Her ayın ilk haftası ABD istihdam piyasasına yönelik güncel gelişmelerin sonuçlarına odaklanılmaktadır. Çünkü İstihdama yönelik artış devam ediyor mu, çalışanların ücretlerinde özellikle artış izlenmiş mi gibi soruların cevapları, ülkenin ekonomik aktivitesini yorumlayabilmek ve Merkez Bankası para politikası kararlarını tahmin edebilmek adına kritik bir öneme sahiptir. Ayrıca bu haber akışının varlık fiyatı üzerindeki etkileri de finansal piyasalarda işlem gerçekleştirenlerin radarında yer almaktadır. Bu sebeple de Tarım Dışı İstihdam, İşsizlik Oranı ve Ortalama Saatlik Kazançlar verilerinin sonuçları yakinen takip edilmektedir.
Piyasa katılımcıları, haberlerin sonuçlarının olası etkilerini bilmek ve buna uygun stratejiler belirlemek ister. Ancak söz konusu olası fiyatlama davranışı öncesinde ilgili verilere yönelik tüm detayların (teorik + uygulama) bilinmesi hayati bir öneme sahiptir. Bu sebeple de “Tarım Dışı İstihdam” temalı raporumuzun başlangıcında, ilgili verilerin ne olduğunu aktaracağız. Raporumuzun ilerleyen bölümlerinde ise, bu verilerin geçmiş dönemdeki etkilerinden bahsedeceğiz.
Tarım Dışı İstihdam (Non – Farm Payrolls)
Tarım sektörü haricinde (Sanayi, Kamu, Hizmet, vb) son ay içerisinde çalışan insanların sayısındaki değişiklikleri belirler. Bu değişiklik piyasa beklentisi üzerinde ise ülke para birimi için pozitif, piyasa beklentisi altında kalması durumunda ise ülke para birimi için negatif bir etki bırakması beklenilir. Burada yer verdiğimiz piyasa beklentisi, ekonomik takvim içerisinde yer alan beklenti rakamı olarak dikkate alınmalıdır.
*** İstihdam piyasası görünümünün daha şeffaf bir şekilde yorumlanabilmesi için mevsimsellik faktörü dikkate alınmakla birlikte Tarım sektörü ilgili istihdam hesaplamalarına dâhil edilmemektedir. Bu sebeple de Tarım Dışı İstihdam verisi sonucu popülaritesi yüksek bir haberdir.
İşsizlik Oranı (Unemployment Rate)
ABD ekonomisinde geride kalan ay içerisinde, iş aradığı halde iş bulamayan kişilerin, toplam iş gücü içerisindeki oranını ifade etmektedir. Bu oranın piyasa beklentisi üzerinde gelmesi yani işsizliğin artması ülke para birimi için negatif, piyasa beklentisi altında gelmesi yani işsizliğin azalması ise ülke para birimi için pozitif bir etki bırakması beklenilir. Burada yer verdiğimiz piyasa beklentisi, ekonomik takvim içerisinde yer alan beklenti rakamı olarak dikkate alınmalıdır.
*** İşsizlik oranı, son yıllarda önemli bir toparlanma kaydetmektedir. Kriz zamanında yaklaşık olarak %8,5 seviyesinde olan işsizlik oranı her yıl kademeli bir şekilde gerilemektedir. 2018 ve 2019 yıllarında özellikle bu gerilemeyi net bir şekilde izlemekle birlikte 2019 Ekim tarihli sonuç itibariyle (%3,5) son 50 yılın en düşük rakamını temsil etmektedir. Şuanda da bu görünümün korunup korunmayacağı takip edilmektedir.
Ortalama Saatlik Kazançlar (Average Hourly Earnings)
Tarım sektörü dışında çalışan işçilere ödenen saatlik ücretteki değişimi gösterir. Enflasyon için öncü bir gösterge olarak takip edilmektedir. Bu göstergenin piyasa beklentisi üzerinde gelmesi ülke para birimi için pozitif, piyasa beklentisi altında gelmesi ise ülke para birimi için negatif bir etki bırakması beklenilir. Burada yer verdiğimiz piyasa beklentisi, ekonomik takvim içerisinde yer alan beklenti rakamı olarak dikkate alınmalıdır.
