Bu makale 20.05.2021 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Petrol piyasaları, küresel ekonominin geri kalanı gibi normale, Covid-19 aktivitesi öncesine dönmeye devam ediyor.
Dünya genelinde çoğu bölgede koronavirüs kısıtlamalarının gevşemesi ve yaz aylarının yüksek talebi ile birlikte bu, nerede durduklarını ve yatırımcıların bilmesi gerekenleri görmek için majör iki küresel petrol piyasasına ve iki büyük oyuncuya bakış atmak için bir fırsat.
Çin
Çin, ekonomik büyüme ve hükümet teşvikinin etkisiyle petrol üretimini artırıyor. Çin, GSYH büyümesinin %2,3 olduğu 2020’de günlük 10,85 milyon varil petrol ithal etmişti. Çin’in 2021’de GSYH büyümesinin %7,4 olması bekleniyor, bu nedenle petrol yatırımcıları, petrol tüketiminde de büyüme görmeyi beklemeli.
Artan talebi karşılamak için Çin daha ne kadar petrol ithal edecek? Bağımsız rafineriler (devletin olmayan petrol ithalatçıları) için kotasını, 2021’in ilk yarısında %20 artırdı.
Yatırımcılar, Çin’in, 2021 yılı ikinci yarısında bağımsız rafineriler için petrol ithalat kotaların artırıp artırmayacağını ve ne kadar artıracağını takip etmeli. Bu, Çin’in 2021 genel petrol talebinde ne kadar büyüme beklenebileceğine işaret edecek.
Hindistan
Hindistan salgın yaşıyor olsa bile devlet petrol rafinerisi Indian Oil Corporation (NS:IOC), bir ay öncesine göre sadece %12 düşük çalışıyor.
Hindistan’da petrol talebi, koronavirüs vakalarındaki son artış sırasında %20 düşüş gösterdi ancak rafineriler, petrol ürünleri üretimini aynı seviyede düşürmedi (daha önce bu köşede öngördüğüm şey).
Düşüş, birçok medya kuruluşu tarafından önemli olarak tasvir edilse de geçen yılla kıyaslandığında özellikle bu yıl Hindistan’daki vaka sayılarının çok daha yüksek olmasından dolayı %12’lik bir düşüş o kadar şiddetli değil.
Günlük 1,4 milyon varil petrol işleyen IOC, geçen Nisan’da %50, Mayıs’ta %65 kapasite ile çalıştı. Nisan 2021’de %96 kapasite ile işledi ve bu ay sadece %84’e düştü.
Bu, Hindistan’daki koronavirüs meselesinin, piyasaları geçen yıla göre daha az etkilediği anlamına geliyor.
İran
ABD ve İran arasındaki görüşmelerin çözümle sonuçlanabileceğine dair haberler nedeniyle petrol, bu hafta düşüş yaşadı. Biden yönetimi, İran petrolüne Trump döneminde uygulanan, bir noktada İran'ın petrol ihracatını günde 500.000 varilin altına düşüren yaptırımların sona ermesini istediğine işaret etti.
İran, petrol sahalarını “hazırladığını” ve eski müşterileri ile ilişkileri tekrar kurmaya çalıştığını söylüyor. National Iranian Oil Company, yaptırımların bittiği üç ay içerisinde üretimini, yaptırımlar öncesindeki gibi günlük 4 milyon varil seviyesine çıkarabileceğine inanıyor.
İran piyasaya kademeli bir arz ile dönüşten bahsetse de yatırımcılar şunu bilmeli ki İran, son birkaç aydır fiilen bu sürecin içinde.
TankerTrackers.com’a göre İran, Aralık 2020’den bu yana petrol ihracatını günlük yaklaşık 1,8 milyon varile çıkardı. İran petrolünün büyük bir kısmı halihazırda piyasada – müşterilere yönelik yaptırımları önlemek için gizlice satılıp sevk ediliyor.
Müzakereler verimli geçerse İran bu petrolü açıkça satmaya başlayabilir veya daha şeffaf bir şekilde piyasaya daha çok petrol sunarken satışlarına gizlice devam edebilir. Bu, OPEC için problem yaratabilir.
Rusya
Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak, Çarşamba günü yaptığı açıklamada talebin, petrol piyasasındaki arzdan bir miktar fazla söyledi.
Ona göre bu, fiyatları genel olarak stabil tutarken tüketicilerin kısmen depolanmış petrolden çekmesine yol açıyor.
Brent bu hafta 70 doları gördü ancak Çarşamba günü 66,66 dolara düştü.
Brent geçen ay pek çok kez 70 dolara yaklaşmış olsa da akabinde her zaman 60 dolar ortalarına döndü. Uluslararası gösterge geçen ay dalgalandı ancak sadece belirli aralıklarda sınırlı kaldı.
Novak’ın yorumları, sonraki OPEC+ toplantısına doğru Rusya’nın pozisyonu için bir ön bilgi sunuyor. OPEC+’nın planladığı üretim artışları Mayıs ayından önce yürürlüğe girmese de Rusya nisan ayında petrol üretimini günlük 160.000 varil artırdı.
Rusya’nın, kademeli üretim artışlarının devam etmesini desteklemesi muhtemel ancak Suudi Arabistan, Rusya’nın son üretim fazlasından memnun olmayabilir.
OPEC+ 1 Haziran’da toplanıyor.