(Ayrıntılar ve görüş eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 3 Ekim (Reuters) - Tüketici fiyatları Eylül'de gıda fiyatlarındaki yüzde 0.7 düşüş öncülüğünde beklentilerin oldukça altında yüzde 0.18 artarken, veri TCMB'nin faiz indirimlerine Ekim ayında da devam edeceği yönündeki beklentileri de kuvvetlendirdi.
Son dönemde yapılan bu faiz indirimleri faiz koridorunun üst bandının politika faizine 75 baz puan ile oldukça yaklaşmasına sebep oldu. Geçen yıl Şubat ayında bu fark 325 baz puan seviyesindeydi. Teknik olarak iki faizin de kullanılacağı varsayımı altında iki faiz arasında bir fark olması gerekliliği ve enflasyonda gözlenen yüksek seyir bankacıların TCMB faiz indirimlerinde sona yaklaşıldığı izlenimine neden olmuştu.
Ancak bugün açıklanan enflasyon verileri, hükümetin gıda fiyatlarında daha fazla düşüş için yapısal değişiklikler yapacağı yönündeki açıklamaları ve küresel piyasaların da iyimser seyretmesi bu beklentinin yerini TCMB'nin faiz indirimlerine bir süre devam edebileceği şeklinde kuvvetlenmesine neden oldu.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan verilere göre TÜFE Eylül'de 0.66 artış beklentilerine rağmen yüzde 0.18 artış gösterdi. Yıllık enflasyon Eylül'de böylece Ağustos ayındaki yüzde 8.05'ten yüzde 7.28'e geriledi.
Yıllık enflasyondaki düşüş ve Eylül'de enflasyonun beklentilerin altında kalmasındaki ana neden Merkez Bankası'nın da işaret ettiği üzere gıda fiyatlarındaki düşüş oldu.
FAİZ İNDİRİMLERİ KUVVETLENEBİLİR
Analistler enflasyon verilerinin TCMB'nin faiz koridorunun üst bandında gerçekleştirdiği ve "ölçülü ve temkinli" olarak nitelendirdiği indirimlere art arda sekizinci ayda da devam edebileceğini gösterdiğini belirttiler.
"Merkez Bankası için iyi haber" diyen Nomura Stratejisti Timothy Ash, "(Enflasyon verileri) TCMB'nin gevşeme sürecinde attığı adımlar konusunda bankayı haklı çıkarmaya yardım edecek. Belki de (veriler) daha fazla ve devam eden gevşeme için bankanın önünü açacak" dedi.
Öte yandan Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan da enflasyon verilerinin TCMB'nin faiz indirimi konusunda elini güçlendirdiğini söyledi. faiz koridorunun üst bandında yedi aydır devam eden indirimlerle üst bandı toplam 250 baz puan indirdi.
Üst düzey bir hazine işlemcisi, "Çekirdek enflasyonda düşüş çok kuvvetli. Bu düşüşün önemli bir kısmı ekonomideki zayıflıktan kaynaklanıyor. Gıda fiyatlarındaki düşüş de beklenenden çok daha yüksek. Enflasyonda düşüş devam edebilir" dedi ve ekledi:
"Belki de tüm bunlar TCMB'ye faiz indirimi için bir 25 baz puanlık daha yer açtı. Hatta bekli de ana senaryomuz bu olmasa da politika faizi indirimini önümüzdeki aylarda konuşulma ihtimalini de gündeme getirdi. Tabi şu an için erken ancak kısa süre sonra açıklanacak olan OVP'de yer alacak önümüzdeki yıla ilişkin enflasyon tahmini bize önemli bir fikir verecek."
Hükümetin kısa süre içinde 2017-2019 dönemine ilişkin OVP tahminlerini açıklaması bekleniyor. OVP içinde yer alan enflasyon tahmini büyük ölçüde TCMB tarafından şekillendiriliyor.
Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "H" yıllık olarak Ağustos'ta yüzde 8.21'den sert düşüşle Eylül'de yüzde 7.56'ya gerilerken "I" endeksi yüzde 8.41'den yüzde 7.69'a geriledi.
TCMB son PPK özetlerinde çekirdek enflasyon göstergeleri için toplam talepteki yavaşlamanın çekirdek enflasyondaki kademeli düşüşü desteklediğini belirtmişti.
GIDA GERİLEDİ, AKARYAKIT VERGİ ARTIŞIYLA SERT YÜKSELDİ
Verilere göre, ana harcama grupları itibariyle Eylül ayında endekste yer alan gruplar arasında en yüksek artışı ÖTV artışının yapıldığı ulaştırma grubunda gerçekleşti. Bu grupta enflasyon yüzde 2.7 artarken bankacılar bu artışın manşet enflasyonu yaklaşık 0.45 puan yukarı çektiğini belirttiler.
Eylül başında benzin, motorin ve ev kullanımı hariç LPG'den alınan ÖTV'de 20 kuruşluk artışa gidilmişti. kalemlere bakılınca Eylül'de eğitimde yüzde 1.98, lokanta ve otellerde yüzde 0.67, konutta yüzde 0.41 ve çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 0.28 artış gerçekleşti.
Ana harcama grupları itibariyle aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 3.49 ile giyim ve ayakkabı olurken gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 0.70 ve eğlence ve kültürde yüzde 0.43 düşüş gerçekleşti. Gıda fiyatlarındaki düşüş enflasyonu tek başına 0.2 puan aşağı çekti. Bankacılar çoğunlukla Eylül ayında gıda fiyatlarında düşüş öngörmüyordu.
Ekonomistler balık fiyatlarında yaşanan sert düşüşün özellikle tavuk gibi ikame ürünler başta olmak üzere gıda fiyatlarındaki düşüşte etkili olduğuna da dikkat çektiler.
TÜİK verilerine göre Eylül ayında balık fiyatları yüzde 21.4 gerilerken tavuk eti ise yüzde 7.8 düşüş gösterdi.
AĞBAL: GIDADA ENFLASYONU AŞAĞI ÇEKECEK TEDBİRLERİ ALACAĞIZ
Maliye Bakanı Naci Ağbal ise veri sonrası yaptığı açıklamada enflasyondaki düşüşün ekonomi için son derece olumlu olduğunu belirterek, "Eylül ayında çekirdek enflasyondaki gerileme TCMB faiz indirimlerini destekleyen bir karar oldu" dedi. Ağbal ayrıca verilerin enflasyon beklentilerini düşürebileceğini de sözlerine ekledi. açıklamalarından kısa süre sonra JPMorgan yıl sonu enflasyon beklentisini yüzde 8.3'ten yüzde 7.6'ya revize ettiğini açıkladı. Reuıters anketlerinde de yıl sonu beklentisi yüzde 8'de yer alıyor.
Verilerin ardından dolar/TL bir miktar yükseldi ancak bu yükseliş kalıcı olmadı. 10 yıllık gösterge tahvilde işlem bazında bileşik faiz ise 5 baz puanın üzerinde gerileyerek yüzde 9.62 civarında seyretti.
Öte yandan Yİ-ÜFE Eylül'de yüzde 0.29 artarken bu kalemde yıllık değişim bir önceki ayki yüzde 3.03 seviyesinden yüzde 1.78'e geriledi. (Redaksiyon Birsen Altaylı)