*** ABD Merkez Bankası Fed, para politikası kararlarında “istihdam”, özellikle de “enflasyon” dinamiklerine dikkat etmektedir. İstihdam piyasasının güçlü olduğu bir ortamda Fed enflasyon dinamiklerine yönelik etkin bir ilerleme kaydedip kaydedilmediğini incelemek ister. Bu tutum faiz artırımı ya da faiz indirimi yorumlamalarında baz alınan önemli bir gelişme olarak karşımıza çıkmaktadır. “Ortalama Saatlik Kazançlar” verisi, enflasyon teması ile birlikte 2017 yılının ikinci yarısından itibaren Tarım Dışı İstihdam verisinden daha popüler hale gelmekle birlikte o zamanlar faiz artışına yönelik beklentiler gündemde iken şu sıralar faiz indirim patikası devam edebilir mi sorusuna cevap aramaktayız.
ABD’den 01 Kasım Cuma günü gelecek önemli verilerle ilgili kısa bilgiler paylaştıktan sonra şimdi de ilgili verilerin takvimsel değerlendirmeleri ve olası etkilerinden bahsedelim.
“Ekonomik Takvim”
NOT: ABD İstihdam verileri beklenti ve tahmini aralık bölümü 01 Kasım 2019 tarihinde Bloomberg terminalinden alınmıştır. Bu rakamlar hafta içerisinde değişiklikler gerçekleşebilir. Bu değişiklikler, ilgili rapor içerisinde güncellenecektir.
ABD Verileri Nasıl Yorumlanmalıdır?
Veri sonuçlarını yorumlarken dikkat edilmesi gereken en önemli husus, kritik 3 verinin aynı anda açıklanıyor olmasıdır. Bu yüzden de fiyatlama davranışlarını incelerken ilgili verilerin birbirleri ile kıyaslanması ve ilgili kıyaslama içerisinde hangisi daha popüler olduğunu bilmemiz gerekiyor.
Dikkate alacağımız bu 3 verinin birbirleri ile aynı şekilde sonuçlanması (hepsi olumlu ya da olumsuz şeklinde), yorum yapma becerimizi güçlendirebilirken, haber sonuçlarının birbirinin tersi yönünde sonuçlanması durumunda (birisi olumlu diğerleri olumsuz gibi) ise, varlık fiyatlarında dalgalanmalar oluşabilir.
Bu tür zamanlarda ki genel itibariyle bu tarz durumlarla karşılaşma olasılığımız çok kuvvetli, piyasa hassasiyeti dikkate alınacaktır. Bu sebeple de ilgili verilerin geçmiş dönemde varlık fiyatları üzerindeki etkilerine bakmak, mevcut yorumlama yaparken fayda sağlayacaktır. Ayrıca matematiksel olarak üç haberin aynı anda açıklanmasına yönelik tam 27 olasılık mevcuttur.
Dikkat Edilmesi Gereken Önemli Hususlar!
1- ABD Merkez Bankası Fed, 2017 yılının ikinci yarısından itibaren para politikasına ilişkin kararlarında özellikle enflasyon temasına dikkat çektiği için Ortalama Saatlik Kazançlar verisi Tarım Dışı İstihdam verisinden daha popüler olarak izah edilebilir. İlgili popülarite, yeni döneme ilişkin projeksiyonların (dot plot) yer aldığı Fed toplantıları (Aralık – Mart – Haziran – Eylül) öncesinde spekülatif fiyat akışı ile birlikte popüleritesini artırmıştır. Ancak veri setinin sonuçlarının anlık etkisine baktığımızda özellikle sürpriz bir sonuç gelmediği müddetçe ilk dakika etkisinin Tarım Dışı İstihdam ile sonuçlandığını söyleyebiliriz. Ortalama Saatlik Kazançlar verisinin daha etkin bir fiyatlama davranışına dönüşebilmesi için, Tarım Dışı İstihdam verisinin beklentiye yakın ya da paralel bir sonuca imza atması gerektiği göz ardı edilmemelidir.
