İşaretler açık: Suudi Arabistan ve petrol üreticisi müttefikleri mevcut üretim kesintilerini uzun süre devam ettiremez.
Suudi Enerji Bakanı Khalid al-Falih Pazartesi günü küresel petrol üreticileri birliğinde üretim kesintilerini uzatmaya yönelik bir fikir birliği olup olmadığını belirlemek için erken olduğunu söylerken, önümüzdeki ay gerçekleştirilecek toplantının bu kararı vermede kilit rol oynayacağını ekledi.
Sadece bu açıklama bile, Suudi liderliğindeki 14 üyeli OPEC ile Rusya liderliğindeki diğer on petrol üreticisi ülke arasında, petrolün 70 Dolar'a ulaşarak ekstra üretimle cazip bir gelir fırsatı sunduğu bu dönemde sıkı disiplinli üretim kotalarına daha ne kadar uyulacağı konusunda fikir ayrılıkları olduğunu en açık şekilde gösterdi.
Arzı Manipüle Etmek Rusya'nın Tarzı Değil
OPEC+ yetkililerinden gelen açıklamalara göre memnuniyetsiz üyelerin başında, enerji piyasalarını işlemedeki normal tarzını bozan bir anlaşmaya sıkışıp kalan Rusya geliyor.
Petrol Rusya'nın hazinesi için önemli olsa da, ülkede Suudi Arabistan ya da diğer OPEC ülkelerinde olduğu gibi milli bir petrol şirketi bulunmuyor. Rusya'daki petrol boru hatları devlet destekli monopoli Transneft'e ait ve bu şirket tarafından işletiliyor ancak (en büyük) Rosneft, Lukoil (MCX:LKOH), Surgutneftegaz (MCX:SNGS), Gazprom Neft (MCX:SIBN) ve Tatneft (MCX:TATN) gibi petrol şirketleri açık piyasa rekabetine ve en iyi fiyatlarla hizmetleri sağlayarak kazanmaya alışkın. OPEC içinde Standart Faaliyet Prosedürü olan, fiyat artırma amaçlı yapay arz sıkışıklığı yaratmak için üretimi manipüle etmeye ihtiyaçları yok.
Geçtiğimiz üç yılda Ruslar, ham petrolün varil fiyatını bir noktada 24 Dolar'a kadar düşüren piyasa çöküşünün ardından fiyatları yeniden yükseltmek amacıyla Suudiler'le iki kez üretimi kısıtlamaya yönelik anlaşma yaptı. Şimdiki gibi yükselişin ağır bastığı bir piyasada ise en iyilerle eşit şartlarda rekabet etmeyi tercih ederler, çünkü bunu karşılayabilirler: Aralık'ta Ruslar'ın petrol için başabaş fiyatı varil başına 42 Dolar'dı, yani Suudiler'in ihtiyacı olan 84 Dolar'ın tam yarısı.
Bu haftaya kadar 24 üyeli OPEC+'in Haziran'daki toplantıya kadar üretim kesintisini günlük 1,2 milyon varil daha ilerletmesine yönelik görüş ön plandaydı.
OPEC Kesintilerde Nasıl Bir Yol İzleyeceğine Mayıs'a Kadar Karar Verebilir
Ancak Suudi Enerji Bakanı, Mayıs'ta gerçekleştirilecek daha alt düzey teknik bir toplantıda erken bir karara varılabileceğini ve bu kararın bir uzatma içermeyebileceğini belirtti. Bakan, Suudi Arabistan'ın anlaşma gereğince üretim kesintisini hedeflenenin üzerine çıkarma ihtimali konusunda "(Daha fazlasını yapmaya) gerek olduğunu düşünmüyorum ... piyasa dengeye doğru ilerliyor," dedi.
Falih'in yorumları Rus mevkidaşı Alexander Novak'a yardımcı olmak için tasarlanmış gibi göründü. Moskova'nın enerji politikasını yakından takip edenlere göre Novak "kesintileri bitirmek için içeriden önemli baskıya maruz kalıyordu." OPEC+'e karşı olanlardan biri olan Rosneft CEO'su Igor Sechin, Şubat ayında sızdırılan ve Rus Başkanı Vladimir Putin'e yazdığı mektupta paktın ABD'nin çıkarlarına yönelik hareket ettiğini ve Moskova'ya karşı stratejik bir tehdit olduğunu söylemişti.
Kesintilerle ilgili sorunlar yaşayan sadece Rusya da değil. OPEC+ tarafından verilen üretim kotasını Mart ayında üst üste üçüncü kez aşan Nijerya, söz verdiği oranın üzerinde üretim gerçekleştirdi. Günlük 1,685 milyon varillik üretim kotası verilen Nijerya Mart ayında günlük 1,92 milyon varil petrol üretti.
Libya'da hararetlenen iç savaşın ülkenin günlük 1 milyon varillik üretimini tehdit etmesiyle birlikte ABD Başkanı Donald Trump liderliğindeki küresel baskının OPEC'in üretim kesintisi politikasından vazgeçmesine neden olması bekleniyor. ABD'nin İran ve Venezuela ham petrolüne uyguladığı ambargo da göz önüne alındığında, Libya'da yaşanacak bir kesinti Suudiler'in gözmezden gelemeyeceği bir küresel arz felaketine dönüşebilir—tabii eğer OPEC kesintilerinin amacı sadece aşırı yüksek petrol fiyatları değil, Suudiler'in iddia ettiği gibi gerçekten de "piyasa yeniden dengelenmesini" başarabilmekse.
Suudi Arabistan Trump'ı Da Sakinleştiriyor
Zug, İsviçre bazlı petrol danışma firması PetroMatrix Başkanı Olivier Jakob'a göre Suudiler üretim kesintilerinin bir kısmını planlanandan erken bitirmek konusunda görünürdeki açıklıklarıyla Trump'ı da sakinleştiriyor:
"Suudi Arabistan Trump'tan emir almadığını iddia etmeyi sürdürecek olsa da tonlarındaki ufak değişimi ilk taviz işareti olarak yorumluyoruz."
Jakob ayrıca Rİyad'ın geçen hafta ham petrol yurt dışı satış fiyatının büyük bir bölümünü özellikle de Avrupa'da yükselttiğini ekledi.
Petrolde uzun pozisyon sahibi koruma fonları OPEC'in Çarşamba günü yayınlanacak aylık raporunda arz sıkışıklığına yönelik göz korkutucu bir başka hikaye anlatmasına güvenecek. Bu rapor WTI'ın yıllık %40'lık, Brent'in ise %31'lik yükselişini daha da ilerletebilir.
Suudiler'in üretimde gardlarını düşürmeye razı getirebilecek bir sebep, milli petrol şirketleri Aramco'nun ilk halka arzına bağlı tahvil ihraçlarına yönelik yüksek piyasa ilgisi olabilir.
Suudiler Aramco Tahvil İhracı Sonrası Biraz Cömertlik Gösterecek Mi?
Milli bütçesi için gereken petrol fiyatını elde etmenin dışında, Aramco'nun ilk halka arzı ülkenin en önemli gündemi oldu. Şirket Pazartesi'ye kadar, uluslararası ilk tahvil ihracından beklediği 10 milyar Dolar'ın üç katından fazlaya kadar teklif aldı.
New York bazlı enerji koruma fonu Again Capitan kurucu ortağı John Kilduff:
"Tahvillere yönelik aşırı talep Suudiler ve Aramco için önemli bir onaylama."
"Bu noktada biraz rahatlayabilirler ve biraz cömertlik de gösterebilirler."