Bu makale 22.03.2017 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
25 – 26 Mart’ta OPEC ve OPEC harici petrol üreticileri Kuveyt’te bir araya gelecek. Toplantı öncesi WTI ham petrol fiyatları 2017 yılında ilk defa 50 dolar/varil seviyesinin altına geriledi. Beş ülke komitesinin değerlendirmesi, üretim kotasının altı ay daha sürüp sürmeyeceğinin belirlenmesinde etkili olacak.
Komite, muhtemelen üretim kesintisinin şu ana kadar iyi gittiğini ve OPEC – OPEC harici ülkelerin üretim kesintisine uyumunun iyi olduğunu, ancak daha iyi hale getirilebileceğini belirtecek. Komitenin aynı zamanda anlaşmanın uzatılıp uzatılmaması gerektiği konusuna da detaylı olarak değinmesini bekliyoruz.
Yatırımcılar ise olumlu yorumların OPEC’in üretim kesintisini uzatacağına işaret olduğunu düşünmesinler. Anlaşmanın uzatılıp uzatılmaması büyük oranda Suudi Arabistan’a bağlı olacak. Suudi Arabistan’ın kararı da büyük oranda diğer ülkelerin yeteri kadar üretim kesintisine katkıda bulunup bulunmadığına bağlı olarak değişecek.
Yatırımcılar, diğer üreticiler tarafından yapılan üretim kesintilerini de hesaba katmalılar. Platts’a göre veri toplama ve yöntemlerdeki değişiklikler, üretim kesintisi uyum oranını 72% ile 111% arasında değiştirecektir. (100% tam uyum anlamına gelirken bundan iyi bir oran, yapılan anlaşmaya göre daha ülkelerin fazla üretim kesintisine gittiğini gösterir)
Irak ve Birleşik Arap Emirlikleri gibi ülkeler üretim kesintisine tam olarak uyum göstermiş değiller. Üretim kesintisi rakamlarını analiz ederken, anlaşmanın her ülkenin altı aylık süreçteki üretimi kapsadığını hesaba katmak önemli. Bu yüzden bir ay boyunca üretim kesintisine uymamış bir ülke tamamen anlaşma dışı kalmış değildir, sadece ülkenin tam anlaşma koşullarına uymadığını gösterir.
OPEC harici ülkeler için mevcut üretim kesintisi uyum oranı 40% ile 66% arasında. Rusya’nın üretim oranı ne en çok kaygı verici olanı. Şubat sonunda Rusya, 300 bin varillik üretim kesintisi sözüne rağmen 120 bin varillik üretim kesintisi gerçekleştirdi. Mart 19 itibarıyla ise Rusya, üretimi 161 bin varil daha düşürdüğünü ifade etti. Rusya, şu anda günlük yaklaşık 11 milyon varil ile dünyanın en büyük ham petrol üreticisi konumunda. Ancak Suudi Arabistan’ın 12,5 milyon varil ile daha fazla atıl kapasiteye ait olduğu belirtildi.
Ocak ayında Suudiler söz verdiklerine göre daha fazla üretim kesintisi gerçekleştirdi. Bu, OPEC’in ortalama uyum oranını artırarak diğer ülkelere biraz daha rahatlık sağladı. Ancak Şubat ayında Suudi Arabistan üretim artırdı, fakat yine de 10,011 milyon varillik kota dahilinde kaldılar. Bu duyuru, petrol fiyatlarında düşüşü de beraberinde getirdi. Suudiler ekstra üretim yapıp satmak yerine azalan stokları doldurdular.
Suudi Arabistan, üretim kesintisinin ana yükünü sırtlamak istemiyor ancak atıl kapasiteyi diğer üreticilere baskı olarak kullanmayacağını da görüyoruz. Bu atıl kapasiteyle birlikte Suudi Arabistan, piyasaları petrol fiyatını düşürecek şekilde aşırı üretim yapmakla tehdit edebilir ve bu tüm üreticilere zarar verir. Bunun yerine, Suudi Arabistan en iyi finansal pozisyonun acıya dayanmak olduğuna inanıyor.
Geçtiğimiz hafta Suudi Arabistan petrol bakanı, OPEC’in üretim kesintisinin uzatılıp uzatılmamasına karar verirken aşağıdaki üç maddeyi göz önünde bulunduracağını söyledi:
- Küresel stoklar 5 yılın üstünde mi, değil mi (neredeyse üzerinde)
- Piyasalar, öngörüler konusunda kendinden emin mi
- Yatırımcılar ve şirketler, küresel petrol sektörünün sağlığına güveniyor mu
Tüm bu sinyaller üretim kesintisinin uzatılması ile sonuçlanabilir. Diğer yandan Suudi Petrol Bakanı, üretim yapan ülkelere sert çıkarak, üretim kesintisine uymayan ülkelerin yükünü çekmek zorunda olmadıklarını ifade etti. Bakan, “Suudi Arabistan, diğer ülkelerin kendisini kullanmasına izin vermeyecektir” dedi ve bu anlaşmanın herkesin yararına olduğunu ekledi.
Suudiler, üretim kesintisini uzatmayı reddetmeyi tehdit olarak kullanmaya hazırlanıyor gibi görünüyor. Suudi Arabistan üretim kesintisine uymayan ülkelerin önümüzdeki üç buçuk ay içinde kesinti planına uymasını umuyor.
Suudi Arabistan, üretim kesintisini sadece diğer ülkelerin katılması ve en iyi kararın bu olduğunu düşünmesi halinde uzatması bekleniyor. Suudiler, tek başlarına üretim kesintisini üstlenmenin maliyetini çekmeyeceklerini açıkça dile getirdiler.