FED NEDEN FAİZ ARTTIRAMAZ !!!

2008 krizi ve sonrasındaki para politikalarının ve toparlanma çalışmalarının etkilerini günümüzde hissetmeye devam ediyoruz. Özellikle gelişmiş ülkeler grubunda, özel sektör ve hane halkının borçlarını üstlenen devletlerin, büyüme ve borçluluk seviyelerinin sürdürülebilmesi sarmalında pek de başarılı olamadıkları görmekteyiz. Küresel büyümenin ve yaratılan ticaret hacminin dinamosu konumundaki Çin, ABD, Euro bölgesi ve Japonya merkez bankalarının sıfır faiz seviyesinde ekonomiyi canlandırma çalışmaları ile etkisiz kalan ve borçlanma sınırlarını zorlayan mali destek politikaları bir türlü küresel toparlanmada arzu edilen momentumun oluşması konusunda istenilen çözümleri üretememektedir.

Ekonomi tarihine baktığımızda resesyonlardan çıkış reçeteleri net olmasına rağmen, ekonomilerin dinamiklerindeki farklılıklar, merkez bankalarının yaklaşımları, siyasi yapı ve otorite değişimleri gibi hususlar efektif, zamanında ve koordineli çözüm üretmede aksamalara sebebiyet vermektedir. Bu tipteki benzer 1929 buhranında, günümüzdeki gibi faizler sıfır seviyesine çekilmiş ve para politikasıyla özel sektör ve hane halkının borç seviyeleri düşürülerek, sonrasında yatırımlar yoluyla harcamaya yeniden yöneltilmesi amaçlanmıştır. Kanımca araya ikinci dünya savaşı girdiğinden bu politikanın ekonomik sonuçları belirsizdir. Bir diğer önemli konu ise enflasyon konusunda gelişmiş ülke merkez banka üyelerinin katı tutumudur. Uzun vadeli şekilde varlık değerlerini olumsuz etkileyebilecek %2 fiyat seviyesi konusunda çok net ve hassas olan üyeler, kısa vadeli de olsa bu hedefi yukarı yönlü revize etmekten kaçınmaktadırlar. Bu sayede kısa vadeli senyoraj etkisiyle borç dinamiklerinin hafifletilmesi opsiyonundan da kaçınmış olmaktadırlar. Sonucunda kamu bütçelerindeki şişme ve enflasyondan kaçınma dolayısıyla sıfır seviyesindeki faizlerle ekonomiyi genişleyici şekilde teşvik etmek sınırlı sonuçlar üretmektedir.

2015 senesine geldiğimizde maliye politikalarında tıkanma yaşayan gelişmiş ülkeler grubu, para politikalarındaki sayısal genişleme ile sıfır faiz seviyesinde hala toparlanma çabaları içerisindedir. 2009 beri süregelen ABD parasal genişlemenin makro sonuçlarına baktığımızda yıllık tüketici enflasyon seviyesinin %2’lik hedefe ulaşmakta zorlandığını, Gayrısafi Milli Hasıla (GSMH) büyümesinde de %3lük trend büyümenin altında seyrettiğini görüyoruz.

ABD işgücü piyasasında olumlu gelen son dönem datalarından sonra FED faiz arttırımı konusunda beklentilerini tekrardan arttıran piyasa oyuncuları, bu verilerin dönemsel ve döngüsel oluşumlarındaki detaylara dikkat edilmeli. İşsizliğin doğal seviyesindeki geçmiş oluşumlara istinaden FED’in faiz arttırımı yapması gerektiği konusunda oldukça emin gibi piyasa. Ancak buradaki önemli detay, ücretler tarafındaki kıpırdanmayla ve iç taleple tetiklenebilecek gözüken fiyat seviyesinin, ABD dolarının değer seviyesiyle ithalat edeceği Euro ve Çin bölgesindeki fiyatlar seviyelerinin ne kadar ve nerede dengeleneceği. Bunun yanı sıra Euro bölgesindeki toparlanmanın yeni yeni olumlu sinyaller verdiğini ve Çin Yuanı’nın güncel aşırı değerli haliyle ekonomisindeki yeniden dengelenmenin ne kadar süreceğini kestiremediğimiz bir global ortamda FED’in faiz arttırımında bulunmaya başlaması, piyasalardaki satış dalgasını tetikleme işareti olacaktır. Bu görüşümü Eylül FED toplantısına kadar ve o zamana kadarki global gelişmeleri gördükten sonra yeniden değerlendireceğim. Global ekonomideki toparlanma ve dengelenme eş zamanlı olarak gerçekleşmek durumunda, bunu hazırladığım uzun vadeli eşbütünlük çalışmasında ve aynı şekilde kısa vadeli faiz spread’lerindeki fiyatlamada da görmekteyiz.