ABD - İran çatışması ve fiyatlardaki yükselişin devam etmesi durumunda OPEC'in üretimi devam ettirip ettirmeyeceğine yönelik spekülasyonlarla birlikte dünya son günlerde petrol fiyatlarında yaşanan sıçramaya odaklanmışken, başka bir kartel de diğer bir emtianın fiyatını yükseltmek için çalışıyor.
Kaçıranlar için hikaye şu şekilde: Dünya kakao üretiminin yaklaşık üçte ikisinden fazlasını gerçekleştiren iki Batı Afrika ülkesi Fildişi Sahilleri ve Gana, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) çikolatalı versiyonunu oluşturdu.
Flaş Haber: Kakao Fiyatları Henüz Yükselişe Geçmedi
The Wall Street Journal haftasonunda kakao karteli hikayesine dair uzun bir yazı yayınladı. Yazının özeti ise şöyle: Girişim kakao fiyatlarını henüz uçuşa geçirmedi. Hatta yılbaşından bu yana — Journal'a göre hükümet ve sektör içindeki bazı kişilerin şimdiden "COPEC" ismini verdiği — Batı Afrika ortaklığı kakao fiyatlarında yaşanan bir düşüşe tanıklık etti.
New York Borsası'nda işlem gören kakao vadeli işlemleri, Aralık'taki %3'lük düşüşün ardından 2020'nin ilk haftasında da yaklaşık %2 değer kaybetti. Londra Borsası'nda işlem göreün kakao vadeli işlemleri ise geçen ayki %7'lik yükselişin ardından Ocak başından bu yana %9'luk bir çöküş yaşadı.
Chicago bazlı Price Futures Group analisti Jack Scoville, kakao, kahve, şeker ve portakal suyu gibi ürünleri kapsayan "yumuşak" emtia için "Batı Afrika'daki çok iyi üretim potansiyeli düşüncesine bağlı olarak fiyatlar son dönemde ucuzladı," dedi.
Küresel Hava Şartları da Kakaoya Yardımcı Oluyor
Pazartesi günü kaleme aldığı ve Investing.com'la da paylaştığı piyasa yorumunda Scoville, Fildişi Sahilleri'ndeki hava koşullarının da kakao için daha iyi bir hale geldiğini belirtti.
Scoville "görüşler bir sonraki mahsulün iyi olacağı yönünde," yazdı.
"Hasat çalışmaları dolayısıyla kuru hava artık daha da önemli hale geldi. Hasada yoğun yağış altında devam ediliyor, ancak bu noktada hasatta iyi bir ilerleme bekleniyor."
Scoville, Asya'daki hava koşullarının da iyi göründüğünü ekledi.
Asya kıtasında kakao üretimi Malezya, Hindistan, Vietnam, Filipinler ve Tayland'da gerçekleştiriliyor. 250 yıllık kakao üretimi geçmişi geçmişi olan Malezya bir zamanlar en büyük üçüncü üretici noktasına kadar gelmiş olsa da, bölgenin diğer ülkeleri bu ürüne henüz yeni. Ancak onlar da zaman içinde önemli üreticiler konumuna gelme potansiyeline sahip.
Peki bu COPEC'in hikayesi ne?
Kartel'in Amacı 400 Dolar Ek Ödeme Almak
The Journal'a göre iki ülkeden oluşan kakao karteli bir metrik ton kakao için ekstra 400 Dolar ek ödeme talep etmek istiyor. Bu da Pazartesi gününü ton başına 2.491 Dolar'da kapatan New York kakaosunun %16, 1.800 Sterlin'in (2.376 Dolar) hemen altında gezinen Londra kakaosunun ise yaklaşık %17 üzerinde.
Tabi ki, bununla birlikte daha da pahalı hale gelecek olan şey sadece çikolata değil. —Kakao çekirdeklerinin ezilmesiyle elde edilen pürüzsüz, kadife bir dokuya sahip kakao yağından yapılan—Dondurma ve — yine çekirdeklerin ezilmesiyle elde edilen kakao tozundan üretilen—bisküvi ve diğer unlu mamüller de pahalılaşacak.
Asıl soru, bunun ne zaman yaşanacağı.
Journal'a göre büyük kakao alıcılarının çoğu, ihtiyaç duydukları büyük miktarlar için iyi fiyatlar elde etmek amacıyla kakao sözleşmelerini aylar önceden, hatta bir yıldan daha uzun bir süre önceden yapıyor.
Yazıda Gana ve Fildişi Sahilleri'nin geçen yıl çikolata sektörünün temsilcileriyle yaptıkları toplantılarda kakao için ilk olarak metrik ton başına 2.600 Dolar'lık bir minimum fiyat sundukları belirtiliyor.
