Başta FED ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) olmak üzere merkez bankaları, enflasyonun geçici olduğu konusunda inatçı ısrarları sebebiyle güvenilirliklerini kaybediyor. Enflasyonun önümüzdeki yıl durulacağı konusunda haklı olsalar bile, bir yıl boyunca yükselen bir enflasyon geçici olarak tanımlanamaz.
Dünyanın en büyük tahvil fonlarının bazıları için enflasyon ve faiz oranlarını takip eden Pimco'nun eski CEO'su Mohamed El-Erian, Ekim ayında yılda %6,2 yükselen ABD tüketici fiyat endeksinde yaşanan sıçrama konusunda Financial Times'da bir yorumda bulundu.
El-Erian, merkez bankacılarını bu kadar inatçı hale getiren 'davranışsal tuzaklara' dikkat çekiyor:
"Bu örnekte, bu tuzaklar arasında uygunsuz çerçevelemeler, doğrulama önyargıları, anlatı eylemsizliği ve itibar kaybına karşı direnç yer alıyor. Ancak sürekli olarak aksine yönelik kanıtlar karşısında yapılan ısrar, aslında kaçınılabilir olan ekonomik, mali, kurumsal ve toplumsal zararlara yönelik riski ciddi oranda artırıyor."
Bu ağır bir eleştiriydi, ancak El-Erian Cuma günü Bloomberg'e yaptığı açıklamada bir adım daha ileri gitti: "Salgın sonrası ekonomide çok sayıda yapısal değişim yaşanıyor. Bunları geçici olarak tanımlayıp, görmezden gelemezsiniz. Bu yüzden bu süreç, tarihe FED'in verdiği en kötü enflasyon kararlarından biri olarak geçecek."
Çevreciliğin Maliyeti
ECB Baş Ekonomisti Philip Lane geçtiğimiz haftada İspanyol El País'e verdiği bir röportajda merkez bankasının çizgisini tekrarladı:
"Bu enflasyon dönemi oldukça sıradışı ve geçici. Kronik bir durumun bir işareti değil. Şu an içinde bulunduğumuz durum 1970'lerden ve 1980'lerden çok farklı."
Bank of England Başkanı Andrew Bailey ise bu ay merkez bankasının gerçekleştirdiği politika toplantısı öncesinde faizlerde ani bir artış konusunda yatırımcıları yanlış yönlendirmenin ardından basında pek iyi bir görüntüde yer almıyor ve son dönemde de herkesin farkında olduğu gibi, karbon emisyonlarını azaltma çabalarının enflasonu körükleyeceğini dile getirmesi sebebiyle daha çok eleştiri çekti.
Bailey BBC ile gerçekleştirdiği bir röportajda, kömür tüketiminin bırakılmasıyla birlikte doğal gaz fiyatlarında yaşanan keskin yükselişe dikkat çekerek, "Bence iklim değişiminin bazı etkilerini şimdiden fiyatlar üzerinde görüyoruz," dedi. "Bu dönüşüm sürecinde kömür gibi çevreye daha zararlı hidrokarbonları bırakırken, (doğal gaz gibi) diğer bazı hidrokarbonlara yönelik talepte muhtemelen bir artışa tanık olacağız."
Glasgow'da düzenlenen COP26 iklim konferansına katılan Bailey, bu dönüşüm sürecinin gerekli olduğuna inanıyor, ancak halkın bu sürecin maliyetleri konusunda daha açık olması gerekli ve bu maliyetlerden biri de muhtemelen daha yüksek enflasyon olacak.
FED'de UIG Artışların 'Yapışkan' Olduğunu Gösteriyor
FED Başkanı Jerome Powell'ın mevcut enflasyon artışının COVID-19 salgınının tedarik zincirlerinde ve istihdam piyasalarında yol açtığı geçici bozulmalardan kaynaklandığına dair itirazlarına rağmen, FED'in kendi enflasyon ölçütü-trend enflasyon göstergesi (UIG)-"aylık enflasyon sürekli ortak bileşenine" odaklanıyor ve mevcut %4,2'lik okutmasıyla yapışkan enflasyonda güçlü bir artış gösteriyor.
Hatta, yatırım stratejistlerinin de dikkat çektiği gibi, UIG FED'in %2'lik hedefinin altında enflasyonla uzun bir dönem geçirdiğimize yönelik FED iddiasını ve genel kanıyı yalanlıyor. Bunun yerine, UIG'deki "yalnızca fiyatlar" ölçütü bu yılki keskin yükselişe kadar, 2008 mali krizinden bu yana %2 civarında seyretti. Zaman içinde %2'lik bir ortalama sağlamak için bir yüksek enflasyon dönemine izin vermeye gerek yok.
İronik bir şekilde, TÜFE enflasyonundaki sıçrama Powell'ın işine yarayabilir; çünkü Başkan Joe Biden kendisini ikinci görev dönemi için aday gösterip göstermemeyi düşünüyor. Eleştirmenlerine göre enflasyon konusunda ne kadar hatalı olsa da, genel olarak Lael Brainard'dan daha az güvercin bir isim olarak kabul ediliyor. Brainard, FED'in yönetim kurulundaki tek Demokrat isim ve Powell için en olası alternatif konumunda.
Biden'ın görev onayı ciddi bir düşüşte ve enflasyon da bunun en önemli nedenlerinden biri. Rasyonel bir dünyada, daha şahin ya da en azından siyasetten daha az etkilenen bir FED Başkanı bir seçenek olabilir, ancak ABD siyaseti rasyonellikten çok uzak ve bu yüzden enflasyonu sınırlamak adına en az zararı seçim, mevcut başkanı yeniden atamak olabilir.
Federal Açık Piyasa Komitesi'ndeki (FOMC) güvercinlerden ikisi, Minneapolis FED Başkanı Neel Kashkari ve San Francisco FED Başkanı Mary Daly, geçtiğimiz haftada FED tahvil alımlarını önümüzdeki yaz sonlandırana dek enflasyon konusunda bir açıklık beklemediklerini söyledi. İki isimde yalnızca sabırlı olunması gerektiğini, çünkü faizleri çok erken artırmanın enflasyonu dizginleme konusunda pek bir işe yaramadan, istihdam piyasasına zarar vereceğini belirtti.
Ya bu konuda yanılıyorlarsa ve El-Erian haklıysa? Bu konuda kararı tarih verecek, ancak 2022 ara seçimlerinde seçmenlerin de hükmü olacak.