* 13 yıl aradan sonra ilk kez tek parti hükümeti son bulabilir
* HDP'nin seçim barajının aşıp aşmayacağı kritik öneme sahip
* Seçim sonrası siyasi gerilim sürebilir
Nevzat Devranoglu
İSTANBUL, 5 Haziran (Reuters) - Genel seçimler öncesi son işlem gününe gelinmesine karşın seçim sonuçlarının tam olarak tahmin edilememesi nedeniyle belirsizlik devam ederken, belirsizlik piyasa fiyatlamalarına da yansıyor. Analistler en tercih edilen durumun dört partinin mecliste temsil edildiği, muhalefetin güçlendiği ancak tek parti iktidarının devam ettiği bir sonuç olduğunu belirtiyorlar.
Analistler bu senaryonun siyasal istikrar, meclisteki temsil gücü, ekonomiye odaklanma ve çözüm sürecinin işleyişi gibi birçok belirsizliği aynı anda azaltma potansiyeli taşımasından dolayı piyasanın en tercih ettiği seçenek olduğunu kaydediyorlar.
Seçim sonuçlarına dair beklentiler, AKP'nin bir önceki genel seçime göre güç kaybettiği, CHP ve MHP'nin güç kazandığı ve seçime ilk kez parti olarak katılan HDP'nin oylarının yüzde 10'luk seçim barajı etrafında dolaştığı şeklinde yoğunlaşıyor.
HSBC Hazine Grup Başkanı Fatih Keresteci, "Türk mali piyasalarının, seçim sonuçlarına ilişkin olarak net bir şekilde ortada kaldıklarını söyleyebiliriz. Ne tek parti ne de koalisyon ihtimalinin net bir şekilde fiyatlandığını söyleyebiliriz" dedi ve ekledi:
"Piyasalar açısından belirsizliğin bir kısmı hafta sonu giderilecek. Bu bir kısım ifadesinin niceliği de yine seçim sonuçlarına göre belli olacak. Tek parti iktidarı olması durumunda ekonomi takımının kimlerden oluşacağı ve ivme kaybeden büyüme dinamiklerini hızlandırmak adına ne tür bir ekonomi modeli izleyeceği beklenecek. Koalisyon tablosunun oluşması durumunda ise hükümetin hangi partilerden oluşacağı ve bu sürecin ne kadar hızlı ve pürüzsüz gerçekleştirileceği merak edilecek. Yani, seçimler sonrasında belirsizlikler tam olarak giderilemeyecek" dedi.
Anketlerin HDP'nin oylarının yüzde 10 seçim barajı civarında dalgalandığını göstermesi ise seçim sonuçlarının nasıl bir meclis dağılımına yol açacağına dair tahmin yapmayı zorlaştırıyor.
Analistler, bu belirsizliğin piyasada yeni pozisyon açmaktan kaçınılmasına neden olduğunu, likiditeyi azalttığını ve düşük miktarlı işlemlerin bile piyasada yüksek oynaklıklara neden olabildiğini belirtiyorlar.
Spiro Sovereign Strategy'nin Direktörü Nicholas Spiro, Türkiye açısından seçimlerin "kaybet-kaybet" senaryosu olabileceğini ve seçim sonuçlarının olumlu bir tabloya işaret etme potansiyelin çok düşük olduğunu belirterek, "Basit bir anlatımla yatırımcılar bildiğimiz bir riskle bilmediğimiz bir risk arasında bir tercih yapmak zorunda kalacaklar: Ya artan popülist ve otoriter AKP'nin yeni bir tek parti hükümeti ya da Türk piyasalarına daha fazla politik risk getirecek bir koalisyon hükümeti" dedi.
Piyasaların şu anda en son ihtiyacının seçim olduğunu söyleyen Spiro, seçimleri Türkiye piyasalarıyla ilgili negatif olmak için önemli "dönüm noktası" olabilecek bir gelişme olarak niteledi.
Piyasa oyuncularının işaret ettiği fiyatlamalar seçim sonuçlarının ardından piyasalarda her iki yönlü oynaklığın da ihtimal dahilinde olduğunu gösteriyor. Tek parti iktidarı için bir partinin meclis salt çoğunluğu olan 276 vekili sağlayabilmesi halinde piyasada kısa vadede fon girişlerinde artış bekleniyor. Aksi senaryolarda ise kısa vadede meclis dağılımının işaret ettiği senaryolara göre satış baskısı bekleniyor.
SENARYOLAR VE SEÇİM SONRASI
Seçim sonucuna ilişkin olasılıklar ağırlıklı olarak üç senaryo üzerinde yoğunlaşıyor. Üç ana senaryonun her birinin kendi içinde bile farklı sonuçlara işaret etmesi ise analistlere göre piyasada seçim sonrasında hareketlilik olasılığını artıyor.
HDP'nin baraj altında kalması halinde AKP'nin tek başına iktidarına kesin gözüyle bakılırken bu senaryoda yatırımcılar AKP'nin anayasa değişikliliklerini referanduma götürmek için gerekli olan 330 vekilin altında kalıp kalmayacağına bakacaklar.
Bir bankanın döviz masası müdürü, "AKP belli bir sınırın altında kalmak şartı ile, ki bu sınır 330 vekil, tek başına iktidara gelirse her halükarda piyasada fon girişi göreceğiz. Ancak artık piyasanın çok güçlü bir AKP'ye de negatif tepki vereceğini TL'nin son üç aylık seyrinden görebiliyoruz. Kaldı ki HDP'nin baraj altında kalmasının getireceği riskler de cabası" dedi.
Reuters'da yer alan bir analizde de dikkat çekildiği üzere gündemi başkanlık sistemini getirecek anayasa değişikliği olan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın seçimlerin ardından bu hedefine ulaşmasının zora girmesi ihtimali, siyasetteki yüksek tansiyonunun seçim sonrasında da devam edeceğine işaret ediyor. urn:newsml:reuters.com:*:nL5N0YH0QW
Seçimleri "Önümüzdeki seçim son dönemdeki en kritik seçimlerden biri" sözleriyle nitelendiren Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ise tek parti hükümetinin en kuvvetli ihtimal olduğunu ancak diğer ihtimalleri de göz ardı etmemek gerektiğini belirtiyor. urn:newsml:reuters.com:*:nL5N0YO18F
İkinci senaryo ise HDP'nin barajı aşıp mecliste dört partinin yer aldığı ve aynı anda tek parti hükümetinin de devam ettiği olasılık.
Keresteci, bu senaryonun piyasa etkisini "Dört partili bir meclis ile tek parti hükümet modeli gerek siyasal istikrar gerekse de temsil gücü ve çözüm sürecinin daha sağlıklı işleyebileceğine ilişkin inanışlar nedeniyle mali piyasalarca en olumlu senaryo olarak görülüyor" şeklinde yorumlarken, işlemciler de bu senaryoda piyasada yoğun fon girişi görüleceğini belirtiyorlar.
Üçüncü senaryo ise HDP'nin barajın üzerinde yer aldığı ancak hiçbir partinin tek başına salt çoğunluğu alamaması. İşlemcilerin "kısa vadede satış baskısı" yaratacağını söyledikleri bu olasılık; "yürüyebilecek" bir koalisyon kurulması halinde piyasadaki ilk negatif etkiyi ortadan kaldırabilir.
Reuters'da yer alan bir başka analize göre, piyasalarda ilk etapta satış baskısı yaratması beklenen koalisyon ihtimali son dönemde artan kutuplaşmaların yarattığı gerilim dikkate alındığında bazı kazanımları da beraberinde getirebilir. urn:newsml:reuters.com:*:nL5N0YK2OK