Yazar: Peter Nurse
Investing.com – Fed, şahin tonu ile piyasaları sarstı, hisse senetleri ile ham petrol fiyatları düşüş yaşadı. İnternet kesintileri aksaklıklara yol açarken ABD’nin işsizlik verisi yakından izlenecek.
İşte 17 Haziran Perşembe günü piyasaları etkilemesi muhtemel gelişmeler:
1. Fed şahin bir ton kullandı
Fed, 2023 sonunda, yani beklenenden bir yıl önce iki faiz artırımı yapılabileceğine işaret ederek piyasaların kapıldığı yaz rehavetini bozdu.
Banka, iki günlük toplantısını faizleri ve aylık tahvil alım temposunu değiştirmeden bitirdi ancak 18 politikacıdan 11’i, 2023 yılında 25 puanlık iki faiz artışına işaret etti. Bu, önceki toplantıya göre epey büyük bir değişim.
Dolar yaklaşık iki ayın yüksek seviyelerine yükseldi. Dolar endeksi %0,5 artışla 91,642 olurken 10 yıllık ABD Hazinesi getirisi, Mart başından beri görmediği bir seviye olan %1,59’u gördükten sonra %1,56 puanda işlem gördü.
Fed, değişen bu tutumu için gelişen ekonomik görünümü gerekçe gösterdi. Genel ekonomik büyümenin bu yıl %7 olmasını beklediğini ve 15 aylık Covid-19 salgınının, artık ABD ekonomisi için büyük bir engel olmadığını da ekledi.
Enflasyon artıp ekonomi salgından hızla toparlanırken piyasa Fed’in, büyük tahvil alım programını ne zaman dizginleyeceğini tartışmasını bekliyordu.
Ancak ING analistlerine göre bu şahin tutum, “niceliksel genişlemeyi küçültme tartışmasının beklenenden biraz daha erken gerçekleşip daha hızlı sonuca varabileceğini gösteriyor. Bu, tüm ilginin, tempoyu azaltmayı resmen kabullenebilecekleri ağustos ayındaki Jackson Hole konferansında olacağı anlamına geliyor.”
2. Fed sonrasında hisse senetleri düşüş yaşadı
ABD borsası Perşembe günü düşük açılacak. Fed’in ani değişimi piyasaları şaşırttı.
Dow Jones 115 puan düşerken S&P 500 %0,4 ve Nasdaq 100 %0,5 kaybetti.
Perşembe günkü kayıplar, bir önceki seansta yaşanan zayıflığı sürdürecek. S&P 500 %0,5 düşük kapatırken Dow Jones Industrial Average %0,8 ve Nasdaq Composite %0,2 düşüş yaşamıştı.
Wall Street’in ana endeksleri, mali ve parasal desteklerin yardımıyla salgının başında gördüğü büyük kayıplardan epey toparlanmış, geçen yıl üçü de %30’dan fazla artış yaşamış ve rekor seviyelerin yakınına gelmişti.
Kurumsal gelişmelerde Perşembe günü İngiltere ve ABD, Airbus (PA:AIR) ve Boeing (NYSE:BA) ile ilgili çekişmeyi çözmek için bir anlaşma yaptı. Bu anlaşmadan hemen önce AB ve ABD, iki üreticiye verilen sübvansiyonlar nedeniyle 17 yıldır yaşanan çatışmanın ardından baltalarını gömmüştü.
Kazanç cephesinde ise yatırımcılar, Adobe (NASDAQ:ADBE) ve Kroger’in (NYSE:KR) de içinde olduğu isimlerin rakamlarını değerlendirecek.
3. ABD işsizlik verisi
Fed’in şahin dönüşüne katkısı olan faktörlerden biri, yaz aylarında güçlü iş imkânı beklentisi oldu.
Piyasa, TSİ 15.30’da haftalık işsizlik başvuruları raporu ile işgücü piyasasına dair ilk verileri alacak.
ABD’de ilk işsizlik başvurusu yapan kişi sayısının, 5 Haziran ile biten haftada 359.000’e düşmesi bekleniyor. Bu, salgın başından beri en düşük okuma ve bir hafta önce görülen 376.000 başvurunun üzerinde olacak.
Bir süredir işsizlik desteği alan kişilerin ölçümü olan devam eden başvuruların, 3,499 milyonu gördükten sonra 12 Haziran ile biten haftada 3,430 milyona düşmesi bekleniyor.
