Geçen yılki çarpıcı kayıplara rağmen yatırımcılara petroldeki geri dönüş hikayesine kaçırmama tavsiyesini veren Goldman Sachs, emtia piyasasının bir kez daha "aklını çelemeyeceğini" söylüyor. Suudi Enerji Bakanı Khalid al-Falih ise, arzda günlük yüzbinlerce varil kısıntıya gitme sözüyle petroldeki yükselişi sürdürmek için elinden geleni yapıyor.
Dİğer yandan, Bloomberg Intelligence Emtia Stratejisti Mike McGlone, hedeflenen yüksek fiyatlara rağmen ABD West Texas Intermediate ham petrolünün uzun bir süre boyunca "varil başına 50 Dolar kafesinde" tıkılı kalabileceğini belirtti. JPMorgan da OPEC+ üreticilerinin üretim kesintilerinin fiyatlara yardımcı olacağını söylese de, Çin'in yavaşlayan ekonomisinin yarattığı küresel makro risk endişelerindeki artışın arz kısmındaki düzeltmelerde herhangi bir desteği sınırlandıracağını belirtiyor.
JBC Energy, ABD ham petrol üretiminde Suudi kesintilerini nötrleyecek bir sıçrama konusunda uyarıda bulunurken, bu ayki kaya petrolü üretiminin "günlük 12 milyon varilin çok üzerinde" yeni rekor zirvelere ulaşabileceğini söylüyor.
New York bazlı Energy Intelligence'a göre ise, işin doğrusu bu uçların arasında bir yerde.
Petrol Şirketleri 2019'da Tatsız Bir Gerçeklikle Karşı Karşıya
Enerji üretimi, ticareti ve tüketimindeki gariplikler konusunda yapılan çok boyutlu bir analizde, Petroleum Intelligence Weekly yayıncısı petroldeki birden fazla yapısal değişimin trendleri ve fiyatları güvenilir bir şekilde tahmin etmeyi imkansızlaştırdığını belirtti:
"Geçen yılki ani %40'lık çöküşün ardından petrol firmaları 2019'a girerken tatsız bir gerçeklikle karşı karşıya."
"Tahmin edilebilir fiyatlar ya da yavaş, lineer değişimler yerine, firmalar daha kısa ve hızlı devirlerle karşı karşıya ve bu da harcamalarda daha tutumlu olmalarına ve fiyattaki her toparlanmayı geçici bir rahatlama olarak görmelerine neden olacak."
Bu olguya "yeni sürekli istikrarsızlık durumu" adını veren danışmanlık firması, ham petrol fiyatlarının varil başına 50-80 Dolar'lık geniş bir aralıkta sıkışmış gibi göründüğünü söyledi. Bu büyük dalgalanmaların ardından birçok faktör olsa da, asıl suçlu endüstrinin arzı öngörme ve yatırım ihtiyaçlarını ölçme yetisini elinden alan ABD kaya petrolü.
Energy Intelligence:
"Kaya petrolü düzenli bir şekilde piyasanın beklentisinin üzerinde bir arz getiriyor, petrol fiyatlarına bir tavan koydu ve OPEC'in dengeleyici bir güç olmasını çok zor hale getirdi. Ancak bir anda kötü performans göstermeye başlarsa ve endüstri alternatif kaynaklara yönelik yeterli yatırımı yapmamış olursa, fiyatlarda bir sıçrama yaşanabilir ve bu da üreticilerin uzun vadeli yatırım gerektiren kaynaklarla yaşanan arz sıkıntısına çözüm bulma mücadelesiyle karşı karşıya bırakabilir."
Uluslararası petrol üreticileri geçen yıl, yatırımcıların ABD petrol şirketlerinin sermayelerini disiplinli bir şekilde yönetmelerine yönelik talebinin kaya petrolünün sürekli olarak piyasaya getirdiği sayısız varilde bir azalmaya neden olacağını ummuştu.
Kaya Petrolü Üretimi Bu Yıl Yavaşlayacak Mı?
