OPEC Toplantı İncelemesi: Kim Üretim Kesintisini Uzatabilir, Kim Uzatmayabilir?
Perşembe günü gerçekleşecek OPEC toplantısı öncesinde hem OPEC hem de OPEC üyesi olmayan ülkelerin kilit konularından bazılarına (ülke bazında) değindik. Toplantıda ele alınacak başlıca konular; ülkelerin mevcut petrol üretiminin kesintisi anlaşmasını uzatma konusunda anlaşılıp anlaşılmayacağı, kaç ay süre ile uzatacakları ve yeni ülkelerin anlaşmaya katılıp katılmayacakları.
Piyasalar, Suudi Arabistan liderliğinde gerçekleşecek toplantıda üretim kesintisinin uzatılacağı yönünde fiyatlanıyor. Perşembe günü gerçekleşecek bir anlaşma fiyatlarda artışa sebep olabilir ancak arz fazlasına fazlasının azaldığına dair somut deliller görmedikçe bu fiyat hareketi geçici olacaktır.
OPEC
Irak: Irak hükümeti, yıllarca süren savaş ve yaptırımlar sırasında petrol üretimi ve ihracatı yapamaması üzerine daha yüksek petrol üretim kotaları ile bu dönemdeki zararını telafi etmek istiyor. Irak, IŞİD sebebiyle oluşan politik kararsızlıklardan dolayı zarar gören ülkelerden biri ve savaşın bedelini ödemek için petrol kârlılığı istiyor. Irak’ın üretim kesintisinden hoşlanmadığının belli olmasına rağmen Suudi Petrol Bakanı Khalid al-Falih’in Pazartesi günü Irak Başbakanı’na ve Petrol Bakanı’na yaptığı ziyaret sonucunda ülke, 9 aylık üretim kesintisine ikna olmuş görünüyor. Irak, anlaşmanın ilk beş ayında pek de uyumlu davranmadı (günlük izin verilen miktardan 80 bin varil daha fazla üretim yaptı). Yatırımcılar, kesintinin devam etmesi halinde Irak’ın nasıl davranacağını merak ediyor.
İran: İran Petrol Bakanı’nın OPEC’in üretim kesintisini 9 ay daha uzatma teklifini kabul etmesi bekleniyor. Bu düzenleme, İran'ın, anlaşmanın süresi boyunca ortalama üretim daha düşük olduğu sürece ülkeye yaklaşık 4 milyon varil üretim yapmasına izin veren özel istisnaları içeriyor. Başkan Ruhani'nin son seçimlerde yeniden seçilmesiyle birlikte İran, petrol endüstrisi için daha fazla yabancı yatırımcı çekmeyi hedefliyor. İran yaptırımları sona erdikten sonra yabancı yatırımcı istiyor ancak sert muhafazakarların hükümete getirdiği kısıtlamalar birçok potansiyel yatırımcıyı korkutuyor.
Suudi Arabistan: Petrol Bakanı Khalid al-Falih, OPEC ve OPEC üyesi olmayan ülkelerin mevcut üretim kesintisi anlaşmasının 9 ay uzatılmasını kabul etmeleri için Suudi Arabistan'ın petrol piyasasındaki gücünü sürdürmeye devam ediyor. Ancak toplantıya kadar hiçbir şeyin kesin olmadığını ve OPEC’in[TY1] “üretim kesintisi ile ilgili öneriye açık” olduğunu belirtti. Yatırımcılar, toplantının planlanan şekilde devam etmesi halinde fiyatlarda sert bir artış beklememeli. Al-Falih’in daha yüksek üretim kesintisi için görüş birliği sağlamaya çalışacağını öngörüyoruz. Suudi Arabistan, şu ana kadar hatırı sayılır bir üretim kesintisi gerçekleştirdi ve gerçekleştirmeye de devam edecektir.
