DSÖ ve diğer kurumların uyarısı üzerine pandemi sonrası “her şeyin normale” dönmeyeceğini belirtmekte fayda var. İklim değişikliği ve virüsün yarattığı tahribatla dünyayı kıtlık bekliyor olabilir. Küresel gıda fiyatlarının 6 yılın zirvesini görmesi de bu durumu destekliyor. Küresel ekonomide borç stokunun 200 trilyon dolara ulaşacağı tahmini arz ve talep şokundan sonra bu borcun nasıl kapanacağı sorusunu gündeme getiriyor. Petrol fiyatlarında yaşanan dengesizlik hem talep hem de arz şokunun en büyük örneğidir. GS’nin 2021 petrol tahmininden sonra Fitch’te 45$ hedefini açıkladı. GS’nin veya Fitch’in tahmini için petrol fiyatlarının istikrar kazanması gerekiyor. İstikrar da aşının ne kadar çalıştığına bağlı olarak gelişecek bir durum. Virüse karşı alınan tedbirlerle petrol fiyatlarının gerilemesi istikrarın hala sağlanamadığını gösteriyor.
Cuma günü ABD kapanışında iShares Asya ETF’leri yükseliş trendine devam etti ve Asya 50 %1,73, Japonya dışında bütün Asya %1,00 ve gelişmekte olan ülkeler Asya %0,87 genişleyerek kapandılar. Yaşanan son yükselişle beraber üç ETF’in aylık getirisi ortalama %5,66 olurken sene başından itibaren ortalama %23,65 primle işlem görüyorlar. Biden’la beraber Asya’nın trendini koruma ihtimali yüksek.
Kasım’da Çin yıllık ihracatları %21,1 artarken (beklenti %12) ithalatları %4,5 genişledi (beklenti %6,1) ve ticaret dengesi 58,44 milyar dolardan 75,42 milyar dolara yükseldi. Piyasa dostu ve beklenti üzeri gerçekleşen Çin verisine rağmen Asya tarafında Çin, Japonya ve HK endeksleri satıcılı işlem görüyorlar. USDJPY 104,01 seviyesinde yatay fiyatlanmaya devam ederken 10 senelik samuray getirisi tekrar %0,022 seviyesine yükselmiş durumda.
ABD’nin Çin’li şirketlere yeni yaptırım hazırlığı içinde olması virüs ve aşı gelişmelerinin yanında küresel risk iştahını baskılıyor. Asya’nın karışık seyir izlemesine paralel olarak Avrupa ve ABD vadelileri satış baskısı altında. AB bütçesinin onaylanmaması üzerine AMB acil tahvil alım programını 12 ay daha uzatabileceğini belirtti. Yaşanan eksi enflasyondan rahatsız olan AMB’nin atabileceği en iyi adım bu olabilir ve virüsten dolayı Avrupa’nın içinde bulunduğu bu durumu az da olsa rahatlatabilir. Her ne kadar Polonya “vetosundan” geri adım sinyali verse de Macaristan AB’yi sıkıştırmaya devam ediyor. Durumun devam etmesi EURUSD paritesinin 1,20 seviyesini yukarı yönlü kırmasına neden olmuştu. Parite bu sabah %0,21 primle 1,2134’ten fiyatlanırken 10 senelik Almanya getirisi -%0,553’e gerilemiş durumda. 10 yıllıklar arasında %0,63’le Yunanistan ve %0,59’la İtalya en yüksek getiriye sahipken %0,075’le İspanya (Fransa, Almanya ve İrlanda’nın yanında) eksi getiri yolunda hızla ilerliyor. Korona aşısının İngiltere’de Salı günü kullanılmaya başlanacak olması, aşının çalışmasına doğrultusunda piyasaları destekleyebilir. Almanya’nın Bavyera eyaletinde her 4 dakikada 1 kişinin hayatını kaybetmesi Avrupa’da genel görünümün iyiye gitmediğini gösteriyor.
ABD’de hem aşı için hem de Joe Biden dönemi için geri sayım başladı. Biden’ın istediklerini yapabilmesi için Senato’da çoğunluğu sağlaması gerekiyor. Bunun farkında olan Trump’ta Senato seçimi konusunda son kozunu oynamaya hazırlanıyor. Yardım paketi eksikliğinde durumun günden güne vahimleşmeye devam etmesi ABD hükümetini zor durumda bırakabilir. Düşük risk iştahına paralel olarak VIX’in vadelisi %0,87 primlenerek 22,67$’dan işlem görüyor. ABD dolar endeksinin 90,73$’a gerilemesi EURUSD’deki yükselişi desteklerken AMB’nin durumunu daha da zorlaştırabilir. Altın hem ABD dolar endeksi gevşemesinden hem de ABD – Çin geriliminden destek alsa da 1840$ civarında fiyatlanıyor. Aşı gelişmelerinin altın fiyatlarını baskılamaya devam etmesine karşı aşının çalışmama durumu gerçekleşirse altın fiyatları roket gibi hızlıca yükselebilir. Gösterge endeks S&P 500 3688$’a gerileyerek yükselişine ara verdi.
ABD Kongresi S-400 konusunda Türkiye’ye yaptırımdan vazgeçmiyor. NATO ve AB’nin de yaptırım konusunda aynı fikre sahip olması Türkiye’ye çok fazla hareket alanı bırakmıyor. Virüsün Türkiye’de sağlık sektörünün yanında ekonomik ve sosyal hayatı sıkıştırmaya devam ettiği bu zamanda Batı’dan yaptırım gelmesi durumları daha da zorlayabilir. Türkiye kendini savunmada her ne kadar haklı olsa da dövizin katalizörünü engellemek adına yaptırım mevzusunu çözmesi gerekiyor.
Cuma günü ABD kapanışında iShares Türkiye ETF’i 23,20$’a yükseldi. Haftalık primi %4,08, aylık getirisi %24,40 olurken sene başından itibaren hâlâ %12,95 aşağıdan işlem görüyor. Haftanın son günüde BIST100’de %0,05 yükselerek 1330,97TL sınırında kapandı. Yıllık enflasyonun beklentinin çok üzerinde gerçekleşmesine paralel olarak 10 senelik getiri %1,99 yükselerek 12,82’den ve 2 senelik gösterge %4,91 genişleyerek %13,99’da işlem gördü. 10-12 Aralık yaklaştıkça TL varlıklar üzerindeki baskı artarken dövizde yukarı yönlü hareket ivme kazanabilir. Dolar bazında endeksin 170$ sınırından çıkması için ABD ve AB’den gelecek yaptırımların ve reform konusunda somut adımların görülmesi gerekiyor. Kısa vade için dolar bazında destek seviyeleri 167,66 – 169,78 direnç seviyeleri de 171,36 – 173,37 olabilir. TL’de ise 1330’u pivot olarak düşünürsek 1307,23 – 1312,81 – 1320,75 destek 1343,73 – 1350,45 – 1360,10 direnç seviyeleri olabilir. Dövizde yaşanan yukarı yönlü harekete paralel olarak endeks güne satıcılı başlayabilir.