Ancak beklenen olmadı ve ABD petrol üretimi yılın ikinci yarısında yükselişe geçerek şu soruyu akıllara getirdi: Sermaye disiplini kaya petrolünde bir önem arz etmiyor mu?
Energy Intelligence:
"Halka açık ABD'li üreticiler karlarını büyümeye harcamak yerine düzenli olarak hisseleri geri almak için harcasa da, birçoğu bütçelerinin yıl içinde yükselmesine izin verdi ve yükselen fiyatları aradaki farkı kapatmak için kullandı."
"ABD petrol fiyatları mevcut 50 Dolar seviyesine yakın devam ederse asıl test bu yıl yaşanacak. 50 Dolar'lık seviyede harcamaları nakit akışıyla denk getirmek birçok üretici için büyüme hayallerinden vazgeçmek anlamına gelir."
Yazıya göre şimdiye kadar Permian kaya petrolü havzasının en büyük oyuncuları olan Diamondback Energy (NASDAQ:FANG), Parsley Energy (NYSE:PE) ve Centennial Resource Development (NASDAQ:CDEV) gibi petrol keşif ve üretim firmaları bu yıl aktivitelerinde yavaşlamaya gideceklerine dair yorumlarda bulundu.
Ancak Energy Intelligence sermaye disiplini sağlansa bile bazılarının düşündüğü kadar sınırlayıcı bir faktör olmayacağını söylüyor ve 2019'un üretim büyümesinin bir kısmının operatörler tarafından 2018'de çoktan ödendiğine dikkat çekiyor.
Bir başka danışmanlık firması olan IHS Markit'in verilerine dikkat çeken Energy Intelligence ekliyor:
"Endüstri çapında, Permian havzasındaki sondaj yapılmış ancak tamamlanmamış kuyuların (DUC) sayısı her ay artarak yeni rekorlara ulaşıyor ve bu kuyuları tamamlamanın masrafı, hizmet şirketleri arasındaki rekabetin kum ve hidrolik hizmet fiyatlarını düşürmesiyle birlikte ya sabit kalacak ya da azalacak. Dahası, mevcut 4.000'den fazla tamamlanmamış kuyuyu tamamlamak bir yıldan fazla bir zaman olabilir."
'Zirve'den 'Algoritmalar'a, Petrolün Sorunları Sürüyor
Fosil bazlı enerji kaynaklarındaki talep ve üretimin yenilenebilir enerji kaynaklarıyla değişeceği, petroldeki "zirve talep" riski sürekli devam ediyor; bir zamanların sapasağlam iki OPEC üyesi üreticisi olan ve şu an sürekli kriz halinde bulunun Venezuela ve Libya patlamaya hazır bomba gibi; ve dünyanın en büyük petrol tüketicisi olması sebebiyle bu yıl Çin ekonomisinde yaşanacak bir yavaşlamanın küresel enerji talebine ağır bir darbe vuracağına yönelik korkular var.
Son olarak, bütün bunların üzerinde bir de petrolün "finansallaştırılması" var; "kapalı kutu" algoritmik işlem veleri ve uzman olmayan enerji tacirlerinin ham petrol pozisyonlarını daha geniş yatırım ajandalarına ya da petrolün fiziksel temellerine bağlı olmayan hissiyatlara açması.
Araştırma kurumu başlıca üç ham petrol vade sözleşmelerindeki—ICE Brent, NYMEX WTI ve ICE WTI—ortalama açık sözleşme sayısının geçtiğimiz beş yılda %40, on yılda ise %127 arttığını söyledi.
Ancak bu pozisyonlardaki değişimlerin fiyatta kaydadeğer hareketlere sebep olmaması da başka bir şeyi ortaya çıkarıyor:
"Geçen yıl Mayıs-Ağustos'ta ve Ekim-Kasım'da aynı sayıda uzun vadeli sözleşme kapatıldı ancak fiyatlar ilkinde 6 Dolar, ikincisinde ise 35 Dolar'lık düşüş yaşadı. En önemli fark, 2018 sonundaki çıkışın İran'a yönelik yaptırımların zayıflığı ve geniş makroekonomik endişeler gibi başka etkenlere denk gelmiş olması."