ABD piyasasında ayın ilk haftasında gelen İstihdam piyasasına ilişkin (Tarım Dışı İstihdam, Ortalama Saatlik Kazançlar ve İşsizlik Oranı) veriler piyasa katılımcıları tarafından yakından takip edilmektedir. Bütün piyasa katılımcıları tarafından yakından takip edilen istihdam verilerinin aylık değişimleri ekonomik aktivitenin durumu ve ABD Merkez Bankası Fed'in politikaları hakkında piyasa katılımcılarına fikir vermektedir.
ABD'deki devlet memurları ve tarım işçileri haricindeki çalışanların sayısındaki aylık değişime Tarım Dışı İstihdam, çalışanlara ödenen saatlik ücretlerdeki değişime Ortalama Saatlik Kazanç, çalışmak istediği halde iş bulamayan kişilerin, nüfusun toplam işgücüne oranına ise İşsizlik Oranı denilmektedir.
Her ayın ilk haftasında ve aynı anda açıklanan bu üç veri, finansal varlıkların volatilitesini artırmaktadır. Varlık fiyatlamalarına etkileri açısından baktığımızda ise genel görüşün Tarım Dışı İstihdam verisinin fiyatlamalar üzerinde daha etkili olduğu görülmektedir. Ortalama Saatlik Kazançlar ve İşsizlik Oranının varlık fiyatlamalarında etkili olabilmesi için ülkedeki uygulanan politika ve ekonomik konjonktür belirleyici olmaktadır.
Şubat ayında yayınlanan istihdam raporunda toplam tarım dışı istihdam 678.000 artarken işsizlik oranı yüzde 3,8 olarak gerçekleşti. Toplam işsiz sayısı 6,3 milyona geriledi. Koronavirüs pandemisi öncesi Şubat 2020'de toplam işsiz sayısı 5,7 milyon ve işsizlik oranı yüzde 3,5 seviyelerinde bulunmaktaydı.
2020 Mart ayında etkisini göstermeyen başlayan koronovirüs sosyal hayatımızı etkileyerek kapanmalara yol açtı. Bu süreçte en ağır darbeyi ise hizmet sektörü aldı. Kapanmaların başlamasıyla şehirlerde hayat durma noktasına geldi. Sosyal hayatın bu denli yavaşlamasıyla restoranlar, fabrikalar ve özellikle ülkeler çok ciddi hasarlar aldı. ABD ekonomisi de bu ağır hasarı olan ekonomiler arasında yer alıyor. ABD ekonomisinde Mart 2020 İşsizlik Oranı rekor bir artışla %14,7 seviyelerine kadar yükseldi.
Virüsün etkilerinin yayılmasıyla ülkeler sıkı önemler almaya başladı. Çoğu ülkede ekonomik aktivite durma noktasına geldi. Yukarıdaki iki grafiğe baktığımızda virüsün ülkelerin ekonomik düzenlerini çok ciddi şekilde etkilediğini açıkça görüyoruz. ABD'de Mart 2020 Tarım Dışı İstihdam rekor bir düşüşle -20.493 olarak gerçekleşti.
Yukarıdaki üç grafiğe de baktığımızda hem işsizlik oranlarında hem de tarım dışı istihdam oranlarında pandemi öncesi seviyelere gelindiği açıkça görülmektedir. FOMC toplantılarında ve özellikle 16 Mart'ta gerçekleşen toplantıda Fed, ekonomik aktivite ve istihdamın güçlenmeye devam ettiğini, iş kazanımlarının son aylarda güçlü olduğunu ve işsizlik oranının önemli ölçüde azaldığının altını çizerek federal fon oranını yüzde 0,25 - 0,50 aralığına yükseltti.
Bütün Dünya üzerinde hissedilen enflasyon baskısı Rusya - Ukrayna savaşının alevlenmesiyle ciddi boyutlara ulaştı. Artan enerji ve emtia fiyatları enflasyonda yukarı yönlü baskıları beraberinde getirecektir. 10 Mart'ta gerçekleşen ECB toplantısı sonrası Lagarde basın toplantısında artan enflasyon ve savaş nedeniyle büyüme beklentilerini aşağı, enflasyon beklentilerini ise yukarı yönlü revize ettiklerini bildirmişti. ECB'nin tahminlerine baktığımızda 2022 yılı enflasyon tahminini %3,2’den %5,1’e, 2023 için %1.8’den % 2.1’e, 2024 için %1,8’den %1,9’a yükseltirken 2022 büyüme beklentisini %4.2’den %3,7’ye düşürürken 2023 tahmini %1,6’dan %2,8’e yükseltti. 2024 tahmini ise %1.6’da kaldı.
Rusya - Ukrayna savaşının alevlenmesi ve ABD'nin Rusya'ya karşı uyguladığı yaptırımlar enerji ve emtia tarafında sert hareketlerin yaşanmasına neden oldu. Enerji ve emtia fiyatlarındaki sert hareketlerinden olumsuz etkilenenlerin başında Avrupa'nın yer aldığını söyleyebiliriz. Enerjide Rus gazına bağlı olan Avrupa'nın toplam tükettiği doğal gazın yüzde 90’ını ithalat yoluyla karşılarken Rus doğal gazının bu orana katkısı yüzde 40 seviyelerinde bulunuyor.
