Bu yazı 1.06.2017 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Haziran ayının gelmesiyle birlikte petrol fiyatlarının 2017 yazında nasıl seyredeceğine bir bakacağız. 25 Mayıs 2017’de OPEC ve OPEC harici ülkelerin gerçekleştirdiği toplantı tam olarak öngörülen şekilde sonlandı. Ülkeler, üretim kesintisinin 9 ay daha sürmesi konusunda anlaşmaya vardı. Teorik olarak bu kesinti 2018 Mart ayına kadar günlük 1,8 milyon varil olarak devam edecek.
Ancak anlaşma gününde petrol fiyatları, OPEC ülkelerini de şaşırtarak sürpriz bir şekilde yaklaşık 5% değer kaybederek 48,90 dolara kadar geriledi. Piyasaların daha derin üretim kesintisi yapılmasını beklediği ortada. Bu beklentinin zaten fiyatlanmış olmasıyla birlikte 9 aylık üretim kesintisinin duyurulması, piyasalardaki uzun pozisyonların tahminleri ıskaladığını gösteriyor.
Şimdi OPEC üretim ile ilgili kararını verdiğine göre sormamız gereken soru, bu yaz piyasa talebi nasıl olacak? Aşağıda bu konu ile ilgili 3 önemli faktörü bulabilirsiniz:
1. ABD Talebi
Her zaman ABD Anma Günü’nün olduğu hafta sonu benzin talebi artmıştır. Hafta sonunda otomobil ile 50 Mil (80 Km) veya daha fazla yol yapanların sayısının 2,7% artması bekleniyordu. Havayolu taşımacılığında da bu yaz artış bekleniyor. ABD’de benzin talebinde gözle görülür bir artış olması, ABD’deki ham petrol stoklarının haftalık 10 milyon varil kadar gerilemesi (ortalama öngörüler 3-4 milyon varil dese de) anlamına gelmektedir. ABD’deki rafineriler Anma Günü öncesindeki iki hafta boyunca daha fazla ham petrol işledi, bu da yükselen talebe işaret ediyor. Eğer ABD’deki talep piyasaları şaşırtırsa petrol fiyatları yeniden yükselecektir.
2. Basra Körfezi Talebi
Genelde Basra Körfezi ülkelerindeki ham petrol tüketimi (Suudi Arabistan, Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri) yaz aylarında yükselmektedir. Bunun sebebi bu ülkeler elektrik üretimi için ham petrol kullanmaktadır ve yaz aylarındaki aşırı sıcaklar sebebiyle artan klima kullanımı da bu dönemde ham petrol talebinin artmasına sebep olmaktadır. Örnek olarak 2014 yılının Temmuz ayında Suudi Arabistan, normalde 600 bin varil ham petrol tüketimi yaparken günlük 1 milyon varil tüketim gerçekleştirmiştir. Genellikle Suudi Arabistan, yaz aylarındaki iç talebi karşılamak için üretim artırmaktadır. Bu sene OPEC anlaşması sebebiyle Suudi Arabistan 10,058 milyon varillik üretim kotasını aşamayacak. (Geçtiğimiz Temmuz’da Suudi Arabistan 10,67 milyon varil üretimle rekor kırmıştı)
Bu hafta Ramazan ayının başlamasıyla birlikte körfez ülkelerindeki elektrik üretimi Haziran’da daha da yükselecek. Ancak yatırımcılar, Suudi Arabistan’ın iç ham petrol talebinin önceki yıllardaki kadar yükselmesini beklemesinler. Bunun sebebi Wasit Doğal Gaz Santrali. Bu, 100 bin varillik ham petrol kullanımı yerine doğal gaz kullanacak. Diğer bir doğal gaz santralinin ise 2019 yılında açılması bekleniyor. Bu şekilde Suudi Arabistan doğal gaz kullanımına doğru kaymaya başlıyor.
3. Çin Talebi
Çin’deki petrol talebi geçtiğimiz iki yıl içinde güçlü seyrediyor. Çin, zayıf petrol fiyatlarından faydalanarak ham petrol rezervlerini güçlendirdi ve stok kapasitesini gözle görülür şekilde artırdı. Ancak Çin’in petrol ithalatının yaz aylarında yavaşladığını gösteren bazı işaretler mevcut. Çin, Mart ayında rekor miktarda ham petrol ithalatı gerçekleştirdi ancak ithalat Nisan ayında 9% geriledi. Rafineri bakımları, Çin’deki stok artışına katkıda bulundu. Çin hükümeti bağımsız Çin rafinerilerinin ithal edebileceği miktarı karma olarak 2 milyon varil ile sınırlamak için belirli adımlar atıyor. Çin, bu yaz petrol ithalatını sınırlayarak yükselen talebi azaltmak için bir adım atabilir. Bu da ABD ve Basra Körfezi'ndeki güçlü talebe karşı etki yaratarak yaz boyunca petrol fiyatlarında aşağı yönlü baskı oluşturabilir.
Medyanın OPEC, Rusya, ABD Kayaç petrolü ve diğer üretim rakamlarına odaklanmış olmasıyla birlikte dikkatleri küresel talepte tutmakta fayda var.