Bozorgmehr Sharafedin
LONDRA, 6 Temmuz (Reuters) - ABD askeri makamları, deniz ulaşım yolları ve deniz ticaretinin serbestliğini korumaya hazır olduklarını duyururken, İran Devrim Muhafızları gerekirse Hürmüz Boğazı'ndan deniz yoluyla petrol naklini engelleyeceklerini söylediler.
Basra Körfez'in güneyindeki stratejik Hürmüz Boğazı konusundaki gerilim artıyor; aynı anda Avrupa Birliği de Washington'un ayrıldığı İran nükleer anlaşmasını ayakta tutmanın yollarını arıyor. Ancak İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani dün, Fransa ve Almanya liderlerine önerdikleri ekonomik paketin yetersiz olduğunu söyledi.
Ruhani ve İranlı bir komutan son günlerde yaptıkları açıklamalarla, eğer ABD İran'ın petrol ihracatını engellerse, kendilerinin de Körfez ülkelerinin petrol sevkiyatını durduracakları tehdidini getirdiler.
İran'ın en büyük askeri gücü olan İran Devrim Muhafızları'nın komutanı Muhammed Ali Caferi, dün yaptığı açıklamada Ruhani'nin ABD'ye karşı "kararlı duruşunu" övdü ve Körfez'i açık denize bağlayan Hürmüz Boğazı'nı kapatmaya hazır olduklarını söyledi.
İran'a uygulanan yaptırımları, bu ülkenin nükleer programını durdurması karşılığında kaldıran 2015 tarihli anlaşmadan, ABD Mayıs ayında çekildi. Washington o zamandan beri diğer ülkelerin İran'dan petrol almamalarını istiyor ve aksi halde kendilerinin de finansal yaptırımlarla karşılaşacaklarını söylüyor.
Tasnim ajansının haberine göre Caferi şöyle konuştu:
"Eğer İran ABD baskısı yüzünden petrolünü satamazsa, o zaman hiçbir bölge ülkesi de satamaz. Cumhurbaşkanımızın ifade ettiği bu planın gerektiğinde kullanılacağını umuyoruz. Düşmanımıza Hürmüz Boğazını ya herkesin kullanacağını ya da hiç kimsenin kullanamayacağını anlatacağız."
Hürmüz Boğazı, dünyanın en önemli petrol transit geçiş yolu ve küresel petrol tüketiminin beşte biri her gün bu boğazdan geçiyor.
ABD merkez komuta sözcüsü Deniz Albay Bill Urban, "ABD ve ortakları bölgede istikrarı sağlıyor ve koruyor" dedi. Eğer İran Hürmüz Boğazı'nı kapatırsa ABD'nin tepkisinin ne olacağı sorusuna Albay Urban şu yanıtı verdi:
"Uluslararası hukukun izin verdiği her yerde, seyrüsefer serbestisi ve ticaretin özgür akışını sağlamak için (ortaklarımızla birlikte) hazırız."
Devrim Muhafızlarının önemli bir konvansiyonel donanma gücü yok. Ancak hız motorları, gemilere füze fırlatma ve denize mayın döşeme yetenekleri var.
AB-İRAN TOPLANTISI BUGÜN
İran nükleer anlaşmasına imza atmış olan ABD dışındaki beş ülkenin dışişleri bakanları da bugün Viyana'da İranlı yetkililerle bir araya gelecekler.
Ancak Ruhani dün Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile yaptığı telefon görüşmesinde İran'a önerdikleri ekonomik destek paketinin, ABD'nin anlaşmadan çıkmasının ve yeniden İran yaptırımları devreye sokmasının etkilerini karşılamaya yetmeyeceğini söyledi.
Resmi internet sitesine göre Ruhani, "Fransa'nın, nükleer anlaşma işbirliğinin devamı için önerdiği paket bizim taleplerimizi karşılamıyor. Avrupa'dan açık seçik ve ABD'nin anlaşmadan çıkışını dengeleyecek takvim içeren bir eylem planı bekliyoruz" dedi.
Yine internet sitesindeki bilgiye göre Ruhani Almanya Başbakanı Angela Merkel ile dün yaptığı telefon görüşmesinde de benzer bir mesaj verdi ve İran'a önerilen pakette sadece "daha önceki AB vaatlerine benzeyen genel vaatler bulunduğunu" söyledi.
Ruhani Çarşamba günü, eğer nükleer anlaşma ayakta kalamazsa, ülkesinin Birleşmiş Milletler'in nükleer denetim organı olan Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ile işbirliğini azaltacağını söylemişti.
Haberin orijinali için tıklayınız: Bu haber, linkleri yukarıda belirtilen haber ya da haberlerden derlenmiştir. Tam çevrilmiş metin olmayabilir. (Haberi çeviren Ayşe Sarıoğlu; Redaksiyon Can Sezer)