Habere göre çokuluslu kakao ve çikolata şirketlerinin yöneticileri ise bir mimimum fiyata karşı çıkarak, bu politikanın açıklıktan uzak olduğunu ve piyasada kaos yaratacağını dile getirdiler.
Bazı Çikolata Şirketleri Şimdiden Premium Ödemeye Başladı
Çikolata sektörü bunun yerine vadeli işlem piyasası fiyatının üzerine bir premium eklenmesini kabul etti ve bunun daha açık bir yol olacağını söyledi.
Bazı şirketler şimdiden Batı Afrika çekirdeklerini premiumlu fiyattan almaya başladı. Diğerleri ise başka bir yol bulma peşinde. Ancak bunda henüz başarılı olamadılar çünkü Asya da dahil olmak üzere diğer bölgelerdeki kakao üreticileri yeterli miktarda arz üretemiyor.
Londra bazlı aracı şirket Marex Spectron'da tarım işlemleri eş başkanı Jonathan Parkman, Batı Afrika üretimi konusunda "dünyadaki tüm kakaonun yaklaşık üçte ikisinden bahsediyoruz," dedi. "Dünya bu kakao olmadan yapamaz."
Plana karşı gelen bir başka isim ise, aracı şirket JSG Commodities Inc.'te başkan yardımcılığı yapan Eric Bergman. Bergman, iki ülkenin toplamda yaklaşık 3 milyon metrik ton seviyesinde bulunan üretimine dayalı olarak yeni premiumu "özünde kakao sektörüne getirilmiş 1,2 milyar Dolar'lık bir vergi" olarak tanımlıyor.
ABD'nin En Büyük Üç Şekerleme Üreticisi Yeni Karteli Destekliyor
ABD'nin şekerleme sektöründeki üç büyük isim—Mars, Hershey (NYSE:HSY) ve Mondelez (NASDAQ:MDLZ)—ise Batı Afrika çekirdeklerine daha fazla para ödemeyi destekliyor.
Fildişi Sahilleri ve Gana da dahil olmak üzere şu an altı farklı ülkeden kakao alan Mondelez'in küresel etki, sürdürülebilirlik ve sağlık bölümü başkanı Christine McGrath, "doğru olan bu," yorumunu yapıyor.
Mars şirketinde küresel iletişim müdürlüğü yapan Joseph Gerbino'ya göre, "Mars, kakao çiftçilerinin gelirlerini artırmak ve kakaonun sürdürülebilir bir şekilde üretilmesini sağlamanın kakao sektörünün gelişmesi için kilit öneme sahip olduğuna inanıyor."
Hershey sözcüsü Jeff Beckman ise, "kakao çiftçileri ailelerini destekleyebilmeli ve iyi bir yaşam standardına sahip olabilmeli. Biz de çiftçilerin gelirlerini yükseltme hedefini destekliyoruz," dedi.
Bu açıklamalar—COPEC girişiminin kakao çiftçilerine fayda sağlayacağına dair görüşler—Fildişi Sahilleri ve Gana'nın kartelin küresel çapta kabul görmesi için yaydığı mesaj.
Ancak Tarih COPEC'in Yanında Olmayabilir
Ancak çiftçilerin destekçileri, bu planın işe yarayacağı konusunda o kadar emin değil.
NKC African Economics'te bir ekonomist olan Cobus de Hart, OPEC'in petrol üretimini kontrol edebilme yeteneğinin aksine Fildişi Sahilleri ve Gana'nın ekilmeden kakao çekirdeği üretimine başlama noktasına yıllar içinde ulaşan bir emtiayı regüle etmesi gerektiğini söylüyor.
"Geçimlerini sadece üretimle sağlayan çiftçilere daha az üretmelerini nasıl söyleyeceksiniz? Petrol yeraltında bekleyebilir, ama çiftçilerin üretimi durdurmalarını sağlamanız çok zor olur."
Bu noktada—Malezya'nın bir kauçuk kartelini yönetmeye yönelik başarısız denemelerine dair—bir anektod eklemek istiyorum.
Malezya, 20 yıl boyunca diğer önemli bir üretici olan Tayland'ı da içeren International Natural Rubber Organization, ya da INRO'nun başındaydı. Ancak şirketin Asya dövizlerine dayalı hisse fiyatına müdahale modeli Asya mali krizinin ardından yönetilemez duruma geldiğinde Malezya 1999 yılında gruptan ayrıldı. Sentetik kauçuğun yaygınlaşması da INRO'nun işlerini zorlaştırdı.
Yani her kartelin bir can düşmanı var.
OPEC için bu ABD kaya petrolü.
Kauçuk için, bu Asya dövizleri ve sentetik kauçuk oldu.
Kakao için ise, kendi üreticilerinin ne zaman duracaklarını bilmemeleri olabilir.