Piyasa katılımcıları her ayın ilk haftası Tarım Dışı İstihdam, İşsizlik Oranı ve Ortalama Saatlik Kazançlar verilerine odaklanır. Dünyanın en önemli ekonomisi ABD'nin gerek çalışan sayısı gerekse çalışma saati ve ücretlerdeki aylık değişimlerini izlediğimiz bu veriler, istihdam ve enflasyon gibi önemli göstergelerin son halini yorumlayabilmek ve aynı zamanda ABD Merkez Bankasının para politikasına yönelik olası aksiyonları tahmin edebilmek adına kritik bir öneme sahiptir. Ayrıca bu haber akışının varlık fiyatı üzerindeki anlık etkileri de finansal piyasalarda işlem gerçekleştirenlerin ana gündemini meşgul ettiği için önemi daha da artmaktadır. Bu sebeple de kritik ABD verilerinin sonuçlarını yakından incelemeliyiz.
Tarım dışı istihdam, işsizlik oranı ve ortalama saatlik kazançlar nedir?
- Tarım Dışı İstihdam (Nonfarm Payrolls): Tarım sektörü haricinde (sanayi, kamu, hizmet vb.) son ay içerisinde çalışan insanların sayısındaki değişiklik.
- İşsizlik Oranı (Unemployment Rate): ABD ekonomisinde geride kalan ay içerisinde, iş aradığı halde iş bulamayan kişilerin toplam iş gücü içerisindeki oranı.
- Ortalama Saatlik Kazançlar (Average Hourly Earnings): Tarım sektörü dışında çalışan işçilere ödenen saatlik ücretteki değişim.
En önemlisi tarım dışı istihdam: Peki neden?
Aynı anda açıklanan bu 3 veri setinden teorik olarak 27 tane olasılık çıkmasına karşın fiyatlama davranışında tarım dışı istihdamın popülaritesinin genellikle bir adım önde olduğunu söyleyebiliriz.
Tarım dışı istihdam verisi yerine ortalama saatlik kazançlar verisinin fiyatlama alanına girebilmesi için TDİ verisinin beklentiye paralel bir sonuç oluşturması ya da Fed için o dönemde enflasyon dinamiklerinin daha ağır basması gerekir.
15.30'da açıklanacak bu veriler içerisinde tarım dışı istihdam verisinin anlık fiyatlama davranışı için ilk etapta bakılan bir haber olduğunu yukarıda izah etmiştik. Bu düşüncemizin birinci sebebi 2013 yılından günümüze kadar elde etmiş olduğumuz istatistiklerde veri açıklandığı an TDİ verisi sonucunun fiyatlama mekanizmasına yansıması.
İkinci sebebi ise ABD Merkez Bankası Fed’in para politikasında Enflasyon ve İstihdam piyasasını yakından takip ettiği ve buna ilişkin aldığı aksiyonlardır. Özellikle enflasyonun yıl genelinde aşağı yönlü eğilimin izleneceğine yönelik beklenti, ABD Merkez Bankasının faiz tarafında şiddetini ayarlama, artırım döngüsünü sonlandırma hususunda istihdam piyasasındaki soğuma ne kadar geçerli / değil konusunu ön plana çıkartmaktadır. Bu sebeple de Tarım Dışı İstihdam verisi geçmişte olduğu gibi günümüzde de popülaritesini korumaktadır.
Cuma günü ABD’den gelecek kritik verilere ilişkin piyasa beklentilerine yukarıdaki tablodan ulaşabilirsiniz. Bu rakamların veri sonuçlanana kadarki süreç içerisinde revize edilebileceği hususu göz ardı edilmemelidir.
ABD Merkez Bankası, Veri Sonuçlarına Göre Kararını Değiştirir mi?
Fed, enflasyon ile mücadele konusunda verdiği sıkı para politikası mesajları ve aldığı faiz artırımı / bilanço daraltımı aksiyonları ile sürece yönelik ciddiyetini net bir şekilde göstermektedir. Ayrıca gerek banka gerekse banka üyelerinin gelecek toplantılara yönelik verdiği mesajlarda mücadelenin ciddiyetini koruduğunu görmemizi sağlamaktadır. Örneğin Mart ayı projeksiyonlarda 2023 yılına yönelik yer verdiği yüzde 5,10 tahmini yüzde 5,00 – 5,25 aralığını temsil etmekle birlikte Mayıs toplantısındaki 25 baz puan faiz artışı ile mevcut tahminine ulaşmıştır. Bu açıdan Haziran ayı projeksiyonlar kritik bir öneme sahiptir.