2- ABD Merkez Bankası (Fed), herhangi bir ayda sonuçlanan ABD verilerine bakarak para politikası kararlarında değişiklikler yapmayacaktır. Ancak piyasa dinamikleri, verilerin açıklandığı an bu konuya ilişkin spekülatif fiyatlama davranışları içerisine girebilir. Bu sebeple de fiyatlama davranışı ile Fed kararlarını birbirinden ayırt etmek gerekir. Fed, sadece bir aylık veri sonuçlarına değil, genel gidişata yönelik olumlu & olumsuz performansa göre para politikası kararlarında açıklamalar yapabilir.
3- GCM Yatırım Araştırma Departmanı, kritik ABD verilerine yönelik rapor paylaşımlarına ek olarak özellikle piyasa dinamikleri üzerinde ayrıca durmak ve mevcut teorik bilgileri uygulamaya dökmek için verilerin açıklanmasından 15 dakika önce Youtube Canlı Yayın Programı gerçekleştirmektedir. 01 Kasım Cuma günü saatler 15’i gösterdiğinde, Araştırma Müdür Yardımcısı Kudret AYYILDIR kritik ABD verilerine yönelik programına başlayacaktır. Haber sonucuna ulaşmadan önce EURUSD, USDTRY ve Ons Altın gibi bazı önemli varlıklar üzerindeki olası etkilerine değinecek olup, 15.30’da sonuçlar açıklandığı andan itibaren de ilk etkiyi yorumlayarak mevcut varlıkların değişimlerini aktaracaktır.
Veri sonuçlarına yönelik başarılı yorumlar yapabilmek için, geçmiş dönemdeki etkilerin bilinmesi önemlidir!
Kritik ABD verilerinin varlık fiyatları üzerindeki olası etkilerini doğru yorumlayabilmek, stratejilerin başarıya dönüşebilmesi adına önemlidir. Bu sebeple de yorumlama yeteneğinizi geliştirebilmek için geçmiş dönemlerde nasıl reaksiyon verdiğinin bilinmesi önemlidir. Ancak bu bilgi, yeni dönemdeki beklentilerde kesin başarıya ulaştırır psikolojisini oluşturmamalıdır. Çünkü günler / haftalar / aylar hatta yıllar içerisinde ülkelerin makro – ekonomik dinamikleri ve piyasa beklentileri farklılaşabiliyor. Bu sebeple de her ay aynı etkiyi beklemek doğru olmayacaktır. Geçmiş dönem çalışmaları, yatırımcıların bu veri ile birlikte olası hareket akışını daha başarılı bir şekilde yorumlayabilmek adına pratik bilgiler olarak düşünülmelidir.
04 Ekim 2019 tarihinde açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD paritesinde ilk dakika içerisinde önemli ve hacimli bir fiyat yükseliş hareketi izlemekteyiz. Ancak ikinci dakikadan itibaren fiyatlama davranışlarını incelemeye devam ettiğimizde, mum boylarının etkinin azaldığını hatta davranışın biçiminin değiştiğini görmekteyiz. Bu tutum, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır. “GCM Forex / Viop Yatırımcıları”, verilerin sonucuna ilişkin GCM MT4 / GCM MT5 platformları içerisinde yer alan ve anlık olarak veri akışının geçtiği “Haberler” bölümünden ayrıca yararlanabilir.
Geçtiğimiz yılın aynı döneminde (02 Kasım 2018) açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD paritesinde ilk dakika içerisinde önemli ve hacimli bir yükseliş hareketi izlemekteyiz. Ancak ikinci dakikadan itibaren fiyatlama davranışlarını incelemeye devam ettiğimizde, mum boylarının etkinin azaldığını hatta davranışın biçiminin değiştiğini görmekteyiz. Bu tutum, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır.
Teorik görünümden uygulamalı bölüme geçmeye devam ediyoruz. Kritik ABD verilerinin geçmiş dönemde EURUSD paritesi üzerinde nasıl bir etkisi oldu sorusunun cevabını arayarak raporumuzu tamamlayacağız. Bu bilgiler ışığında, 2013 – Ocak’tan itibaren ilgili haberlerin sonuçlarının parite üzerindeki 5, 15 ve 30 dakikalık zaman dilimlerinde kaç pip hareket ettiğini yukarıdaki tablodan görebilirsiniz.
