Bu makale 26.04.2017 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
OPEC’in 25 Mayıs’ta gerçekleştireceği toplantıda hangi bakanların üretim kesintisini uzatma taraftarı olduğunu öğrenmemize bir ay kaldı. Birçok sinyal üretim kesintisinin üç ay daha uzatılacağını gösteriyor. Ancak hala şüphelerimiz mevcut.
Üretim kesintisinin uzatılması ile ilgili bir gelişme, petrol fiyatlarında kısa vadeli artışa sebep olabilir ve en azından fiyatları 50 dolar/varil seviyesinde stabil hale getirir. Üretim kesintisi konusunda anlaşılamaması halinde ise petrol fiyatları gözle görülür şekilde düşecektir.
Üretim kesintisinin uzatılmasının kolay olacağına yönelik işaretler:
- Suudi Arabistan Petrol Bakanı Khalid al-Falih (OPEC’in en güçlü üyesi) Abu Dabi’deki bir basın toplantısında “geçtiğimiz üç ay içindeki güçlü uyum oranına” rağmen OPEC ve OPEC harici ülkelerin küresel stok azaltma konusunda hala amaçlarına ulaşamadığını belirtti. Al-Falih, OPEC’in amacının küresel stokları beş yıllık ortalamaya düşürmek olduğunu belirtti. Şubat ayının sonunda OECD ülkelerinin stokları 336 milyon varil ile hedefin üzerinde ölçüldü. Bu da Suudi Arabistan’ın 3-6 ay kadar daha üretim kesintisini uzatma düşüncesini destekledi.
- Körfez Ülkelerinin enerji bakanları (Suudi Arabistan, Kuveyt, Bahreyn, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri ve Umman) üretim kesintisini uzatma konusunda ön anlaşmaya vardığını belirtti. Bahreyn ve Umman OPEC üyesi değil ancak üretim kesintisine katılma kararı almışlardı. Sanki bu ülkeler, bu ön anlaşmayı temel alan ülkeler arasında daha geniş bir fikir birliğine varmayı planlıyor gibi görünüyor. Ancak anlaşmanın detayları henüz açıklanmadı.
- Geçtiğimiz hafta OPEC ve OPEC harici üyelerinin Viyana’da gerçekleştirdiği Ortak Teknik Komite Toplantısında Haziran’da sona erecek üretim kesintisinden sonra altı ay daha üretim kesintisi yapılması gerektiğini belirttiler. Kuveyt, Venezuela, Cezayir, Rusya ve Umman temsilcileri, tüm katılımcıların üretim kesintisini değerlendirdi ve son iki ayda kesintilere uyum sağlandığı halde, devam eden petrol fazlalığının çözülmesine yardımcı olmak için anlaşmanın uzatılmasına karar verdiler.
Diğer yandan bazı üreticilerin üretim kesintisini uzatma konusunda şüpheleri olduğuna dair işaretler var. Bu şüpheler en büyük üretici ülkelerden geliyor ve üretim kesintisinin uzatılması konusundaki başarı ihtimalini azaltabilirler.
- Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak, üretim kesintisini uzatma konusunu görüşmek için bir sonraki toplantıya katılacağını belirtti ancak Rusya’nın böyle bir uzatmaya ihtiyacı olduğu konusunda işaret vermedi. Rusya, diğer herhangi OPEC harici üreticiden önce 300 bin varillik üretim kesintisi konusunda anlaşma yapmıştı. Geçtiğimiz birkaç ay içinde Rusya ve Suudi Arabistan arasında Rusya’nın söz verdiği seviyeyi yerine getirmesi ile ilgili bazı gerginlikler yaşanmıştı. Ayrıca Novak’ın Rus şirketlerini üretim kesintisini uzatmaya ikna etmek için ciddi bir mücadele vermesi gerekiyor gibi görünüyor. Şu anda Rusya’nın anlaşması ve uyumu, üretim kesintisinin uzatılması için en büyük tehdit olarak görülüyor.
- OPEC’in en büyük ikinci üreticisi olan Irak ise ilk başta üretim kesintisini fazla eleştirmiş ve başarısız bir muafiyet girişiminde bulunmuştu. Irak yılın ilk birkaç ayında üretim kesintisi gerçekleştirdi. Ancak Mart ayında üretim arttırdı. Irak’ı altı ay daha üretim kesintisine ikna etmek zor olacak ancak bu çok önemli. OPEC politikaları görüş birliği ile onaylıyor. Irak'taki iktidar koalisyonunun lideri geçtiğimiz günlerde; "Irak'ın diğer OPEC üye devletleri tarafından muaf tutulmasını bekleme hakkı var.” Dedi. Şu anda Nijerya ve Libya üretim kesintisinden muaf. Irak'tan bir muafiyet müzakeresi yapmak zor olacak, ancak Irak'ın ısrarı OPEC mutabakatını tehdit edebilir.