Yazar: Şenay Şerefoğlu
11 Nisan’ın ardından dün de Döviz/TL kurlarının tamamı rekor yükseliş yaşadı ve USDTRY kuru 4,50 seviyesine yükseldi. Türk Lirası’nın son hafta itibariyle diğer gelişen ülke kurlarından negatif ayrışarak dolar karşısında yaklaşık 20 kuruş değer kaybetmesinde ‘açıklamalar’ın etkili olduğu görülüyor.
Hatırlanacağı üzere TCMB Eski Başkanı Erdem Başçı ile Erdoğan arasında yaşanan ‘faiz’ anlaşmazlığı o dönem TL’nin sert düşmesine neden olmuştu ve devamında yine Erdoğan’ın açıklamaları TCMB’nin bağımsızlığına dair endişeler yaratmıştı.
Yüksek faizin enflasyona neden olduğunu her fırsatta ifade eden Cumhurbaşkanı Erdoğan, son olarak başkan seçilmesi durumunda para politikasında daha etkin rol oynayacağını, gerekçe olarak da halkın bu durumdan (yüksek enflasyon, yüksek faiz ve yüksek kur) kendisini sorumlu tutacağını belirtmişti. Erdoğan’ın açıklamaları TCMB üzerinde birbirine bağlı 2 önemli endişeye neden oldu.
İlki, TCMB’nin bağımsız bir kurum olduğu algısında bozulma yaşandı ve 2. si ise buna bağlı olarak bankanın Haziran’da beklenen faiz artışına gidememe olasılığı oldu.
TCMB, 25 Nisan’daki PPK toplantısında GLP oranında 75 bp faiz artışı yaptı ve TL’deki kaybın devam etmesi durumunda faiz artışına devam edeceğinin mesajını verdi, peki 25 Nisan’dan sonra ne oldu?
- TL, tarihinin en düşük seviyesine geriledi.
- Küresel piyasalarda yatırımcıların TL varlıklara talebi azaldı.
- En büyük ithalat maliyeti olan petrol fiyatları 3,5 yılın zirvesine çıktı.
- Enflasyon beklentileri aştı.
‘Açıklamalar’ kısmının diğer kanadını ise kredi derecelendirme kuruluşları yaptı ve önce S&P not indirimine gitti, ardından Moody’s ve Fitch Türkiye bankacılık sisteminin zayıflama sinyali verdiğini ve makro göstergelerde bozulmalar olduğunu açıkladı.
Piyasaların beklentisi nasıl?
Döviz kurlarında yaşanan rekor yükselişlerin ardından yatırımcılar, TCMB’nin Haziran toplantısında faiz artışına gitmesini bekliyor ve TCMB’nin dünkü açıklaması da bu beklentileri doğrular nitelikteydi, ancak eğer TCMB, Haziran toplantısında faiz artırmazsa bu kararın ‘bağımsız’ olmadığı gerekçesi ile alındığı algısı güven kaybına neden olabilir.
Diğer gerçekleri unutmamalı!
TCMB’nin faiz artışına gitmesi TL’deki değer kaybını önlemek için yeterli olmayacaktır, çünkü ekonomik göstergelerdeki bozulma tek başına TCMB’nin önüne geçebileceği bir durum değil. Nisan ayında kurda yaşanan yükseliş ve ithalat maliyetlerindeki artış enflasyonun yükselmesine neden oldu, ancak Mayıs’ta da durum çok farklı değil! Kur, tarihinin en yüksek seviyesine çıkarken, petrol fiyatları da 3,5 yılın zirvesine çıktı ve enflasyonun Mayıs’ta da artması çok olası görülüyor. Dolayısıyla TCMB’nin faiz artışının ardından enflasyonun yine yükselmesi kurun da yükselmesine neden olacaktır.
Enflasyon-kur sarmalından çıkılması için önce maliye politikası ve sonrasında para politikası ile müdahale edilebilir. Bununla beraber belirsizliklerin yükseldiği bu süreçte riskleri kontrol altında tutabilmek için güven kaybına neden olacak gelişmelerden kaçınmak da gerekiyor.