Çalışma Bakanlığı’nın bu ayın başlarında yayınladığı verilere göre tarım dışı istihdam, Mayıs ayında 559.000 artış yaşadı. Beklentiler 650.000 olması yönündeydi.
Bu rakam sağlıklı bir büyümeye işaret etse de FOMC üyelerinin belirgin güvenini düşündüğümüzde piyasa, bu verilerin önümüzdeki birkaç ay içinde artmasını bekleyebilir.
4. Siber güvenlik endişeleri
Büyük internet kesintileri son günlerde çok yaygın olmaya başladı.
Perşembe günü Avustralya merkez bankası, posta hizmetleri ve pek çok banka, internet kesintilerinden etkilendi ve müşteri hizmetleri ile finansal işlemler aksadı.
Avustralya Merkez Bankası, sorunla ilişkili teknik zorluklar nedeniyle uzun vadeli devlet tahvili alım işlemini iptal etmek zorunda kaldı.
Öte yandan kesinti izleme sitetsi Downdetector’e göre American Airlines (NASDAQ:AAL), Southwest Airlines (NYSE:LUV) ve United Airlines (NASDAQ:UAL) gibi ABD’nin büyük havayolu şirketlerinin internet siteleri de sorun yaşadı.
Bu iki olayın bağlantılı olup olmadığı belli değil. Geçen hafta İngiltere’nin hükümet sitesi ve pek çok önemli haber ajansının da içinde olduğu birçok büyük web sitesinin yaşadığı kesintinin izi, internet sitesi barındırma hizmeti Fastly’deki (NYSE:FSLY) bir soruna kadar sürüldü.
ABD Başkanı Joe Biden ile Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin’in Çarşamba günü Cenova’da tartıştıkları majör konulardan birisi siber güvenlikti.
Bu gündem, Rusya merkezli bir grupla ilişkili olan ve ABD Doğu Yakası’nın çoğuna yakıt tedarik eden bir boru hattının kapanması ile sonuçlanan Mayıs ayındaki bir olay da dahil olmak üzere bir dizi fidye yazılım saldırılarının ardından geliyor.
5. Güçlü dolar nedeniyle ham petrol fiyatları düşüş yaşadı
Perşembe günü ham petrol fiyatları zayıflayarak pek çok yılın yüksek seviyelerinden düştü. Fed toplantısı sonrasında güçlenen dolar, sıkılaşan bir piyasa işaretlerini geri plana itti.
WTI %0,1 düşüşle 71,10 dolar olurken Brent %0,1 kayıpla 73,24 dolardan işlem gördü.
Hızlanan aşı programları, pek çok batı ülkesinin Covid-19 kısıtlamalarını gevşetmesine olanak tanıması ile ham petrol piyasaları bu yıl şimdiye kadar %40 üzerinde artış yaşadı.
Fed, ultra genişlemeci para politikalarının önemli bir süre daha devam edeceğine işaret ettikçe ABD dolarında genel olarak zayıflık görülmüş, bu da petrol piyasasını desteklemişti. Ancak bu durum Çarşamba günü değişti ve Amerikan doları 15 ayın en büyük tek günlük artışını kaydetti.
Güçlü bir dolar, dolarla fiyatlanan petrolü diğer dövizlerde daha pahalı hale getirerek talebi baskılama potansiyeli taşır.
Temkinli hissiyatı artıran diğer gelişmeler, Suudi Enerji Bakanı Prens Abdülaziz bin Salman’ın Çarşamba günkü bir konferansta yaptığı açıklamalar ile en büyük üreticilerin, arzı artırma konusundaki kararlı yaklaşımının karşılığını veriyor olması oldu. Salman, petrol piyasasının “henüz tehlikeyi atlatmış olmadığını” belirtti.
Yine de son artışları düşününce bu kayıplar önemsiz oldu.
Enerji Bilgilendirme Dairesi’ne (EIA) göre 11 Haziran ile biten haftada ABD’nin ham petrol stokları büyük düşüş yaşadı. Rafineriler de operasyonlarını Ocak 2020’den beri gördükleri en yüksek seviyeye çıkardı.
Diğer yandan Çin’deki günlük rafinaj oranı, Mayıs ayında önceki yılın aynı dönemine göre %4,4 ile rekor bir seviyeye ulaştı.