29.05.2019 Alan Yatırım - Global Analiz
Yuandaki Değer Kaybı Global Para Birimlerini Nasıl Etkileyecek?
Çince ’de halkın parası anlamına gelen Renminbi veya döviz piyasasındaki yaygın kullanımıyla Yuan, global ticaret savaşının odağında yer almaya devam ediyor. Trump, global ticaret savaşının fitilini ateşlemeden önce Çinli otoritelerin kasıtlı bir şekilde Yuan’ın değerini düşük tuttuğunu öne sürerek, bu durumu haksız rekabet olarak değerlendirmişti. ABD yönetimi geçtiğimiz hafta para birimlerini kasıtlı bir şekilde devalüe eden ülkelere yaptırım uygulanması için harekete geçti. Bu hamle piyasalar tarafından Çin’in vergi ve tarifelerin ekonomideki etkilerini kuru daha da zayıflatarak kompanse etme ihtimaline yönelik bir uyarı olarak algılandı.
Yuan ABD ile Çin arasındaki ticaret görüşmeleri esnasında adeta bir barometre işlevi gördü ve Yuan’ın reel değerindeki kayıplar Çin varlıkları açısından işlerin iyi gitmediğinin net bir göstergesiydi. Bilindiği üzere, Yuan’ın yabancı paralar karşısındaki değeri yurtiçinde ve serbest piyasada olmak üzere iki farklı şekilde belirleniyor. Yuan’ın Çin sınırları içerisindeki değeri Çin Merkez Bankası tarafından referans fiyat usulüyle belirleniyor ve günlük %2’lik bir bandın içerisinde dalgalanmasına imkân tanınıyor. Çin’in Yuan’ı uluslararası para birimi yapma çabalarının bir sonucu olarak ortaya çıkan offshore Yuan’ın değeri ise Çin’in finans merkezi işlevini gören Hong Kong’da arz ve talep yasası çerçevesinde belirleniyor. Çin’le ticaret yapan şirketlerin Yuan’ı Hong Kong döviz piyasasında dolara çevirmesi yıllar içerisinde aradaki farkın da kapanmasına neden oldu. Her ne kadar USD/CNH’nin değeri serbest piyasada belirleniyor olsa da Çin Merkez Bankası’nın gücü ve rezervleri nedeniyle onshore USD/CNH döviz kuru ile offshore USD/CNY kuru birbirine yakın bir seyir izliyor.
Çin Yuan’ın değerini suni biçimde düşürerek rekabet konusunda elini güçlendirme planı Trump göreve gelene kadar sorunsuz bir şekilde ilerliyordu. 2001 yılında Dünya Ticaret Örgütü’ne katıldıktan sonra ticaret hacmini kısa süre içerisinde 5 kat artıran Çin, bu süreçte döviz rezervlerini güçlendirirken, 1,1 Trilyon USD’lik Amerikan tahvili stokladı. Çin’in dış ticaret fazlasının ABD’nin aleyhine olacak şekilde büyümesi bir zaman sonra ABD’nin dış ticaret açığının sürdürülebilir olup olmadığı sorusunu gündeme getirdi. Trump’ın Çin ve Avrupa’ya yönelik vergi ve tarife hamlesi küresel boyutta durgunluk senaryolarını gündeme getirirken, ABD Doları değer kazanmaya başladı. Dünyanın en büyük iki ticaret partneri olan ABD ile Çin arasında 2018 yılı itibariyle 700 Milyar USD’lik ticaret hacmi bulunuyor. Çin
dünyanın en büyük net ihracatçısı, ABD ise dünyanın en büyük ithalatçısı konumunda bulunuyor. Bu açıdan bakıldığında dünyanın bu iki ekonomik gücü arasındaki ticaret savaşı Dolar ve Yuan’ın geleceği açısından da oldukça önem arz ediyor.
Global Ticaret Savaşı Yuan’ın değerini nasıl etkileyecek?
Global ticaret savaşının şiddetlenmesi büyüme ve küresel ticaret hacminin daralması endişelerini de beraberinde getirirken bu konjonktürde Yuan’ın reel açıdan bir miktar daha değer kaybetmesini bekliyoruz. Yuan’ın reel değeri konusunda en belirleyici etmen, ticaret görüşmeleri olacaktır. Ticaret görüşmelerinden herhangi bir sonuç alınamaması Yuan üzerindeki negatif yönlü baskıyı arttıracakken, Amerikan Doları ise gerilimin arttığı bu ortamda değer kazanmaya devam edecektir. Trump’ın görüşmeler devam ederken yeni tarifelerin yürürlüğe koyulacağını açıklaması, Yuan’ın geçtiğimiz ay içerisinde %2,7 değer kaybetmesine neden olmuştu. Bu gelişmenin üzerine Çin’li para otoriteleri Yuan’ın değerini makul ve dengeli bir seviyede tutacaklarını açıkladılar. Bazı piyasa analistleri Çin Merkez Bankası’nın Yuan’ın dolar karşısındaki psikolojik seviye olarak görülen 7’nin üzerine çıkmasına izin vermesini muhtemel görmeseler de değeri Hong Kong döviz piyasasında belirlenen offshore Yuan, ABD’nin tarife ve vergi tehdidini açıkladığı geçen seneden bu yana Amerikan doları karşısında %8 değer kaybetti.
ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının derinleşmesi, ABD’nin yeni tarifeleri uygulamaya koyması, Çin’in kur politikası yeniden gözden geçirmesine neden olabilir. Öte yandan Yuan’ın dolar karşısındaki değerinin 7’nin üzerine çıkması durumunda para birimine olan güveninin sorgulanacağını ve fonların
Yuan cinsinden varlıkları değer yitireceği için Çin Merkez Bankası’nın bu noktada müdahale edeceği beklenilmektedir.
Sonuç olarak Yuan’ın değer kaybetmesi durumunda öncelikle rakip para birimleri Euro ve Yen’in USD’ye karşı değer kaybetmesini bu paralelde doların değer kazanmasını, söz konusu durumun gelişen ülke para birimleri üzerinde de negatif etkiye neden olmasını beklemekteyiz.