82 tane veri (6 yıl + 10 ay) sonucunun EURUSD paritesi üzerindeki etkisini incelediğimizde 5 dakikalık zaman diliminde ortalama 50 pip, 15 dakika içerisinde ortalama 55 pip ve 30 dakika içerisinde ortalama 60 pip hareket ettiğini, 5 ile 30 dakika arasındaki ortalama değerler incelendiğinde önemli bir pip farkının olmadığını ve bu nedenle de özellikle istihdam verilerinin ilk 5 dakika üzerindeki olası etkinin çok daha önemli olduğunu söyleyebiliriz.
Ayrıca her ne kadar ortalama değere göre fiyatlama davranışları tespit edilmeye çalışılsa da genel ortalamadan uzaklaşan yıllık performans göz ardı edilmemelidir. Şuana kadarki süreçte oluşan fiyatlama değişimlerinde 2019 yılı ortalamanın 5 dakika içerisinde 28 olduğu, buna karşın 2018 ve 2017 yıllarında da ortalamalardan uzaklaşıldığı izlenmektedir. Bu tutum, fiyatlama performansının popülaritesinde değişim arz etmesine imkan tanımaktadır. Genel ortalamaya bu yıl en fazla kritik Haziran ayı gündeminde yaklaşıldığı da dikkate alındığında, Fed’in son dönemdeki faiz popülaritesinin etkisi olduğunu ve fiyatlama davranışına Fed faiz spekülasyonun da yeni dönemde girebileceği hususu yakinen takip edilebilir.
İlk 5 dakikanın öneminden bahsediyoruz ancak bu düşünce 5 dakikanın sonuna kadar ilgili etkinin devam ettiği anlamına gelmemelidir. Bu konu ile alakalı yapmış olduğumuz araştırmalar neticesinde ilk 1 ve 1,5 dakikanın fiyatlama reaksiyonu için hayati bir önem arz ettiğini söyleyebiliriz. Zaten yukarıdaki 1 dakikalık EURUSD grafiğinde de bu etkiye net bir şekilde ulaşmaktayız. Bu istatistiğimizi Bloomberg terminalini kullanarak biraz daha diğer varlıklara kaydırdığımızda,
İlk 1 dakika içerisinde etkin olanlar;
İlk 1,5 dakika içerisinde etkin olanlar;
- USDTRY, EURTRY, HAM PETROL (CRUDE OIL), BRENT PETROL (BRENT OIL),
Söz konusu araştırmalarımızı Bloomberg terminali ile desteklemeye devam ediyoruz. Aşağıda yer verdiğimiz tablo son 1 yıl içerisinde gelen ABD verilerinin 5 dakika (300 saniye) içerisindeki etkisini görmemize katkı sağlayan bir çalışmadır.
Tabloyu incelediğimizde, EURUSD paritesine yönelik ilk 1 dakika içerisinde önemli fiyat değişimi izlenirken 1 – 5 dakika arasındaki yatay görünüm dikkat çekmektedir. Bu tutum ilk 1 dakikanın hatta resim içindeki kesikli çizgilere daha yakından baktığımızda ilk 30 saniyenin ne kadar önemli olduğunu anlamına gelmektedir. Ortalama değerleri incelediğimizde ise özellikle pozitif tarafın bir adım daha önde olduğunu görmekteyiz.
*** Kritik ABD verileri, finansal piyasalarda yer almaya çalışanlar için her ayın ilk haftası takip edilmesi gereken önemli makro-ekonomik gelişmelerdir. Bu gelişmeleri doğru bir şekilde yorumlamak, stratejilerinizin genelinde başarılı olma ihtimalini artırabilir. Bu sebeple de bu çalışma ile istenilen şey, mevcut hareketliliğinin nedenlerini doğru bir şekilde yorumlayabilmenize yardımcı olabilmektir. Rapor ile elde ettiğimiz teorik ve doğru bilgiyi de YouTube Canlı Yayın programımızda uygulamaya dökerek eğitimin pekişmesine yönelik önemli bir adım atmaktayız. Bu sebeple de gerek rapor gerekse canlı yayın programının mevcut gündem maddelerini geliştirici bir eğitim serisi olduğu hususu göz ardı edilmemelidir***