki bu görüşlerden hangisi ihtimal olarak gerçeğe daha yakın bunu inceleyelim.
Bu araştırmayı iki farklı başlık altında değerlendirelim. Çünkü hem temel hem teknik anlamda vadeler arasında farklılıklar göreceğiz.
Kısa Vadede Ham Petrol Fiyatları:
Dünya genelinde Petrol üretimi tavan seviyelerde. Ülkelerin pazar paylarını genişletme yarışı buna en büyük sebeplerden biri. Özellikle Suudi Arabistan ve Rusya’nın 10 milyon varile yakın günlük üretiminin, 4 milyon varile yakın üretimi ile oldukça gerisinde kalan İran bu konuya çok hassas. Yeni Petrol üretim sahalarına ve tesislerine büyük yatırımlar yapmakta. 2015 yılında İran Abandan Rafinerisi ile Irak arasında 250.000 varil petrol taşıma kapasitesine sahip boru hattını 6 mil daha uzatmak adına çalışmalara başlandı ve hala devam etmekte. İran pazar payını artırabilmek için Petrol dağıtım ağını ve teknolojisini geliştirmek zorunda. Üretim maliyetlerini son yıllarda yeni teknolojiler ile oldukça düşürmüş durumdalar. Yani bahsettiğim olayları özetleyecek olursam İran, Rusya ve Suudi Arabistan ile benzeri üretim seviyelerine ulaşıncaya dek bu politikasını devam ettirecektir.
Geçen hafta Cezayir’de gayri resmi bir OPEC görüşmesi gerçekleştirildi. 8 yıl sonra ilk defa OPEC ülkeleri arasında bir uzlaşma sağlandı. Bu haberler ile birlikte Petrol varil fiyatlarında 2 Dolar’lık bir yükseliş gördük. Fakat bu toplantı resmi bir görüşme olmadığı için henüz yazıya dökülmüş bir durum henüz ortada yok. Sözlü bir anlaşma gerçekleşti. Henüz 1 hafta olmadı ki İran tarafından ihracatın artırılacağı açıklamaları geldi. Tabi bu açıklama ile birlikte uzlaşma kararına olan güvende kırılmalar yaşanıyor. OPEC’in sıradaki ilk resmi görüşmesi ise 30 Kasım’da gerçekleşecek. Üretim kotaları Kasım ayındaki resmi OPEC toplantısında belirlenecek. Nijerya, İran ve Libya bu anlaşmadan muaf olduklarını açıkladı ve Irak, OPEC'in ülkesinin üretim seviyelerine ilişkin tahminlerini kabul etmediğini kaydetti. 30 Kasım’a kadar özellikle İran tarafından yapılacak açıklamaları dikkatle takip etmemiz gerekecektir.
Kısa vadeli olarak teknik anlamda inceleme yaparsak pozitif görünümün devam ettiğini görebilir. Özellikle OPEC görüşmesinin baskıları ile birlikte 46.50 üzerinde kalıcılık sağlandı. 46.50 üzerinde yapılan kapanışlar yeni alımlar getirebileceğinden dolayı 49.00 direnç seviyesi de geçilebilir. 49.00 seviyesi geçilirse 49.60 hedef fiyat olabilir. Bu noktayı da aşabilirsek tekrar 50.00 üzeri fiyatlamalarda 51.60 direnç seviyesi gündemimizde olabilir. Olası geri çekilmeler yaşanır ise 47.50 ilk destek seviyemiz, bu seviyenin aşağı yönlü geçilmesi halinde ise 46.00 hedef fiyatımız olabilir.
