(Yeni görüş ve ayrıntılar eklendi, seviyeler güncellendi)
Behiye Selin Taner / Nevzat Devranoglu / Ebru Tuncay
İSTANBUL, 12 Ağustos (Reuters) - ABD-Türkiye gerginliğiyle hızlanan ve Cuma günü 2001 krizinden bu yana dolar karşısında en sert günlük düşüşünü yaşayan TL'deki hareketleri kontrol altına almak için Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak Pazar gecesi aksiyon planı hazırladıklarını söylerken, gece yarısından itibaren BDDK ve TCMB'den adımlar arka arkaya gelmeye başladı.
Asya seansında 7.24 seviyesine yükselen, Albayrak'ın açıklaması sonrası 7'nin hafif altında seyreden dolar/TL, BDDK ve TCMB'nin tüm adımlarına karşın halen 7'ye yakın hareketini sürdürüyor. Bankacılık endeksi ise yüzde 12'nin üzerinde düşüşle hareket ediyor. Endeks aynı saatte yüzde 4.59 ekside.
Albayrak dün Hürriyet gazetesine verdiği röportajda, Pazartesi sabahtan itibaren piyasaları rahatlatmak için kurumların gerekli aksiyonları alacağını ve bu konuda gerekli duyuruları piyasa ile paylaşacağını söylemişti. [nL5N1V40AN)
Ardından BDDK bankaların yurtdışıyla yaptıkları TL-döviz para swap işlemlerini bankaların yasal özsermayesinin yüzde 50'siyle sınırladığını gece yarısı duyurdu. erken saatlerde ise TCMB finansal istikrarın desteklenmesi ve etkin işleyişin sürmesi için TL ve döviz likidite yönetimine ilişkin tedbirler açıkladı. ayrıca zorunlu karşılık değişiklikleri de yaparken, yaklaşık 10 milyar TL, 6 milyar dolar ve 3 milyar dolar karşılığı altın cinsinden likidite sağlanmış olacağını da açıkladı. sonrasında haftalık repo ihalesi de açmayarak piyasayı likidite ihtiyaçları için faiz koridorunun üst bandı olan yüzde 19.25'e yönlendirdi.
Bankacılar TCMB'nin bugün politika faizinden fonlama yapılmamasının önemine dikkat çekerken, bugünkü fonlama kompozisyonunu TCMB'nin likidite adımlarıyla sıkılaştırmaya gidebileceğinin ilk sinyali olarak görüyorlar.
Bankacılar bugün piyasanın TL likidite ihtiyacının düşük olduğunu bu nedenle yüzde 19.25'ten fonlama kullanılmayabileceğine dikkat çekerken önümüzdeki günlerde benzer fonlama prensibinin devam etmesi halinde bankanın geçmişte de benzerleri görüldüğü üzere Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısına gitmeden faiz artışına gitmiş olabileceğini belirttiler. bankacı, "Alınan önlemler zaman kazandırıcı ancak kuru yükselten stres unsurlarını tersine çevirecek nitelikte değil. Yatırımcının görmek istediği adımlar anlamlı bir para ve maliye politikası sıkılaşması" dedi ve şöyle devam etti:
"Ancak cumhurbaşkanının hafta sonu konuşmalarında verdiği mesajlar özellikle faiz artırımı konusunda kısa vadede adım atılması ihtimalini biraz zayıflattı. O yüzden, dün gece BDDK'nın ve bu sabah TCMB'nin attığı adımlar paniği hafifletmiş olsa da trendi değiştirmek için yeterli değil."
Piyasanın bugün maaş girişi nedeniyle likidite fazlası olduğunu ve dolayısıyla haftalık repo ihalesi açmayan TCMB'nin likidite çekmediğini söyleyen aynı bankacı, "Hafta sonuna doğru gecelik fonlamadan faydalanılırsa biraz etkisi olur ancak mevcut parametrelerle, haftalık ihalede hiç vermese bile fonlama maliyetinin yükselebileceği yer gecelik borç verme faizi olan yüzde 19.25. Bu da sadece 150 baz puanlık bir artış demek ki yapılması gereken artış çok daha yüksek, 7-10 yüzde puan civarında" dedi.