Euro Bölgesinde Şubat 2022'de enflasyon yüzde 5,9; çekirdek enflasyon ise yüzde 2,7 olarak gerçekleşti. Konut, enerji ve ulaşımda yaşanan fiyat artışlarının enflasyonu desteklediğini yukarıdaki görselde açıkça gözlemliyoruz. Son haftalarda Lagarde ve ECB üyelerinden bu yıl içerisinde faiz artışlarına başlayabileceklerine dair mesajlar gelmeye başladı. Dün Güney Kıbrıs Merkez Bankası tarafından düzenlenen bir etkinlikte konuşan Lagarde, Rusya'nın Ukrayna'da başlattığı savaşın Euro Bölgesi'ndeki ekonomik görünümü "gölgelediğini" belirtti. Lagarde açıklamalarında "Avrupa'nın zor bir döneme girdiğini" kısa vadede daha yüksek enflasyon ve daha yavaş ekonomik büyüme ile karşı karşıya kalacaklarını belirtti. Lagarde, savaş ne kadar uzun sürer ise ekonomik maliyetin o kadar yüksek olacağını, devam eden çatışmalar karşısında ECB olarak gerekli olan tüm adımları atacaklarını belirtti.
ECB üyelerinden gelen açıklamalara baktığımızda ise;
Gabriel Makhlouf;
* Yönetim Konseyinin fiyat istikrarını sağlama görevini yerine getirmek için ne gerekiyor ise yapacağını,
* Rusya -Ukrayna savaşının enflasyon ve büyüme görünümleri üzerinde ciddi bir meydan okuduğunu,
* Son toplantıdan sonra yaşanan gelişmelerin ciddi şekilde bulanıklaştığını ve
* Para politikasında normalleşmenin yavaş olacağını belirtti.
Robert Holzmann;
* Negatif faiz oranlarının bir anomali olduğunu,
* Temmuz'da yeni varlık alımı olmaz ise, ECB'nin faizler konusunda Eylül'de harekete geçebileceğini belirtti.
Lagarde ve ECB üyelerinden gelen mesajlara baktığımızda yılın geri kalanında enflasyonun yükselmeye devam edeceğini, savaşın özellikle Avrupa'da büyüme üzerinde ciddi etkilerinin olacağını ve para politikasında bu yükselen enflasyonla mücadelede gerekli adımları atacaklarını gözlemliyoruz. Varlık fiyatlamalarına baktığımızda böyle beklentilerin arttığını EUR'nun 1,08 seviyelerinden toparlanma içerisinde olduğunu gözlemliyoruz.
Sonuç olarak; Cuma günü gelecek enflasyon verisinin piyasa beklentisi olan yüzde 6,6 veya beklenti üzerinde gelmesi durumda piyasada ECB'nin faiz artışına daha hızlı geçebileceği fiyatlanmaya başlayacaktır. Böyle bir durumun gerçekleşmesi durumunda EUR tarafında yukarı yönlü atakların hızlanacağını söyleyebilirim. ABD tarafına baktığımızda güçlenen iş gücü piyasasının devam edeceğini gelecek verilerin büyük fiyat hareketlerine yol açmayacağını, anlık reaksiyonlar ile volatilitenin artacağını düşünüyorum.
Dolar Endeksi
Dolar endeksinde 96,50 üzerinde kalındığı sürece yukarı yönlü hareketlerine devam etmek isteyecektir. Yukarı da ana direnç olarak takip ettiğim 100,60 bölgesi önemli olmakla beraber üzerinde haftalık kapanış alınmadığı sürece satış fırsatı verecektir. Kısada ise 97,70 destek, 99,50 ise direnç bölgesi olarak takip edilebilir.
EURUSD Paritesi
Lagarde ve ECB üyelerinden gelen şahin mesajlarla beraber 1,08 seviyelerinden toparlanma çabaları içerisinde olan paritede 1,1270 bölgesini yakından takip ediyorum. 1,1270'in üzerinde haftalık kapanışlar görmemiz halinde paritenin bir miktar rahatlayacağını ve satış baskısından kurtulacağını düşünüyorum. 1,1270 üzerinde kalınamadığı sürece satış fırsatı verecektir. Kısada ise 1,1170 seviyesinden gelebilecek reaksiyonlar etkili olacaktır.
Altın
Tahvil getirilerinde yaşanan hızlı yükselişlerle beraber 1890 dolar seviyelerine kadar satış baskısı yaşayan altında 1920 dolar bölgesinin önemli olduğunu tekrardan söylemek istiyorum. Her ne kadar altın tahvil getirilerinde yaşanan yükselişlerle satış baskısı altında kalmış olsa bile 1920 dolar altında haftalık kapanış görülmediği sürece yukarı yönlü hareketlerine devam etmek isteyecektir.
S&P500
Endekste geçtiğimiz analizlerimizde de belirttiğim 4,450 seviyesinin üzerinde kalındığı sürece yukarı yönlü hareketlerine devam etmek isteyecektir. Geri çekilmelerde bu bölgeden gelebilecek reaksiyonlar yakından takip edilmelidir. Endekste 4,660 önemli direnç bölgesi olarak takip edilebilir bu seviyenin geçilememesi halinde bir miktar geri çekilmeler yaşanabilir.
DAX
Endekste 14.700 üzerinde gün ve üzeri kapanışlar görülmediği sürece satış fırsatı verecektir. Bu bölge üzerinde kalıcılıklar sağlanması durumunda endeks üzerindeki satış baskısından kurtulacaktır. Geri çekilmelerde 14.300 bölgesinden gelebilecek reaksiyonlar yakından takip edilmelidir.