Aylardır tartışılan FED faiz artırır mı sorusuna bu hafta bir kez daha cevap alacağız.Önceki toplantılarda beklentileri yanıltmayan FED'in bu sefer faiz artışı yönünde bir karar alması daha olası bekleniyor.Fakat hala artış beklentilerinin anketlerde %50-60 arasında olması açıklanacak sonucun piyasada sert fiyatlanmasına neden olacak.Faizler bir kez daha değiştirilmez ise piyasa tekrar derin bir nefes daha alacak.Fakat bu sefer beklenen artış gerçekleşirse global ekonomi yeni bir döneme girecek.
Bu döneme "Tarih tekerrürden ibarettir." sözüyle geçmişte yaşanan FED faiz artışı sonuçları üzerinden bakalım:
- Ağustos 1972 yılında ,güçsüz dolar ve yüksek enflasyon sonucu artırılan faizler Temmuz 1974 yılına kadar %13,6'lara ulaşmış ve bu süreçte s&p -%24,8 değer kaybetmiş.Bu değer kaybı hükümet destekli artırılan faizlerin piyasada beklenmemesi nedeniyle olmuş.
- Nisan 1977 yılında yüksek enflasyonun devam etmesi sebebiyle 3 yıl süren süreç içinde FED politika faizleri %4,6'dan %19 seviyesine kadar yükselmiş ve bu dönemde Amerikan borsaları %5 civarı prim sağlamış.
- Haziran 1980 yılında, ABD seçimleri sonrasında yeni hükümetle birlikte yüksek enflasyona karşı yapılan artış sonucu faizler 1 sene içinde %8,7 den %20,1'lere kadar yükselmiş.Bu süreçte s&p %9,30 prim sağlamış.
- Şubat 1988 yılında 300 bp artışa giden FED 10 yıllık tahvillerde sadece 100 bp artış sağlayabilmiş.Bu artışla hızla yükselen enflasyon dengelenerek düşüşe geçsede 1990'larda resesyona sebep olmuş.Sermaye piyasaları ise %20'ye yakın prim yapmış.
-Haziran 1994 yılında, 1989-1993 yılları arasında düşüş trendine giren faizler bir enflasyon riski oluşturma ihtimaline karşı tedbir amaçlı 300bp artırılmış.Bu dönemde değerlenen dolar ile birlikte sermaye piyasaları %17 üzerinde bir kazanç sağlamış.
-Haziran 1999 yılında,1998 yılında yapılan art arda faiz azaltımından sonra küresel ekonomik kriz baş göstermiş ve FED bu durumun ülke ekonomisine zarar vermemesi için faiz artırımına gitmiş.Bu artışla para çıkışını önleyen FED aynı zamanda yaşanan küresel kriz ile birlikte yaşanabilecek ani enflasyon artışını da önlemiş.Bu dönemde özellikle Asya ülkeleri kriz ile uğraşırken S&P %16,4 prim yapmış.
- Son olarak Mayıs 2004 -Temmuz 2007 yılları arasında, küresel kriz ile birlikte ABD'de "konut balonu" sorunu ortaya çıkmış ve bunu önlemek amacıyla faizler %1 den %5,4'e kadar yükseltilmiş. Piyasalarda ilk tepki S&P endeksi sert düşüşü yaşamış fakat düşüşün ardından hızlı bir yükselişle yeni rekorlar kırılmış.
Sonuç olarak : 1972 sürpriz hareket harici bütün faiz artırım kararlarından sonra uzun vadede ABD sermaye piyasaları değer kazanmış.Bazı hamlelerde ABD tahvil piyasaları paralel artış gösterse de kimi zaman da beklenen artış sağlanamamış ve dolar yeterince değer kazanamamış.Ayrıca uzun dönem faiz artırımının bir sonucu olarak resesyon kaçınılmaz olmuş ve tekrar faiz azaltımı süreçlerine girilmiş.Fakat yaşanan faiz artırım süreçleri kadar bu dönemde yapılan sözlü yönlendirmeler yani FED raporları çok önemli olmuş.Bu yüzden her bir süreç piyasada birbirinden farklı dozda tepkiler göstermiş.
Kazançlı bir hafta dilerim.
Yayınladığım analizler yatırım tavsiyesi niteliğinde değildir.
onurerkdizdar@gmail.com