Geçen hafta 7 seviyesini test ettikten sonra Cuma günü akşam saatlerinde 6.30 civarında işlem gören dolar/TL TRYTOM=D3 dün gece illikit piyasalarda 7.2400 seviyesini test ettikten sonra güne 6.75 civarında başladı. TCMB'nin TL ve döviz likiditesine yönelik açıklamalarıyla birlikte 6.40'a kadar gerileyen dolar/TL günün kalanında oldukça dalgalı bir seyir izledi.
Dolar/TL bir ara Rahip Brunson'ın serbest bırakılacağı yönündeki tweet ile 7 civarından hızlı bir şekilde 6.65'li seviyelere kadar gerilese de sonrasında tekrar yükseldi. Dolar/TL saat 1514'te 6.8850/6.9190 seviyesinde bulunuyor.
ABD Ankara Büyükelçiliği Rahip Brunson konusunda açıklamada bulunmadığını duyurdu. bazında TL 7.6170 ile tarihi zirveyi gördükten sonra aynı saatte 7.3728/7.4217, 8.2113 ile tarihi zirveyi gören euro/TL ise aynı saatte 7.8612/7.8712 seviyesinde.
TL 7 civarında iken dolar karşısında günlük değer kaybı yüzde 8.7 olurken, görülen tarihi zirve itibariyle yılbaşından bu yana kayıp ise yüzde 47.5 oldu.
Geçen hafta Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın "ekonomik savaş" söylemi, Albayrak'ın açıkladığı "ekonomide yeni yaklaşımın" piyasalarca tatmin edici bulunmaması ve ekonomiye güvenin sarsılmasının yanı sıra ABD'nin ek gümrük vergisi açıklaması piyasaları baskılayan ve dolar/TL'nin 7 seviyesini aşmasında belirleyici olmuştu.
Tahvil piyasasında gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi Cuma günü yüzde 22.11 seviyesinden kapandıktan sonra, bugün tarihi zirve olan yüzde 22.30'a yükseldi. Valörde ise saat 1507'de yüzde 22.11 seviyesindeydi. Cuma günü yüzde 24.8'den kapanan iki yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi ise yüzde 25.98'e kadar yükseldikten sonra yüzde 25.74 seviyesinde.
BANKALAR SERT DÜŞTÜ
Türkiye'nin beş yıllık kredi iflas takası (CDS) primi dolar/TL'nin yeni tarihi zirveyi görmesiyle öğle saatlerinde 500 baz puanı aşarak 2008 finansal krizinden bu yana en yüksek seviyeye çıktı. dalgalanmanın etkisiyle bankacılık hisselerinde düşüş yüzde 12'yi geçerken; İş Bankası ISCTR.IS , Yapı Kredi Bankası YKBNK.IS ve Akbank AKBNK.IS hisselerinde devre kesiciler uygulamaya girdi. İş Bankası saat 1516'da yüzde 13.22, Yapı Kredi yüzde 15.1, Akbank yüzde 11.92, Garanti Bankası ise yüzde 11.96 düşüşle hareket ediyor.
İş Bankası Genel Müdürü Adnan Bali, bugün TV'lerde katıldığı canlı yayında bankacılık sisteminde açık pozisyonun olmadığına dikkat çekerek, ciddi bir spekülatif atakla karşı karşıya olduklarını ve kurdaki hareketlerin yatıştırılması gerektiğini söyledi.
Bali "Kur artışı karlılıkları azaltıyor, sermaye yeterliliklerimizi iyi idare etmeye çalışacağız; faizi çok sevmeseniz de gerektiği yerde her enstrüman kullanılabilmeli" dedi.
Öte yandan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise hafta sonu yaptığı açıklamada, ekonomiye kur üzerinden "operasyon" uygulanmaya çalışıldığını ancak Türkiye'yi tehdit etmenin kimsenin haddi olmadığını belirtirken, faiz konusunda da tuzağa düşülmeyeceğini vurgulamıştı.