Uzun Vadede Ham Petrol Fiyatları:
1998 yılının sonları ve 1999 yılının başlarında Ham Petrol varil fiyatları 10.80 dolar seviyelerinde idi. Küresel piyasalarda artan riskler, Ortadoğu’da yaşanan karışıklıklar ve ülkeler arasında yeni saflar oluşması ile birlikte Petrol’e olan talepte artış göstermeye başladı. Özellikle 2000’li yılların başında Dünya’da Petrol ömrünün tükenmeye yakın olduğu spekülasyonları başladı. Ortalama 30 yıl ömür biçildi Petrol madenlerine. Bu kargaşalar ile birlikte yükselişler oldukça hız kazandı. Tabi bu süreçte bir çok güçlü ekonomi büyüme hızını oldukça artırdı. 2008 yılında 147 dolar seviyelerini gördük. Sadece 9 yılda %130 artış sergiledi Petrol fiyatları. 2008 krizi sonrasında Petrol’de arz yarışı başladı. Ülkeler üretim seviyelerini hızlı bir şekilde artırdı. Büyük üreticilerin birçoğu, büyük yatırımlar ile yeni tesisler kurdu. Bu süreçte pazar yarışı başladı. Nükleer enerji, rüzgar enerjisi, güneş enerjisi, jeotermal enerji, kaya gazı vs. gibi enerji kaynaklarının bilinilirliği artmaya başladı. Tabi bu olaylar ile birlikte arzında hızlı yükseliş gösteren Petrol’ün talebi tarafında düşüşler gelmeye başladı. Pazar payını kaybetmek istemeyen, büyük yatırımlar ile yeni tesisler açan üretici ülkeler arzda artışa devam ettiler. Yaşanan stok balonu ile birlikte düşüşler hızını artırmaya başladı. Bu senaryolar ile birlikte 2016 Şubat ayında 27 Dolar seviyelerini tekrar test ettik. Buradan gelen tepkiler ile 50 Dolar’a yakın seyir devam ediyor.
Elde olan verilerle, Petrol’ün geçmiş tecrübelerini harmanladığımız takdirde uzun vadede pozitif baskının bir süre daha devam edebileceği ihtimalinin biraz daha yüksek olduğundan bahsedebiliriz. Üretimde artış hala devam ediyor fakat artık tavan seviyelerde denilebilir. Yani üretim artışı fiyatlanacağı kadar fiyatlanmış durumda. Nitekim bu yılın ilk aylarındaki 26 Dolar seviyelerinin tekrar görülmediğini 40 Dolar’ın üzerinde tutunmayı başaran petrol fiyat hareketlerini izliyoruz. Özellikle Ortadoğu’da hala devam eden kaos ortamı, büyük güçlerin aralarında saflaşması ve yandaş ülkelerle işbirliği yapması, askeri sanayiye yapılan yatırımların artırılması vs. gibi nedenler Petrol’e olan talebi önümüzdeki dönemlerde artırabilir. Tabi bu fiyatlanmalarda özellikle ABD, Rusya, Suudi Arabistan ve İran’ın hamleleri önemli olacaktır. Petrol fiyatlarında yön değişimi çok hızlı gelişebilir ki bunu uzun süredir takip eden yatırımcılar çok iyi bilirler.
Uzun vadeli olarak teknik anlamda inceleme yaparsak Ham Petrol’de birkaç kilit fiyat olduğunu görebiliriz. Aylık grafikte Fibonacci Retracement (Düzeltme) yaylarını 1998 - 10.85 dolar dip seviyesinden 2008 – 147 dolar tepe seviyesine çekecek olursak karşımıza güzel bir teknik görüntü çıkacaktır. Fibo. Rec. 61.8 seviyesi 62.80 dolar fiyatına denk geliyor ki bu düzelt seviyemiz olabilir. Yani Petrol’ de yukarı yönlü baskı ile uzun vadeli olarak yükselişler devam ederse 62.80 seviyesi ya düzeltme noktası ya da önemli bir direnç olarak çalışacaktır. 62.80 üzerinde aylık kapanışlar gerçekleştirebilirsek hedef fiyat tekrar 78.80 olabilir(Fibo.Rec50). Tabi uzun vadeli olarak yorumlayacak olursak 62.80 altında negatif görünüm devam ediyor diyebiliriz. Yeni senaryolar ile 147 seviyesinden başlayan düşüş hareketleri devam ederse eğer destek alabileceğimiz seviyeler sırasıyla 39.30, 33.15 ve 26.30 olabilir. Tam destek alabileceğimiz fiyat ise 10.85 dolar olarak karşımıza çıkıyor fakat bu fiyat günümüz şartlarında pek de mümkün görünmüyor.
ONUR ERKAN YILDIZ
VENBEY YATIRIM ARAŞTIRMA UZMANI
İLETİŞİM: onur.yildiz@venbeyyatirim.com - onurerkanyildiz@gmail.com
Diğer tüm analizlerimize buradan ulaşabilirsiniz.
VENBEY YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş
