TÜRK-İŞ (Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu) tarafından otuz yıldan bu yana her ay düzenli olarak yapılan “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırmasının sonuçları, yaz mevsiminde yaş sebze-meyve fiyatlarındaki gerilemenin mutfak harcamasına nispeten olumlu yansıdığını, fakat elde edilen ücret gelirinin yetersizliği nedeniyle geçim derdinin sürdüğünü ortaya koydu.
TÜRK-İŞ Araştırmasının Ağustos 2017 ayındaki sonucuna göre:
Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 1.504,74 TL,
Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 4.901,42 TL oldu.
Bekar bir çalışanın aylık yaşama maliyeti ise 1.880,65 TL olarak gerçekleşti.
Konfederasyonumuz tarafından hesaplanan gıda fiyatları endeksi ile Türkiye İstatistik Enstitüsü (TÜİK) tarafından hesaplanan gıda ve tüketici fiyatları endeksindeki son oniki aylık gelişim aşağıdadır.
Önceki yıllarda tüketici fiyatlarının üzerinde bir seyir izleyen gıda fiyatları 2016 yılından başlayarak daha düşük oranlarda gerçekleşmiş ve fakat bu durum değişmeye başlamıştır. Gıda fiyatlarındaki artışın tüketici fiyatlarına yansıması önümüzdeki aylarda daha hissedilir olacaktır.
TÜRK-İŞ hesaplamasına göre; dört kişilik bir ailenin sağlıklı ve dengeli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) geçtiğimiz aya göre 7 TL, yoksulluk sınırı tutarı ise 23 TL artmıştır. Ancak düşük tutardaki bu artışa rağmen, yılın ilk sekiz ayı sonunda mutfak harcamasındaki artış 73 TL ve ailenin geçim maliyeti 236 TL artmıştır.
TÜRK-İŞ’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim 2017 Ağustos ayında şu şekilde gerçekleşti:
Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yappması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 0,47 oranında arttı.
Yılın ilk sekiz ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 5,07 oranında gerçekleşti.
Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı yine çift haneye yükselerek yüzde 10,51 oldu.
Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 6,30 olarak hesaplandı.
Gıda harcaması çalışmasına temel alınan beslenme kalıbında yer alan ürünlerin fiyatları Ağustos 2017 itibariyle şu şekilde değişim gösterdi:
Süt, yoğurt, peynir grubunda; bu ay yoğurt fiyatı arttı, süt ve peynir fiyatı aynı kaldı. Ancak süt fiyatında bazı markalardaki artış dikkat çekti. Bu arada, hesaplamaya alınmasa da, keçi peyniri kilogram fiyatının 35,95 TL’ye ulaştığı görüldü.
Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; kıyma ve kuşbaşı et ile tavuk fiyatı aynı kaldı. Ancak tavukta gövde tavuk fiyatı aynı kalırken kanat fiyatının arttığı görüldü. Sakatat ürünleri (dana ciğer, yürek, bböbrek) fiyatları -şimdilik- değişmedi. Balık fiyatı (kültür balığı ağırlıklı olarak) aynı kaldı. Yumurtanın tane fiyatı elli kuruş oldu. Bakliyat ürünleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyatları bu ay değişmedi.
Yaş sebze-meyve fiyatlarında bu ay önemli bir değişme görülmedi. Geçtiğimiz ay 3,61 TL olarak hesaplanan ortalama sebze-meyve fiyatı bu ay 3,58 TL oldu. Sebze fiyatı ortalama 3,59 TL’den bu ay 3,53 TL’ye geriledi. Meyve ortalama kilogram fiyatı ise bir kuruş artışla 3,65 TL olarak hesaplandı.
Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazardaki yaygın ve mevsim ürünleri esas alındı, ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebze tüketimi toplam miktarından hareket edildi.
Ekmek, pirinç, un, makarna, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; bu ay fiyatlarda yine bir değişiklik olmadı.
Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı, margarin ile zeytinyağı fiyatı ise aynı kaldı, ayçiçekyağı fiyatı ise biraz aarttı. Zeytin ortalama fiyatında (siyah-yeşil) önemli bir değişiklik olmadı. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinde bu ay fındık fiyatındaki gerileme devam etti, fıstık fiyatı da biraz ucuzladı. Bu ay, baharat (kimyon, nane, karabiber, vb.) ürünlerinin fiyatı ile bal, pekmez, şeker, tuz, salça ve ıhlamur fiyatı yine değişmedi. Çay fiyatında ise ‘ayarlama’ yapıldı.
Konfederasyonumuzca hesaplanan tutarlar ücret düzeyi olmayıp haneye girmesi gereken toplam gelir miktarıdır. Ancak hanede çalışan sayısının sınırlı ve fakat ele geçen ücretin yetersiz olduğu durumlarda, elde edilen gelir birden fazla kişinin geçimini karşılayamamakta, kişi başına “insanca geçim için” yapılması gereken harcama tutarı yetersiz kalmaktadır.