Nijerya ve Libya: Her şey planlandığı gibi giderse Nijerya ve Libya 9 ay daha üretim kesintisine devam edecek. Irak Petrol Bakanı, Nijerya’nın OPEC toplantısında üretim kesintisi isteyebileceğini çünkü üretiminin terörist sabotajından sonra toparlandığını belirtmişti. Nijerya, şu anki üretim kesintisi planını 6 ay daha uzatmaktan yana olduğunu belirtmişti. Libya’daki petrol üretimi ise son haftalarda petrol sahalarının toparlanmasıyla birlikte yükseldi.
Cezayir, Angola, Ekvator, Gabon, Kuveyt, Katar, Birleşik Arap Emirlikleri: Bu OPEC ülkeleri Suudi Arabistan’ı takip ederek 9 aylık üretim kesintisini destekleyecektir.
Venezuela: Başkan Maduro 9 aylık ham petrol üretim kesintisi uzatmasını destekliyordu ancak politik ve ekonomik belirsizlikler Venezuela’nın tepkisini sınırladı. Protestocuların enerji bağlantılı kurulumları sabote etmesiyle birlikte 1.9 milyon varillik Venezuela petrolü piyasadan geçici olarak çekilebilir.
Ekvator Ginesi: Afrika ülkesi OPEC’e katılmayı 2009’dan beri istiyordu ve Suudi Arabistan’ın da desteğiyle bu hafta üyeliği gerçekleşti. Günlük 227 bin varillik üretim ile Afrika’nın üçüncü en büyük üreticisi olan Ekvator Ginesi, Aralık ayında OPEC harici ülke olarak anlaşmaya katılarak 12 bin varillik kesinti yapmıştı.
OPEC Harici Katılımcılar
Rusya: Rusya’da Devlet Başkanı Vladimir Putin, Enerji Bakanı Alexander Novak ve Rosneft CEO’su Igor Sechin, 9 aylık üretim kesintisi için desteklerini bildirdiler. S&P Global Platts Rusya’nın uyumunun 300 bin varil ile değişken olduğunu belirtti. OPEC, Rusya’nın uyumu ile ilgili belirsizliğini hoşgördü ancak yatırımcıların bu konuda dikkatli olmaları gerekmektedir.
Kazakistan: Orta Asya ülkesi Aralık 2016’da 1,5 milyon varillik üretiminden sadece 20 bin varillik kesinti yapmayı kabul etti. Şu anda Kaşgan petrol sahasının üretiminin artması sebebiyle bu anlaşmayı bırakması bekleniyor. Kazakistan, bu petrol sahası ile ilgili yatırımcılara verdiği sözlerden dolayı üretim kesintisinin daha fazla olmasının imkansız olduğunu belirtti. Ancak ülke, OPEC toplantısına temsilcilerini gönderiyor, yani Kazakistan’ın bir şekilde üretim kesintisine dahil olması beklenebilir.
Meksika: Meksika, iç ve dış yatırımcıları petrol sahasına davet ediyor olsa da Pazartesi günü yaptığı duyuruda 9 aylık üretim kesintisi planını destekleyeceğini belirtti.
Umman: Umman üretimi ilk başta 6 aylık olarak destekleyebileceğini belirtti ancak “bazı görüşmelerin ardından” 9 aylık üretim kesintisine de karşı çıkmayacağını duyurdu.
Diğer Ülkeler: Khalid al-Falih, petrol üretimi yapan “küçük” ülkelerin de üretim kesintisine dahil olma istekleri olduğunu belirtti. Bu ülkeler arasından Türkmenistan, Mısır ve Fildişi Sahili üretim kesintisine dahil olacağını Viyana toplantısında açıkladı. Fildişi sahili 53 bin varil, Türkmenistan 244 bin varil ve Mısır 723 bin varil petrol üretimi yapıyor. Mısır’ın üretim kesintisi anlaşmasına dahil olma ihtimali düşük, çünkü kendi ihtiyaçlarını karşılayacak kadar üretim yapamıyor. Norveç’in ismi potansiyel yeni katılımcı olarak geçse de petrol bakanı ülkenin toplantıya katılma planları olmadığını belirtti.