ANKARA, 12 Kasım (Reuters) - Dolar/TL Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın dün ekonomide güven ve kredibilite kazanımına odaklanılarak, risk pirimini düşürecekleri yeni bir döneme girildiğini söylemiyle düşüşünü sürdürüyor.
TL dolar karşısında geçen hafta Cuma gününden bu yana %8'in üzerinde değer kazandı. Dolar/TL geçen hafta gördüğü 8,58 zirvesinden 7,8'in altına kadar geriledi. Böylece kur piyasaların beklentilerinin tamamen aksine bir karar çıkan Ekim ayı PPK toplantı seviyesine de dönmüş oldu. CDS 550 baz puandan 400 baz puanın altına inerken, bankacılık başta olmak üzere hisse senedi piyasasında sert yükselişler yaşandı.
TCMB başkanlığına Murat Uysal'ın yerine, AKP'nin en kıdemli ekonomi yöneticilerinden olan Naci Ağbal; bunu takiben sosyal medyadan sürpriz şekilde istifa eden Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın yerine ise Lütfi Elvan atandı.
Erdoğan dün, "Ekonomide girdiğimiz yeni dönemin hayırlı olmasını diliyorum" dedi ve yatırımcılara yeni ekonomi yönetimini destekleyeceği yönünde mesaj verdi. sürdürülebilir güçlü büyüme ve istihdam artışının yolunun fiyat istikrarından geçtiğini "bir başka ifadeyle enflasyonun kontrol altında tutulmasından geçtiğini" söyledi ve "Faizlerin en azından enflasyon seviyesinde tutulma mecburiyeti, bu konuda verdiğimiz mücadeleyi zora sokuyor." dedi. TCMB ve Hazine'deki yeni yönetiminin olumlu algılanan ilk sinyallerinin ardından siyasetin açıklamalarını da bekliyorlardı. Erdoğan'ın açıklamaları ise bu beklentinin de dün teyit edilmesini sağladı.
Erdoğan'ın konuşması sonrası yabancı yatırımcılar müşterilerine TL'ye yönelik pozisyon alınmasına yönelik önerilerini hızlandırmaya da başladı.
JPMorgan (NYSE:JPM), yeni ekonomi yönetiminden gelen politika değişikliği sinyallerine atıfta bulunarak TL için tavsiyesini "ağırlık azalt"tan "piyasa ağırlığı"na yükseltirken, TCMB'nin 19 Kasım toplantısında 500 baz puan faiz artırımına gideceğini tahmin etti. Sachs 475 baz puana varan artırım yapabileceği tahmininde bulundu.
Politika faizinin %10,25'ten %15'e yükseltilmesi halinde, ağırlıklı ortalama fonlama faizi zaten dün itibarıyla %14,36'da olduğu için pratikte sınırlı bir faiz artırımı yapılmış olacak. Ancak bu piyasalar açısından TCMB'ye bakış açısında önemli bir sınav olarak görülüyor.
Dolar/TL saat 09.20'de 7,8600 / 7,8800 seviyesinde işlem gördü. Aynı saate euro/TL 9,2477 / 9,2720 seviyesinde, sepet bazında TL ise 8,5536 / 8,5760 seviyesinde.
Dolar/TL 8,58 zirvesinden 7,8'e düşerken küresel piyasalarda dolarda yaşanan değişim nedeniyle aslında ekonomi politikalarındaki değişiklik beklentisi sepet bazında TL'de ve euro/TL'de daha net görüldü. Euro/TL'deki düşüş 10,19'dan 9,2'ye, sepet bazında TL'deki düşüş ise 9,38'den 8,50'ye yaşandı.
Bir bankanın Hazine masası işlemcisi, "Piyasada daha önce sadece söylem değişikliğiyle bu denli büyük bir fiyatlama görülmemiştir. Swap sınırlamalarının gevşetilmesi haricinde şu ana kadar atılan bir adım yok, sadece söylem var. Ancak piyasada etkinin ne denli yüksek olduğunu görüyorsunuz." dedi ve ekledi:
"Düzenleyici kurumlara yönelik bağımsızlık, ekonominin ithal bağımlılığı vb bir çok yapısal sorun hala olduğu yerde duruyor. Ancak piyasa kısa sürede doğru yönde adımların atılmaya başladığına inandı ve bunu fiyatladı. Orta vadede diğer sorunlar tekrar gündeme gelecektir. Hala bakış açısı son üç gündekine paralel olacak ise o zaman piyasa fiyatlamalarından yeniden büyük bir olumlu yönde evrilme de bizi bekliyor demektir."
TL reel bazda tarihin en düşük seviyelerinden işlem görürken yabancı yatırımcılar da Türk varlıklarındaki pozisyonlarını son yıllarda tarihi düşük seviyelere çekmiş durumdalar. Erdoğan'ın verdiği bilgiye göre yabancı yatırımcılar sadece bir kaç günde 3 milyar dolara yakın Türkiye piyasalarına giriş yaptı. Bankacılar da süreci benzer söylemlerle nitelendirmiş ve piyasalardaki hareketin ana belirleyicisinin yabancı yatırımcı girişi olduğunu söylemişlerdi.
Öte yandan dün Reuters'ta yayımlanan bir haberde de dikkat çekildiği üzere Albayrak'ın sürpriz istifası siyasette getireceği değişiklikler de önemli olacak. Albayrak'ın ekonomiden sorumlu olmasına karşın siyaset, sosyal hayat, güvenlik her alanda etkili bir isim olduğuna dikkat çekerken, "Acil reaksiyon alınması gereken alanlar var, bir hasar alındı. Bunu düzeltmek gerekli." diyerek partide "tecrübeli güçlü isimlerin" daha çok görüleceğinin işaretini verdi. Yetkili sözlerini şöyle sürdürdü:
"Mesela Efkan Ala ve Cevdet Yılmaz'dan sonrası olacak. Siyasette ve ekonomide düzeltilecek alanlar belirleniyor. Elvan ve Ağbal çok koordineli şekilde çalışıyor. Bazı istifalar ve görevden almalar olabilir. Görevini yapamayan, hakkını vermeyen isimler kısa sürede yerini başka isimlere bırakacak."
İstifalar öncesi TL'nin dolar karşısındaki son üç yıldaki değer kaybı %55 civarındaydı. Bu verilere göre 22 gelişmekte olan para birimi değerlendirildiğinde TL açık ara en çok değer kaybeden para birimi konumunda. TL'nin bu yılki kaybı ise %30 seviyesinde.
Türkiye'nin 5 yıllık kredi iflas takası primi (CDS) geçen hafta 550 puan civarında dalgalandıktan sonra sert gerilemiş durumda. CDS saat 09.02'de 397 / 407 baz puan seviyesinde.