Bu akşam saat 21.00’da FED’in Eylül ayında gerçekleştirdiği toplantının tutanakları açıklanıyor. Hatırlatmak gerekirse yılın en önemli toplantısı olarak belirlenen Eylül FOMC’de FED faiz artırımına gitmedi. Tabii bu karara gerekçe olarak ABD ekonomisi ve enflasyonun küresel ekonomi ve finansal gelişmelerden olumsuz etkilenmiş olabileceğini belirtmişti. Bu noktada FED’in son dönemde Çin kaynaklı endişelere atıfta bulunduğunu yorumlamıştık. Tabii Eylül ayı FOMC’nin bir başka özelliği de FED’in makro ekonomik beklentilerinde yapmış olduğu revizyonları piyasa ile paylaşmasıydı. Bu noktada FED, 2015 yılı için büyüme tahmini yüzde 1,8-2,0 aralığından yüzde 2,0-2,3 aralığına çıkarmıştı. Yalnız 2016 ve 2017 büyüme beklentisini ise bir miktar aşağı yönde revize etmişti. İşsizlik oranını ise bu yıl için yüzde 5,0-5,1 aralığına revize ederek istihdamda olumlu bir performansın görüleceği beklentisini paylaşmışlardı. Yalnız piyasanın asıl merak ettiği FED üyelerinin faiz beklentileriydi. Bu noktada üyelerin 0.675 olan yıl sonu faiz beklentilerini 0.325 seviyesine indirdiklerini görmüştük. Faiz beklentilerinin aşağı yönde revize edilmesi ile FED’in beklenenden daha yavaş ve düşük kalibreli faiz artışına gidebileceği algısı kuvvetlenmiş ve Eylül ayında faiz artırımına gidilmemesinin etkisiyle de küresel ölçekte coşku hakim olmuştu. İşte bugün saat 21.00’da tüm bu gelişmelerin yaşandığını kritik FOMC’nin tutanakları açıklanacak. Tabii Eylül FOMC’nin ardından piyasalarda volatilite yaratan bir çok gelişme de yaşandı. Öncelikle Eylül ayında faiz artırımının gerçekleştirilmemesi ile beraber bir çok FED üyesi hep bir ağızdan Ekim ayında faizlerin artırılabileceğini beyan ettiler. Hatta bu konuda Başkan Yellen, FOMC sonrası yapmış olduğu basın toplantısında Ekim ayında faiz artırımının gerçekleştirilebileceğini ve bu yönde bir karar alınması durumunda basın toplantısı gerçekleştirebileceklerini belirtmişti. Peki Ekim ayında FED faiz artırabilir mi ? Tutanaklarda göreceğimiz FED üyelerinin yorumları bize ne derece ışık tutacak ? FED üyelerinin yorumları piyasalara faiz artırımı süreci yönünden sinyal verebilir mi ? Bu noktayı önemli maddeler üzerinden inceleyelim:
Çin Endişeleri Öncelikle FED’in Eylül ayında faiz artırımına gitmemesinin en önemli nedeni Çin kaynaklı küresel volatiliteydi. Çin tarafına baktığımızda 23 Eylül’de açıklanan Caixin PMI datası 47.00 ile beklentilerin altında geldi. Datanın 50.00 seviyesinin atında açıklanması imalat sektöründe daralmanın devam ettiğini gösteriyor. Resmi PMI datasının da 49.8 olarak açıklandığını gördük. Resmi PMI verisi beklentilerin bir miktar üzerinde açıklansa da 50.00 seviyesinin altında kalmaya devam ettiğini görmekteyiz. Hizmet PMI verisinde de gerileme dikkat çekiyor. Yani bugün FED üyelerinin Çin konusuna değinmeleri durumunda piyasalar bunu dikkatle takip edecekler. Görüldüğü gibi Çin endişeleri hala masada kalmaya devam ediyor.
