Türkiye’de aylık mutfak enflasyonu 20 ay sonra ilk kez yüzde 0,5’in altına düştü. Ancak tarım girdi fiyatlarındaki artış yavaşlasa da yıllık oran hâlâ yüzde 60’ın üzerinde bulunuyor.
Türk-İş, Haziran ayına ilişkin "Açlık ve Yoksulluk Sınırı" raporunu yayımladı.
Türk-İş'ten yapılan açıklamaya göre Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 10.362,11 TL'den 10.373,28 TL’ye; gıda harcaması ile giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 33.752,48 TL'den 33.788,80 TL’ye yükseldi.
Bekâr bir çalışanın "yaşama maliyeti" de aylık 13.471,30 TL oldu.
Mutfak enflasyonu artış hızı yavaşladı
Araştırmaya göre Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarındaki artış, bir önceki aya göre yüzde 0,10 oranında gerçekleşti. Altı aylık değişim oranı yüzde 27,58, son on iki ay itibarıyla değişim oranı yüzde 62,30 ve on iki aylık ortalamalara göre değişim oranı ise % 108,58 olarak hesaplandı.
Açıklamada şöyle devam edildi:
"Türkiye’de TL’nin değer kaybetmesiyle sadece ülkede yaşayan varsıl ile yoksul arasındaki alım gücü farkı açılmakla kalmamakta, Avrupa ülkelerine kıyasla alım gücü de düşmektedir.
TÜİK-EUROSTAT hesaplamaları doğrultusunda oluşturulan satın alma gücü paritesinin (değer eşitliği) 2022 yılına ilişkin geçici sonuçlarına göre; AB ortalaması 100 olan endeks, Türkiye için 69 düzeyine tekabül ediyor. Bu durum, Avrupa’da yaşayan bir kişinin 100 birim, Türkiye’de yaşayanın ise Avrupa’dakinden 31 birim daha düşük harcama gücüne sahip olması anlamına geliyor.
Türkiye’deki harcama gücünde önceki yıllara kıyasla bir ilerleme sağlanmış olsa da söz konusu endeks 70 seviyesinin altında kaldı. Tüketicilerin göreli refah düzeylerinin karşılaştırılmasında daha belirleyici olarak kullanılan kişi başına fiili bireysel tüketim endeksine göre ise Türkiye son senelerdeki artış eğilime rağmen 27 AB ülkesinin ortalaması olan 100’e kıyasla 80 seviyesinde kaldı.
Uzun süren yüksek enflasyon sebebiyle öne çekilmiş talep etkisine rağmen bireysel fiili tüketim Avrupa’nın oldukça gerisinde kalıyor. Para ve maliye politikalarında Türkiye’nin rasyonel zemine dönme seçenekleri uygulanırsa, tercihlere bağlı olarak, bu politika dönüşleri ile kişi başına fiili bireysel tüketimin düşmesi söz konusu olabilecektir.
Et fiyatları zamlandı
TÜRK-İŞ hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Haziran 2023 itibarıyla gözlemlenen değişim harcama gruplarına göre şu şekilde oldu:
● Süt, yoğurt, peynir grubunda;
Süt fiyatı sabit kaldı. Peynir fiyatı %4 geriledi, yoğurt %5 zamlandı.
● Et, tavuk, balık, yumurta, kuru baklagiller, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta;
Et ve Süt Kurumu (ESK), Ankara Gıda ve İhtiyaç Maddeleri Perakendeciler Derneği bünyesinde faaliyet gösteren marketlerin bir kısmına, Nisan sonu itibarıyla ithal edilmiş olan karkas etleri düşük fiyattan vermesi sayesinde dana kıyma 190 TL, kuşbaşı 210 TL’den satılmaya başlanmıştı. Bu ay 30’ar TL zam gelerek 220 TL ve 240 TL’den satıldı.
Bunun yanında ulusal zincir marketler ve Ankara’nın dernek üyesi olmayan ve olup da yerli et satmaya devam eden yerel marketlerinden pek çoğunda dana kıyma ortalama 300, kuşbaşı ortalama 335 TL’den satıldı, yani geçen aya kıyasla 20’şer TL zamlanmış oldular.
Bir ayda kuzu ve balık fiyatları sınırlı düzeyde gerilerken tavuk fiyatı %12 oranında düştü. Yumurta bu ay %3 zamlandı ve tanesi tekrar ortalama 3 TL’den satılmaya başladı. Kuru fasulyede sınırlı düzeyde, yeşil ve kırmızı mercimekte %7’şer fiyat düşüşü yaşadı. Nohut %9, yağlı tohumlar ise %6 oranında zamlandı.
Gıda sepetinde ayın zam şampiyonu kıvırcık marul
● Ekmek ve tahıllar grubunda;
Bir ayda pirinç %5, bulgur ve irmik %3 zamlanırken ekmek ve makarna fiyatı değişmedi. Un fiyatı hafif seviyede geriledi.
● Taze sebze-meyve grubunda;
Semt pazarlarında yeşil soğan, maydanoz gibi salata yeşilliklerinin fiyatı değişmezken; ıspanak, pazı gibi yeşil yapraklı sebzelerin fiyatları %7 oranında arttı.
Patates, kuru soğan, domates, patlıcan, fasulye, havuç fiyatları geriledi.
Gıda sepetinde bu ayın zam şampiyonu %87’lik artışla kıvırcık marul oldu ve ortalama 25 TL’den satıldı. Sivri biber, salatalık, turp fiyatları yükseldi.
Şeftali, kayısı, papaz eriği, çilek, nektarın, yenidünya (malta eriği) ve muz fiyatları geriledi. Tezgâhlarda en uygun fiyatlı meyve bu ay da elmaydı.
Ortalama sebze (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık vb. salata yeşillikleri dâhil değil) kg fiyatı 19,46 TL, ortalama meyve kg fiyatı 22,39 TL oldu.
Hesaplamada 22’si sebze ve 11’i meyve olmak üzere toplam 33 üründeki fiyat değişimi dikkate alındı. Ortalama meyve-sebze kg fiyatı 19,54 TL olarak tespit edildi (ana yemekleri tamamlayan maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşillikleri bu hesaplamada “Ortalama Meyve-Sebze Fiyatı”na dâhil edilmekte).
Zeytinyağına %4, çaya %31 zam
● Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;
Son bir ayda ayçiçek yağı fiyatı ortalama %3, tereyağı sınırlı seviyede düştü. Margarin hafif düzeyde, zeytinyağı %4 zamlandı.
● Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden;
Çay %31, tuz %30, siyah zeytin %7, baharatlar %4, yeşil zeytin ve reçel %3 zamlandı. Şeker, pekmezde sınırlı seviyede fiyat artışı yaşandı. Salça fiyatları %3 düştü."
Foreks Haber Merkezi