Bu makale 16.06.2022 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Başkan Biden Temmuz ayında Suudi Arabistan’a gitmeyi düşünüyor. Beyaz Saray amacının özellikle enerji meseleleri değil güvenlik meselelerini tartışmak olduğunu söylemiş olsa da herkes bu ziyaretin, gerçekte petrolle ilgili olduğunu düşünüyor.
Bununla birlikte Beyaz Saray önceliğinin gaz fiyatlarını düşürmek olduğunu söylediği için kimse bu açıklamaya inanmıyor. Hatta Washington, petrol üretimini artırması için Riyad’a baskı yapmaya çalıştı bile.
Petrol fiyatları 2021 sonbaharında ilk artmaya başladığında Biden yönetimi Suudi Arabistan ve OPEC’e, üretimi artırmaları yönünde defalarca çağrı yaptı. Ancak OPEC, üretimini günlük 400.000 varilden fazla artırmayı kabul etmedi.
Bu nedenle Temmuz toplantısında petrol fiyatlarının ana gündem maddesi olması mantıklı görünüyor.
Şimdi ABD’de benzinin ortalama fiyatı 5 doların biraz üzerinde iken Biden yönetimi benzin, dizel ve diğer enerji fiyatlarını düşürmek için umutsuzca yapabileceği bir şeyler arıyor.
Yönetimin, stratejik petrol rezervinden (SPR) altı ay boyunca günde 1 milyon varil ham petrol çekme kararı, petrol fiyatlarında henüz ufak bir etki bile yaratmadı.
Amerikalı liderin Suudi liderliğinden şahsen ricada bulunması, Suudileri petrol üretimini artırmaya ikna edebilir mi? Öyle bir durumda pazara ne kadar petrol gelmesini bekleyebiliriz ve bu miktar, ABD’deki petrol ve benzin fiyatları için bir fark yaratır mı?
Suudi üretimindeki bir artış, muhtemelen OPEC+’nın üretim kotalarının altında kaldığı gerçeğini değiştirmez
Mayıs ayında tüm üyeler, kotalarının izin verdiği maksimum oranda üretim yapsaydı OPEC’in ürettiği toplam petrol miktarı, günlük 40,371 milyon varil olacaktı (Bunun içinde kotalardan muaf olan İran, Venezuela ve Libya yok).
Ancak OPEC+, kotaların imkan sağladığı kadar üretim yapmadı. S&P Global Platts’e göre grup, günlük yalnızca 37,6 milyon varil üretti. Suudi Arabistan Mayıs ayında günlük 10,45 milyon varil ile kotasının 99.000 varil altında üretim yaptı.
Suudi Arabistan üretimini günlük 1 milyon varil (yapabileceğini bildiğimiz miktar bu) artırsa bile Suudi üretimindeki bu artış, OPEC+’nın diğer üyelerinin eksik üretimini telafi etmeyecek.
Suudi Arabistan üretimi gerçekten artırabilir mi?
Suudi hükümeti emir verdiği takdirde Aramco (TADAWUL:2222), üretimini günlük 12 milyon varile çıkarıp bir yıl boyunca bu seviyeyi koruyabilir.
Bu miktarın, Aramco’nun Sürdürülebilir Maksimum Kapasitesi (MSC) olduğu biliniyor ve Aramco’nun MSC’ye ulaşmaya kanunen hazır olması gerekir. Şirket şimdi MSC’yi günlük 13 milyon varile çıkarmak için çalışıyor ancak bu, birkaç yıl daha gerçekleşmeyecek.
2020 Nisan ayında Aramco günlük 12 milyon varil üretti ancak bunu iki ay bile sürdüremedi.
Sorun, Suudi Arabistan’ın daha fazla petrol üretme kabiliyetinin olup olmaması (ki var) değil, üretimi artırmayı isteyip istememesi. Günlük 12 milyon varili görmek, Suudi Arabistan’ın petrol sahaları üzerinde baskı yaratabilir ve olağan yedek kapasitesini yok ettiğinden ülke için stratejik bir dezavantaja dönüşebilir. Bu nedenle ülkenin, üretimi MSC kadar artırmak için iyi bir sebebe ihtiyacı var.
Suudi üretimindeki artış fark yaratır mı?
Suudi Arabistan’ın, mevcut durumu üretimini MSC’ye kadar artırmaya değer bir sebep olarak görmesi mümkün değil ancak diyelim ki öyle oldu, pazara ekstra yalnızca günde 1,55 milyon varil petrol gelecektir.
Suudi Arabistan, üretimi günlük 11,6 milyon varile çıkarmayı tercih ederse – ki bu ABD’deki mevcut üretim seviyesi – bu da pazara 1 milyon varilin biraz üzerinde petrol girmesi anlamına gelir.
EIA’nın mevcut tahminleri, küresel petrol arzı ve talebinin esasen birbirini karşıladığını gösteriyor (her ikisi de günlük 100 milyon varil civarında). Arz ve talep temelde dengedeyken pazarda herhangi bir aksama – Rus petrolüne yaptırım gibi – fiyatlarda artışa yol açacak. Çünkü bunu bir yerden telafi edecek petrol yok.
Rusya’dan gelen 1 milyon varilin üzerindeki petrol kesildiğinden Suudilerin ürettiği günlük 1 veya 1,5 milyon varillik ek petrolün, fiyatları önemli ölçüde düşürmesi mümkün değil.
Tüm bunların jeopolitiği
Biden yönetimi ilk başlarda Suudi monarşisine karşı sert bir duruş sergilemeye çalıştı. Bu, Trump yönetiminin Suudi liderlerle çoğunlukla yakın bağlantılar kurma çabalarıyla taban tabana zıt bir yaklaşımdı.
Şimdilerde Beyaz Saray, umutları tükenmiş bir halde yardım için Suudi Arabistan’a gidiyor. Birkaç hafta önce, Biden’in Suudi Arabistan’a seyahat edebileceği söylentileri ilk çıktığında böyle bir olasılık reddedilmişti.
Suudilerin Biden karşısında sıkı bir pazarlığa girişmesini bekleyin. Suudi Arabistan Biden’e siyasi olarak yardım etmek için üretimi artırırsa karşılığında önemli bir şey bekleyecektir.
Ancak bu şey hemen açıklanmayabilir. Yine de bir anlaşmaya varılırsa bu şeyin geleceğinden emin olabiliriz.
Yatırımcıların, fiyatların yüksek olmaya devam edeceğini düşünmesi için temel birçok sebebi daha var: ABD’deki rafineri kısıtlamaları, ABD’nin petrol ve gaz sektöründe ve bunun finansörlerinde görülen tereddüt, Rusya’yla ilişkili olumsuz hissiyat, enflasyon ve saf spekülasyon.
Bu nedenle Biden, ufak bir iyilik karşılığında Suudileri üretimi artırmaya ikna edebilse bile konu benzin fiyatları olunca tüketiciler muhtemelen yalnızca ufak bir rahatlama hissedecek gibi görünüyor.
Biden’in siyasi sorunlarının cevabı Suudi Arabistan değil. Bunun için ülkesine daha yakından bakması gerekiyor.