Fed, herhangi bir ayda açıklanan verilerin sonuçlarına göre karar mekanizmasını değiştirmez. Banka, makro-ekonomik gelişmeleri bir bütün olarak ele alır ve buna göre para politikasını şekillendirir. O halde bu verilerin sonuçları ne gelirse gelsin Haziran ayındaki toplantısındaki stratejisini değiştirme konusunda istekli bir duruş sergilemeyecektir. Ancak burada Fed kaynaklı karar mekanizması ile Fed’e ilişkin spekülatif fiyatlama davranışı arasındaki fark bu tür verilerin anlık sonuçları içerisinde ayrışmaktadır.
Chicago Ticaret Borsası vadeli tahminlere göre (CME FedWatch) 14 Haziran tarihinde Fed’in faizi sabit tutma ihtimali yüzde 93 ile neredeyse kesin gözüyle bakılmaktadır. Fed’in Mart ayı projeksiyonda yer verdiği yüzde 5,10 tahmini düşünüldüğünde faizin sabit bırakılma beklentisi şaşırtıcı olmayacaktır. Ancak burada istihdam ve enflasyon göstergelerinde yukarı yönlü reaksiyonlar izlenmesi yani Fed’in arzu etmediği bir görünüm ortaya çıkması durumunda faiz sabit bırakma beklentisi 25 baz puan faiz artışı ihtimaline dönüşebilir. İşte tam da bu aşama Fed üzerine yüklenen anlam bu tür kritik verilerle birlikte anlık fiyatlama davranışı üzerinde etkin bir rol oynatabilir. Örneğin beklenti üzerindeki tarım dışı istihdam ve ortalama saatlik kazançlar / gelirler verisi Fed üzerinde baskı oluştururken beklenti altındaki sonuçlarsa Fed üzerindeki baskıyı ortadan kaldırabilir. Bu sebeple de Fed aksiyonu ile bankaya yüklenen anlam arasındaki fark dikkatli bir şekilde yorumlanmalıdır.
Veri Sonuçlarına Yönelik Başarılı Yorumlar Yapabilmek İçin, Geçmiş Dönemdeki Etkilerin Bilinmesi Önemlidir
Kritik ABD verilerinin varlık fiyatları üzerindeki olası etkilerini doğru yorumlayabilmek, stratejilerin başarıya dönüşebilmesi adına önemlidir. Bu sebeple de yorumlama yeteneğinizi geliştirebilmek için geçmiş dönemlerde nasıl reaksiyon verdiğinin bilinmesi önemlidir. Ancak bu bilgi, yeni dönemdeki beklentilerde kesin başarıya ulaştırır psikolojisini oluşturmamalıdır. Çünkü günler / haftalar / aylar hatta yıllar içerisinde ülkelerin makro – ekonomik dinamikleri ve piyasa beklentileri farklılaşabiliyor. Bu sebeple de her ay aynı etkiyi beklemek doğru olmayacaktır. Geçmiş dönem çalışmaları, yatırımcıların bu veri ile birlikte olası hareket akışını daha başarılı bir şekilde yorumlayabilmek adına pratik bilgiler olarak düşünülmelidir.
7 Nisan 2023 tarihinde yani bir önceki ay açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD ilk 7 dakika fiyatlama davranışında önemli bir düşüş izlemekteyiz. Ancak bu düşüş ikinci dakikadan itibaren hacimsel anlamda sınırlanmaktadır. Yani düşüş hareketinin önemli bir çoğunluğu ilk dakikada gerçekleşmiştir. Bu süreç, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır.
