Bu makale ilk olarak 21.11.2019 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Rusya’nın OPEC+’ın üretim kotalarına uyamaması için yeni bir bahanesi var – yoğuşmalılar (kondensatlar). Reuters’a göre, kondensatlar için “yüksek basınçlı kuyulardan çıkarıldıktan sonra sıvılaştırılan her türlü petrol” olarak geniş kapsamlı bir tanımlama yapılabilir. Yüksek basınç altında gaz olarak var olur ancak basınç kaybolduğunda sıvı hale geçer.
Çarşamba günü Rusya petrol bakanı Alexander Novak gaz kondensatının OPEC+ İşbirliği Deklarasyonu altında anlaşılan üretim kotalarından muaf olma sebebine kanıtlar gösterdi. Novak’a göre Rusya’nın Kuzey Kutup Bölgesi’nde çevrimiçi olacak pek çok yeni gaz sahaları var ve bu nedenle gaz kondensat üretimi muhtemelen yükselecektir. Bu da üretim anlaşmasının şartlarına uyumu gittikçe zorlaştırır.
Diğer bir deyişle dünyanın en büyük ikinci petrol üreticisi OPEC+ üretim kısıtlama anlaşmasının şartlarını yeniden belirlemeye çalışıyor.
Muhakkak ki kondensat meselesinin olmadığı durumda da Rusya mevcut üretim kesintilerini karşılamayı başaramadı. Rusya 2018 Ekim ayındaki 11,42 milyon varil üretim seviyesini 230.000 varil düşürmeye çağrılsa da, geçtiğimiz Ekim ayında 11,56 milyon varil petrol üretti.
Gaz kondensatı OPEC+ üretim kotalarından muaf tutulmalı mı? Eğer öyleyse diğer üreticilerin tepkileri neer olabilir?
Kondensatları Belirlemek: Değişken Ölçek, Değişken Kurallar
2014 yılında ABD Enerji Bilgilendirme Dairesi, hidrolik kırılma kaynaklarının büyük miktarlarda içerik üretmesi nedeniyle kondensat tanımını daralttı. ABD’de düzenleyiciler malzemenin üretim şeklini – kuyu başında (kira kondensat) mı yoksa doğalgaz işleme tesislerinde mi işlenip işlenmediğini (tesis kondensat) birbirinden ayırdı.
Genel olarak petrol endüstrisi, kondensatı 50 ila 120 derece arasında değişen bir özgül ağırlığa (API ölçeği) sahip olarak tanımlar, ancak pek çok kişi kondensatı 45 derece veya daha yüksek bir API'ye sahip olan bir hidrokarbon sıvısı gibi daha az kısıtlayıcı bir şekilde karakterize eder. 1989 yılında OPEC, kondensatı API'si 50 derece veya daha yüksek olan bir hidrokarbon sıvısı olarak tanımlamaya karar verdi. 50 derecenin üzerindeki kondensatlar OPEC+ kesintilerinden muaf tutuluyor.
Rusya yeni LNG sahalarındaki gaz kondensatının ağırlığını belirtmedi, bu durum da, eğer biliyorsa, bunun muhtemelen 50 dereceden az olduğuna ilişkin şüpheleri artırıyor. Eğer OPEC+ API ayrımını komple kaldırmaya karar verir ya da daha az kısıtlı bir kondensat tanımı benimserse – mesela kondensatları 45 derece ve üstünde API’si olan hidrokarbon sıvılar olarak sınıflandıran bir tanımı – bundan avantaj sağlayacak tek ülke Rusya olmayacak.
Daha Çok Dürüstlük Ama Bir de Daha Çok Petrol
Nijerya kısa süre önce yeni petrol sahasından üretime başladı ve 1,77 milyon varil olan kotasının oldukça üzerinde üretim yaptı. Hatta giden son petrol bakanı Emmanuel Kachikwu, bu yeni petrolün kondensat olarak sınıflandırılması gerektiğini söyledi. Petrol üretiminin çoğunun kondensat olarak değerlendirilmesi gerektiğini söyleyen Nijerya için bu, en azından 2017’den bu yana oldukça iyi bilinen bir mesele.
Kondensat tanımı OPEC ve Katar arasındaki çatışmanın da kaynağıydı. Majör bir doğalgaz üreticisi olan Katar, Asya’da yüksek talep gören çok miktarda kondensat üretti ancak genel olarak kondensat ihracatının OPEC kuralları ile kısıtlandığını hissetti. Geçen Aralık ayında kartelden ayrıldıktan sonra, Katar’ın özellikle Çin’e olan kondensat ihracatı arttı.
Rusya’nın Aralık OPEC ve OPEC+ toplantılarında “kondensat” tanımını yeniden belirlemekte başarılı olması mümkün değil. Bu mesele bu kadar yaklaşan bir toplantıda ele alınmayacak kadar çetrefilli ve grup daha az kısıtlı bir içerik tanımı benimserse, bu piyasaya ani bir petrol akışına neden olacaktır.
50 derece API altındaki kondensatlar artık kotaya tabi olmayacaksa, piyasaya daha çok petrol getirebilecek tek üretici Rusya değil. Petrol fiyatlarının düşük 60 dolar seviyelerinde takılı kaldığını göz önüne alırsak, bu hamle, OPEC ve OPEC+’ın ürettikleri ve ihraç ettikleri petrolün tam olarak ne türde olduğuyla ilgili daha dürüst olmalarını sağlayabilir ancak aynı zamanda petrol fiyatlarını da düşürecektir.