Bu makale 20.08.2020 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Petrol fiyatlarının gelecek aylarda düşebileceğine dair kanıtlar çoğalıyor. Mart ayından bu yana ortak algı, yavaş da olsa kesintisiz bir toparlanma göreceğimiz yönündeyken durumun böyle olmayabileceğini biliyoruz. Petrol fiyatlarının neden düşebileceğine dair vaziyet şöyle:
Pozitif Talep Rakamları, Son Zamanlardaki Küçük Etki
Son birkaç aydır fiyatlar epey stabildi. Brent çoğu zaman 46 doların biraz altında ve WTI 40-43 dolar arasında seyretti.
Taleple ilgili pozitif gelişmeler, fiyatların bu aralıkları aşmasını sağlayamadı. Petrol stokları beş yıllık ortalamanın epey üzerinde olsa da üretim ve tüketim, Nisan ve Mayıs aylarındaki gibi büyük bir uyumsuzluk içinde değil ancak petrol fiyatları yine de sıkışmış durumda.
Petrol fiyatları için iyi haber, son dört içinde Enerji Bilgilendirme Dairesi’nin (EIA) depolanmış petrol miktarında düşüş raporlaması oldu. Yine de fiyatlar yükselmedi ve bu düşüşler her hafta daha da azalıyor.
ABD petrol stoklarında 24 Temmuz ile biten haftada 10,6 milyon varil, 31 Temmuz ile biten haftada 7,4 milyon varil düşüş yaşandı. Ertesi hafta 4,5 milyon ve 14 Ağustos ile biten haftada sadece 1,6 milyon varil düşüş görüldü.
Şimdi düşüşler daha da azalır veya tamamen durursa fiyatlar gerileyebilir.
Çin’in ABD Petrol Alımı Azalacak
Çin’e yapılan ABD ham petrol ihracatı da son zamanlarda yükseldi ancak bu değişebilir.
Ağustos ayında ABD’nin Çin’e olan ham petrol ihracatı rekor seviyeye çıktı. Görünen o ki Çin, ABD’den 25,3 milyar dolar yakıt alma anlaşmasına uyum sağlama çabası göstermek için alımlarını arttırmaya istekli hale gelmiş. Ayrıca Suudi Arabistan Asya için Arab Light (Arap Hafif) petrolünü beklendiği kadar indirmedi ve WTI’yi Çin için daha çekici hale getirdi. Benzer şekilde büyük miktarda ABD ham petrolü, Eylül ayında Çin’e doğru yol alacak.
Çin bu Ağustos ayında planlanan ticaret anlaşması incelemesinden önce ABD ham petrol alımını artırdı. Bununla birlikte petrol fiyatlarının şu an çok düşük olmasından dolayı Çin’in, ticaret anlaşması kapsamında ABD yakıt alımı için belirttiği dolar taahhüdünü fiilen yerine getirmesinin bir yolu yok. Yani ticaret anlaşması revizyonu gerçekleştiğinde Çin ABD petrol alımını yavaşlatacak muhtemelen. (Bu incelemenin 15 Ağustos’ta yapılması gerekiyordu ancak ertelendi. Yeni bir tarih belirlenmedi ve iki ülke arasındaki gerilimler artmaya devam ettikçe belirsiz bir şekilde ertelenebilir de.)
Ayrıca Çin, limanlarında petrol boşaltmak isteyen petrol tankerleri ile karşı karşıya. Sorunun bir kısmı, Asya’daki petrol ürünleri talebinin beklendiği kadar güçlü olmaması ve Çin rafinerilerinin fiyatların daha ucuz olduğu Haziran ayında ham petrol alımı yapması. Ham petrol boşaltmak için Ağustos ayında gerçekleşmesi beklenen yeni bir rıhtımın açılışı önemli ölçüde ertelendi ve bu da rezervleri artırıyor.
Çin ABD’den ne kadar çok petrol alırsa ABD rakamları o kadar iyi görünür. ABD üretim hacmi, ABD piyasasının şeffaflığı ve çoğu yatırımcının Amerika merkezli algısından dolayı ABD rakamlarının petrol fiyatı üzerinde epey büyük etkisi var. Bu nedenle bu alımlardaki bir düşüş, petrol fiyatlarına negatif etki edecektir.
ABD’nin Talep Büyümesi Yavaşlayabilir
ABD’de benzin talebi, yaz sürüş sezonu bittiği için Eylül ayında genel olarak yavaşlar ancak virüsten dolayı 2020 yazında seyahatler azaldı.
Nüfusun büyük bir kısmının ya işsiz olduğu ya da evden çalıştığı ve birçok okulun henüz açılmadığı göz önüne alındığında bu sonbaharda işe gidip gelenlerin sayısındaki artış azalacak. ABD rafinerileri, düzenli bakım yapmak için genellikle sonbaharda devre dışı kalır ve bu süreci ertelemeyi planladıklarına dair hiçbir gösterge yok. Rafineriler depodan daha az ham petrol çekeceğinden ve bakım nedeniyle genel olarak daha az ham petrol tüketeceğinden bu durum, haftalık EIA verilerini etkileyecek.
Jet yakıt talebi virüsten dolayı hala düşük ve iş ve eğlence seyahatleri sınırlı olduğu sürece de öyle kalacak. Aynı şekilde dizel yakıt talebi yaz boyunca sakin seyretti ve bu şekilde kalmaya devam edebilir veya ekonomi resesyona sürüklenirse daha da kötü olabilir.
Sözün Özü
ABD’de – tıpkı Avustralya’da, Avrupa’nın bazı bölgelerinde ve diğer yerlerde olduğu gibi –kısmen korkudan dolayı normal faaliyete dönüş sınırlı. Toplumun koronavirüs meseleleriyle başa çıkmak için ne yapması gerektiği konusunda bir tartışma var. İsviçre ekonomisini açık tuttu. Dünyanın geri kalanı neredeyse tamamen kapattı. Ancak şimdi hükümetin verdiği karşılıklar bittikten sonra bile insanların normalleşme sürecine hemen dönme konusunda korku dolu olmaya devam edebileceğini göz önüne almalıyız.
Franklin Templeton bu mesele üzerine önemli bir çalışma yayınladı. Aylardır petrolün (ve ekonominin) toparlanmasının üç bölümden oluşacağını söylüyoruz:
- Virüsün üstesinden gelmek ve hükümetin verdiği karşılık
- Nüfusun korkusunu yenmek ve
- Kalan ekonomik zararı aşmak.
OPEC ve Rusya’nın petrol arzı sabit kalacak veya bir miktar artacak. ABD’nin endüstriyel ve ekonomik aktivitesinde majör bir artış görülmediği veya ABD üretimi daha da küçülmediği sürece petrol talebi yavaşlayacak veya sonbahar ve kışa girdiğimizde daha da düşecek. Bu durumda üçüncü çeyreğin sonuna geldiğimizde ve dördüncü çeyreğe giderken fiyatlar düşecek gibi görünüyor.
Petrol fiyatları üzerinde pozitif baskı yaratabilecek bir diğer gelişme, eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı Joe Biden’in ABD başkanlık seçimlerindeki zaferi olacaktır. Son birkaç yıl içinde ABD, dünyanın en büyük petrol üreticisi ancak Biden’in siyasi müttefiklerinin çoğu, ABD üretiminde, özellikle de kayaç petrol ve offshore petrol üretiminde önemli düşüşler görmeyi istiyor. Yeni, Demokrat enerji politikası, büyük ölçüde azalmış üretim olasılığını artıracaktır.