Güçlü Dolar FED’in faiz artıracağı beklentisi ile küresel likiditenin anavatana geri dönmeye başlaması ile ABD dolarında trend yukarı yönde. Tabii bu durum ABD ihracatının olumsuz yönde etkilenmesine neden oluyor. Bunun sonucunu da zaten hafta içerisinde açıklanan ABD ticaret verilerinde gördük. ABD’de ihracat Ağustos ayında %2 düşerek 185.1 Milyar dolar şeklinde gerçekleşti. Bu rakamın 2011 Haziran ayından bu yana görülen en düşük rakam olduğunu not edelim. Tabii ihracat kaleminde yaşanan bu gerilemenin iki önemli sebebi bulunuyor. Bunlardan birisi ABD dolarının küresel ölçekte güçlü konumu ve bu sayede ABD ihraç mallarının fiyatının pahalılaşması. Bir diğeri ise Çin endişeleri önderliğinde global talebin hala zayıf durumda olması. Bu durumda Çin ekonomisi ve güçlü dolar vurgusuna akşam ki tutanaklarda dikkat edilmesi gerekiyor.
İstihdam FED’in istihdam piyasasını pozitif yönde yorumladığını zaten biliyoruz. Hatta yakın geçmişte İstihdam da atıl kapasitenin eridiğini ve bir miktar daha iyileşmenin görülmesi durumunda ekonominin faiz artırımına el verişli olacağını belirtmeleri ABD doları lehine hareketlilik yaratan önemli bir gelişmeydi. Fakat FED istihdam konusunda hala aynı yerde mi bundan emin değiliz. Bizi bu yönde düşünmeye sevk eden son açıklanan Eylül Tarım Dışı İstihdam verileriydi. Datanın 203 bin olan beklentilerin bir hayli altında ( hatta en kötü beklentiden daha kötü ) 142 bin gelmesi sonucu küresel piyasalarda pozitif bir hava hakim olmuştu ki bu olumlu görünüm hala etkisini göstermeye devam ediyor. Aynı zamanda ücret artışının yeniden hız kaybetmesi de bir başka olumsuz noktaydı. Yalnız işsizlik oranının %5.1’de sabit kalması belki de tek olumlu gelişmeydi. Tabii son açıklanan TDI verisi Eylül FOMC’den sonra açıklanmasından dolayı FED üyelerinin istihdama yönelik olumlu yorumlarının etkisi beklenildiği kadar pozitif olmayabilir. Bu noktaya dikkat çekmek istiyoruz.
Enflasyon Enflasyonu etkileyen parametrelerin bir hayli fazla olduğunu belirtelim. Birincisi ve FED’in en çok önem verdiği parametre iç talep. Yalnız global çapta yaşanan volatilitenin ABD ekonomisini bu kanattan etkileme riskine zaten dikkatleri çekti FED. Bunun yanından enflasyonu değerlendirirken iki önemli parametreyi ele almamız gerekiyor. Birincisi güçlü dolar. İkincisi ve çok daha önemlisi petrol fiyatları. Doların güç kazanmasının sebebini zaten biliyoruz. Fakat petrol fiyatlarının düşük seyrinin arkasında yatan temel sebebin zayıf global talep olduğu da aşikar. Bu noktada petrol fiyatlarında yaşanan yükseliş hareketleri tepki olarak kalıyor. Peki küresel talepte toparlanma emareleri var mı ? Şimdiye kadar bu yönde bir izlenim alamadık. Zaten hafta içerisinde IMF ve OECD gibi uluslararası kurumlar küresel büyüme beklentilerini aşağı yönde revize ettiler. Peki Petrol arzında bir azalma söz konusu olabilir mi ? OPEC ve ABD üreticilerinin pazar payı savaşı devam ettiği sürece kısa vadede zor görünüyor. Dolayısıyla FED üyelerinin enflasyona yönelik yorumlarını incelerken bu gelişmeleri dikkate almak gerekiyor. FED şuan %0.2 seviyesinde bulunan enflasyonun iki ya da üç yıl sonra %2 seviyesine yükselebileceğini dile getirmekte. Fakat petrol fiyatlarının zayıf seyri ile birlikte ABD ekonomisinde 2016 – 2017 yılı büyüme rakamları aşağı revize edilmişken %2 enflasyon hedefine ne şekilde ulaşılabileceği muamma. İşte tam bu noktada FED üyelerinin yorumlarını bu akşam dikkatle inceleyeceğiz.