6 Mayıs 2022 tarihinde yani bir önceki yılın aynı ayında açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD ve ONS ALTIN ilk iki dakikadaki fiyatlama davranışında önemli bir dalgalanma izlemekteyiz. Burada Tarım Dışı verisinin beklenti üzerinde sonuçlanmasına karşın bir önceki sonucun negatif olarak revize edilmesi ve diğer verilerin de (ortalama saatlik kazançlar ve işsizlik oranı) kötü bir sonuç olarak yorumlanabilir. Bu tutum 3. dakika itibariyle hacimsel değişimi de beraberinde getirdi. Bu süreç, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır. “GCM Forex / Viop / Borsa Yatırımcıları”, verilerin sonucuna ilişkin GCM MT4 / GCM MT5 platformları içerisinde yer alan ve anlık olarak veri akışının geçtiği “Haberler” bölümünden yararlanabilir.
Önemli Finansal Varlıklar Bu Verilerden Nasıl Etkilenir?
Yukarıda gerek 1 ay gerekse 1 yıl öncesine ilişkin verilerin euro/dolar ve ons altın 1 dakikalık grafik üzerindeki etkisine değindik. Peki, dünyanın en fazla işlem gören EUR/USD paritesi, kritik ABD verilerine göre nasıl bir performans oluşturabilir. Bu sorunun cevabı için 2013 Ocak'tan itibaren ilgili haberlerin sonuçlarının parite üzerindeki 5, 15 ve 30 dakikalık zaman dilimlerinde kaç pip hareket ettiğini aşağıdaki tablolardan görebilirsiniz.
124 tane veri (10 yıl + 4 ay) sonucunun EUR/USD paritesi üzerindeki etkisini incelediğimizde 5 dakika içerisinde ortalama 44 pip, 15 dakika içerisinde ortalama 50 pip ve 30 dakika içerisinde ortalama 54 pip hareket ettiğini, 5 ile 30 dakika arasındaki ortalama değerler incelendiğinde önemli bir pip farkının olmadığını ve bu nedenle de özellikle istihdam verilerinin ilk 5 dakika üzerindeki olası etkisinin çok daha önemli olduğunu söyleyebiliriz.
Tablo içerisinde yeşil renkli olanlar genel ortalamanın üzerindeki performans, kırmızı renkli olanlar ise genel ortalamanın altındaki performans olarak dikkate alınabilir.
2022 yılının ikinci yarısı ve 2023 yılının ilk bölümlerindeki sonuçlar dikkate alındığında genel ortalama üzerindeki performansı ile dikkat çekmektedir. Bu da ilgili verilere yönelik daha hassas bir fiyatlama yani traderların daha fazla odaklandığı anlamına gelmektedir. Çünkü dünyanın en önemli oyuncusu Fed ve bankanın gelecek faiz konusundaki olası zirve neresi hususundaki spekülasyon varlık fiyatları üzerinde önemli değişimler oluşturmaktadır.
İlk 5 dakikanın öneminden bahsediyoruz ancak bu düşünce 5 dakikanın sonuna kadar ilgili etkinin devam ettiği anlamına gelmemelidir. Bu konu ile alakalı en net bilgi hiç şüphesiz ki bir ay ve bir yıl önce vurgusu ile paylaştığımızı EUR/USD ve ons altın 1 dakikalık grafiktir. Burada ilk iki dakikada hareket alanının genel itibariyle yoğunlukta olduğu zaman dilimi olarak söyleyebiliriz.
Bu istatistik dolar endeksi, GBP/USD, USD/JPY, ons altın, DAX, USD/TRY, EUR/TRY, ham petrol ve Brent petrol gibi finansal varlıklarda da benzer özellikler taşımaktadır.
Örneğin aşağıdaki grafikte Tarım Dışı İstihdam verisi açıklanması ardından Nasdaq 100 endeksi ve Tesla hisse fiyatının ilk 300 saniye yani ilk 5 dakikalık performansının son 1 yıllık görüntüsü yer almaktadır. Veri açıklandığı an fiyatlama reaksiyonunu değerlendirdiğimizde kademeli bir şekilde hareketliliğin arttığı ve 5 dakikanın tamamında esnek bir reaksiyon verdiğini izlemekteyiz. Bu sebeple de verinin etkisinin anlık olduğu varlıklara ek olarak ABD endeks ve şirket özelinde hareketin daha da uzayabileceği göz ardı edilmemelidir.
