İngiltere Merkez Bankası (BoE) koronavirüs salgınının başlamasından bu yana faiz oranını arttıran ilk büyük merkez bankası oldu. Faiz oranlarının yükseltilmesi ile enflasyonun önüne geçilmesini hedefleyen İngiltere Merkez Bankası 8’e karşı 1 oy ile alınan karar doğrultusunda 15 baz puan artırım yaparak yüzde 0,10 seviyesinden yüzde 0,25’e yükseltti. Faiz artışının gerekçesi olarak enflasyon oranının yüzde 6 seviyesine dayanması gösterildi. BoE, omicron varyantının yayılım hızı nedeniyle aralık ayı ve 2022’nin ilk çeyreği için büyüme tahminlerinde revizyona giderek aşağı çekti.
İngiltere Merkez Bankası tarafından verilen karara ilişkin yapılan açıklamada, "Komite orta vadedeki enflasyon görünümü etrafında çift yönlü risklerin bulunduğunu ancak yüzde 2 enflasyon hedefini sürdürülebilir bir şekilde karşılamak için tahmin dönemi boyunca para politikasında ılımlı bir sıkılaştırmanın gerekli olması muhtemel" ifadelerine yer verildi. 875 milyar sterlin seviyesindeki varlık alım programında ise değişikliğe gidilmedi.
Enflasyon Son 10 Yılın Zirvesinde
İngiltere’de enflasyon Kasım ayında yüzde 5,1 seviyesine çıkarak son 10 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Enflasyonun 2022 Nisan ayında yüzde 6 seviyesine ulaşarak yılın ikinci yarısında düşüşe geçmesi bekleniyor. Kasım ayındaki yüksek artışın nedenlerinden biri Ofgem’in gaz fiyatındaki artışı yansıtmak için fiyat üst sınırını kaldırması oldu. Bu kararın hane halkı faturalarına yüzde 23’lük bir etkisi oldu. Bir başka neden ise otomotiv sektöründe yaşanan arz sıkıntısı ve salgın nedeniyle toplu taşımadan kaçınan insanlar tarafından gelen güçlü talep ile ikinci el araba ve yakıt maliyetindeki yüzde 20’lik artış oldu. Restoran ve otel sektöründe konaklama fiyatlarının yüzde 13 artması da enflasyona etki eden başka bir kalem oldu. Fabrikalar tarafından üretilen malların ve ham maddelerin maliyetindeki önemli bir artış da ticari kârları tehdit ederken enflasyonu tetikleyici bir başka unsur olarak ön plana çıkıyor.
Ulusal Kriz “Enerji”
Yaşanan tedarik sorunları nedeniyle başlayan akaryakıt krizi, kıtlık endişesini de ortaya çıkardı. Enerji sektöründeki arz-talep dengesizliği nedeniyle elektrik ve akaryakıt fiyatlarında rekor artışın yaşandığı İngiltere’de elektrik fiyatlarındaki artış son dönemlerde yüzde 80'i aşarken yüzlerce firma yüksek fiyatlar nedeniyle maliyetlerini karşılayamadıkları için işlerinin durma noktasına geldiğini belirtti.
Brexit ve pandemi nedeniyle belirli bir süre İngiltere’deki tedarik zinciri sıkıntısı hat safhaya ulaştı. Kırmızı et, petrol, ilaç ve süte kadar çok sayıda ürünün tedarik edilmesi büyük bir sorun haline geldi. Bu sorunlar yaşanırken tüketicilerin panik satın almaya yönelmelerinden dolayı ülkenin belirli bölgelerinde kaos ortamı yaşanmaya başladı. Benzin istasyonlarında kavgalar yaşanırken metrelerce araç kuyruğu oluşmaya başladı. İngiltere Çevre Bakanı George Eustice, benzin istasyonlarının önünde uzun kuyruklar oluşması ve bazı istasyonlarda benzin kalmamasından, "ihtiyacı olmadığı halde benzin alanların" sorumlu olduğunu belirtti. Akaryakıt krizinin çözülememesi nedeniyle silahlı kuvvetler personeli belirli bir süreliğine şoför olarak istasyonlara akaryakıt sevkiyatı ve akaryakıt istasyonlarının depolarını doldurmak için eğitilerek görevlendirildi.
İzin Planlarının Sona Ermesi İşsizlik ve İstihdamı Etkilemedi
Omicron varyantının yayılım hızı İngiltere tarafında tedirginlik yaratsa da izin planlarının sona ermesine rağmen işsizlik oranı 2020 sonu görülen 5,2 seviyesinden itibaren başlayan düşüş ile Ekim 2021 ayında yüzde 4,2 seviyesine geriledi. Açıklanan son veriye göre istihdam artışı 2014 yılından bu yana en büyük artışı göstererek 257.000 sayına ulaştı. İş piyasası her ne kadar güçlü görünsene de hükümet tarafından yeni varyanta ilişkin alınabilecek önlemler nedeniyle iş piyasasındaki olumlu hava tersine dönebilir.
Beklentilerin Altında Kalan Büyüme
İngiltere GSYİH üçüncü çeyrekte beklentilerinde altında kalarak yüzde 1,1 arttı. Elektrik ve gaz tarafında yaşanan sorunlar nedeniyle imalat, kamu hizmetleri ve madencilik dahil olmak üzere üretim sektörlerinde daralma yaşandı. Dördüncü çeyrek aktiviteleri incelendiğinde perakende harcamaların düşüşü ve kredi kartı harcamalarının düşük kalması dördüncü çeyrek GSYİH'in düşük kalabilme ihtimalini kuvvetlendirdi.
Konut Fiyatlarındaki Durdurulamaz Yükseliş
İngiltere'de konut fiyatları, sınırlı konut stok arzı, düşük ipotek oranları ve güçlü işgücü piyasası etkenleriyle Kasım ayında 15 yılın en güçlü üç aylık büyümesini kaydetti. Geçici damga vergisi indiriminin ilk zamanlar büyümeye etkisi olsa da sonraki zamanlarda büyümedeki etkenlerden biri olmaktan çıktı. İngiltere'deki bir mülkün ortalama fiyatı 272.000 sterlin ile rekor seviyeye ulaşırken, evlerin değeri Ekim ayına göre yüzde 1, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 8,2 arttı.
Londra konut piyasasındaki zayıflığın devam etmesine rağmen, başkentteki insanlar kısmen evde çalışmaya geçişin etkisiyle daha büyük ve daha az kalabalık yerlere taşınmaya çalıştıkça, ulusal olarak ortalama emlak fiyatları keskin bir şekilde yükseldi. İnsanlar daha fazla yer aramaya ve hane halkı tasarruflarını güçlendirmeye çalışırken, virüsle ilgili devam eden endişeler, düşük faiz oranları aracılığıyla konut talebini daha uzun süre destekleyebilir.
Sterlin/dolar paritesinde 2008 yılında küresel piyasalarda yaşanan kriz sonrası başlayan düşüş trendi devam ediyor. Geçmiş dönemde önemli bir destek bölgesi olarak dönüşlerin yaşandığı 1,39 – 1,42 bandı 2016 yılının ortalarında Brexit referandumu ile kırılarak 1,20 seviyelerine doğru geri çekildi. 2021 yılının ortalarında 1,39 – 1,42 bandı test edilirken bu seviyenin geçilememesi ve düşüş trendinin kırılamaması nedeniyle geri çekilmeler yaşandı bu bölgenin geçilmesi durumunda 1,50 bölgesine doğru fiyat hareketi görebiliriz. Düşüş trendinin devamlılığında ise 1,20 bölgesine doğru geri çekilmeler yaşanabilir.