NASIL YATIRIMCI OLURUM 101?

Genel olarak yatırımcı nasıl olunur ve portföy oluştururken nelere dikkat edilmelidir?Çok temel olsa da yatırımcılarımız finansal eğitim eksikliğinden yada umursamadıklarından düzenli bir portföy oluşturmaya çekinirler.Özellikle ilk başlayanların temel olarak kabul edebileceği, anlaşılır bir bilgilendirme yazısı yazmak istedim.
Birinci adım: Portföy miktarınıza karar vermek ilk adımdır.Kısa vadeli borçlarınızı ödeyeceğiniz miktarı tasarruflarınızdan çıkarttıktan sonra kalan kısım orta-uzun vadeli bir portföyü oluşturmak için kullanılacak fondur.Kısa vadeli borçların ödeme zamanı geldiğinde zararda olduğunuz bir yatırımdan çıkamama (likiditasyon ya da duygusal) riskini böylece bertaraf etmiş olursunuz.
İkinci adım:Portföy için ayırdığınız miktarın vadesini belirlemek ikinci adımdır.Çünkü bu parayı ne zaman kullanacağınız sizi ekonomik riskler ve piyasadan gelecek olan belirsizliklere ne kadar süre maruz kalacağınızı belirler.Bu süreyi belirledikten portföyde tutmak isteyeceğiniz enstrumanları seçmeniz gerekmektedir.Bunun için öncelikle hisse senedi,foreks piyasası,altın,petrol,tahvil vb yatırım araçlarının ne işe yaradığını,içlerinde barındırdığı riskleri ve dinamikleri öğrenmeniz gerekiyor.Bunları ne kadar iyi öğrenirseniz sizin adınıza bilgisizlikten gelebilecek zararlardan korunmuş olursunuz.Bu enstrumanlardaki bilgi derinliğiniz ise portföyünüze alacağınız varlıkların miktarını belirlemede büyük rol oynar.Çünkü en önemli kural:Bilmediğin varlığı elinde tutmamaktır.
Üçüncü adım: Varlıkları öğrendikten sonra sırada riskle aranızdaki bağı kurmaya geldi.Riski ne kadar sevdiğinizi bilmeniz gerekir.Eğer risk-seven biriyseniz ve vadeniz,fonunuz müsaitse büyük ihtimalle tahvil,bono yerine hisse senedi yada foreks piyasası sizi tatmin edecektir.Riski sevme ve beklenen karın boyutuna göre sizin portföyünüzdeki varlıkların miktar ve oranları belirlenecektir.Riskle aranızdaki ilişkiyi belirledikten sonra portföyün riski içinse, varlıkların piyasa ile ilişkisine(Beta) bakın.Böylece sistemik riskinizi(bütün piyasayı etkileyen riskler) yada spesifik riskinizi (sadece belirli sektör ya da grubu etkiler) belirlemiş olursunuz.Buna göre varlıkların oranlarında değişiklikler gerekebilir.
Dördüncü adım: Sıra geldi oluşturduğumuz portföyün performansına.Belirli bir süre geçtikten sonra(vadenize göre değişir.-hafta,ay,yıl-)portföyünüzün getirilerini beklediğiniz getirilerle karşılaştırmanız gerekiyor.Eğer beklediğinizden daha fazla uyuşmazlık varsa demekki portföyünüz sağlıklı işlemiyor ve değişiklik zamanı gelmiştir.Karda olsanız bile portföyünüzü öncelikle risksiz varlıklar olarak adlandırabileceğimiz tahvil ve bonolarla karşılaştırın.Portföyünüz bunlardan fazla getiri sağlamadıysa başarılı bir yatırımcı olduğunuz söylenemez.Daha sonra ise referans olarak aldığınız piyasa endeksiyle(Bist 100,Bist 30,S&P 500 vb) karşılaştırın ve bu endekslere göre ne kadar fark(alfa) yarattığınıza bakın.Bu portföyünüzün esas başarısını gösterir.
Sonuç olarak finansal piyasalarda binlerce yatırımcı bulunmakta ve bunlardan ayrılıp ekstra bir getiri sağlamak ise bilgiyle olabilir ancak.Tasarruflarınızı korurken büyük bir ciddiyetle çalışmak ve bilgi sahibi olmak gerekir.Her alanda olduğu gibi bu konuda da kendinizi geliştirmek ilk kural.
Halil BARIŞKAN