Bu makale 11.03.2021 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Petrol fiyatları geçen haftadan OPEC+’nın desteğini koruyor.
Bununla birlikte Suudi Arabistan’a yönelik füze saldırısının önlenmesinden dolayı yaşanan kısa artış bir yana emtia fiyatları o kadar yükselmedi.
Aşağıda önümüzdeki haftalarda petrol ve benzin fiyatlarını hareketlendirebilecek bazı etkenler yer alıyor:
1. OPEC+ fiyat artışını sürdürebilir mi?
Geçen haftanın OPEC+ toplantısı pek çok yatırımcının ve analistin beklediği şekilde ilerlemedi. Piyasayı sakinleştirecek olan arz kesintilerini azaltmak yerine OPEC+, Nisan ayı için üretim oranlarını değiştirmeden sürdürme kararı aldı.
Buna ek olarak Suudi Arabistan, en az bir ay daha günlük ek 1 milyon varil üretim kesintisini sürdürmeyi planladığını duyurdu.
Bu haber petrol fiyatlarında bir ralliye sebep oldu. Brent %5’in üzerinde ve WTI %5 artış yaşadı. Ancak yatırımcılar, bu fiyat artışlarının petrol göstergeleri için yeni fiyat tabanlarını temsil ettiğini varsayarken dikkatli olmalı.
İlk olarak OPEC+’nın kotaları (ki bu, grubun muhtemelen eksik kotalar üreteceğinden yaklaşık 8 milyon varil daha az) muhafaza etme kararı, sadece Nisan sonuna kadar geçerli. OPEC+ Mayıs ayı için üretim oranlarını müzakere etmek için Nisan başında tekrar toplanacak.
Piyasaya tepki olarak kotaları düzenli olarak ayarlama stratejisi oldukça yeni çünkü OPEC ve OPEC+, daha önce tek seferde en az 6 aylık üretim oranlarını belirlemişti.
İkincisi üretim oranları mutlaka arz oranları değil. İki tanker izleme servisinden alınan verilere göre Suudi petrol ihracatı, Suudi Arabistan’ın günlük 1 milyon varil üretim kesintisine uygun olarak Şubat ayında olması gerektiği kadar düşmedi. İhracat ay sonunda daha çok düşüş gösterdi ancak yine de veriler, Suudi Arabistan’ın depolanmış petrolü satarak ihracat seviyelerini koruduğuna işaret ediyor.
Üçüncüsü yatırımcılar şunu unutmamalı ki Rusya, yine, Nisan ayında petrol üretimini günlük 130.000 varil artırmak için OPEC+’nın onayını tekrar güvenceye aldı. Rusya’nın üretim kotaları ile uyumu son kış aylarında daha iyi olsa da Rusya’nın bir aşırı üretim geçmişi var.
Bu deneyimler Rusya’nın aşırı üretim yapabileceğini ve Sibirya'nın çözülmesiyle ilkbahar ve yaz aylarında üretimi daha kolay artırabileceğini gösteriyor.
2. ABD benzin fiyatları hız kazanıyor ama nereye kadar?
Daha yüksek ham petrol fiyatları, ABD’deki daha yüksek benzin fiyatlarından tamamen sorumlu değil. Geçen ay Texas’ta yaşanan soğuk havalar, ABD’nin rafinaj kapasitesinin %40’ına zarar verdi ve tamamı henüz kullanıma girmedi.
Enerji Bilgilendirme Dairesi (EIA) verilerine göre Texas ve Körfez Kıyısının da içinde olduğu PADD3 bölgesindeki rafineri faaliyet oranları, hala normalde olanın %61’i kadar. Karşılaştıracak olursak bu, o bölgede 2010 yılından beri görülen en düşük rafineri kullanım oranı.
ABD’deki benzin stokları da 2015 yılından beri yılın bu zamanında görülen en düşük seviyede ve yılın bu zamanı için 5 yıllık ortalamanın epey altında. Benzin stokları, talebin yükseldiği ve stoklarda düşüşün yaşandığı yaz sürüş sezonuna hazırlık için Mart ayında genelde daha yüksek olur.
Benzin stoklarının yılın bu zamanı için ortalamanın altında olmasının bir nedeni: rafineriler olağan seviyelerde işlemiyor ve ham petrol, rafineriler yerine depoya gidiyor.
Yatırımcılar, rafineri kullanımının normale dönmesi ve ham petrol stoklarında düşüş olması ile özellikle rafineriler, bu ve gelecek ay yaz harmanı üretmek için planlanan geçişlerini tamamladıktan sonra bu dengesizliğin eşitlenmesini beklemeli.
ABD talebi 8-9 milyon varil aralığında olursa bunu yapmakta sorun yaşamazlar ancak bazı analistler, ABD talebinin bu yaz günlük 10 milyon varile yükselebileceğini düşünüyor. Bu, fiyatlar üzerinde artış baskısı yaratacaktır.
Buna ek olarak yatırımcılar, benzin ihracatından gözünü ayırmamalı. Çünkü ABD, benzin ihracatı işini sürdürüyor. Rafineriler yurtdışında benzin satarak daha yüksek fiyatlar elde edebilirlerse yapacaklar. Bu, fiyatlar üzerinde artış baskısı yaratacaktır ve Washington, D.C.’nin mevcut idaresinin, büyük ölçüde yükselmiş benzin fiyatlarına nasıl tepki vereceği belli değil.
3. İran petrol piyasaya dönecek mi?
Suudi Arabistan ve diğer Ortadoğu tedarikçilerinin, büyük miktarda petrolü piyasadan çekmeye devam etmesi ile Hindistan ve Çin, daha ucuz ham petrol iştahını tatmin etmek için İran’a yöneliyor.
Hindistan OPEC+’nın üretimi artırmama kararı ile dehşete düştü. Suudi petrol bakanı Abdülaziz bin Salman, 2020 yılında Hindistan’ın çok miktarda petrol alması ve depolaması nedeniyle Hindistan’ın artan petrol fiyatlarından şikayet etmemesi gerektiğini söylediğinde Hindistan açıkça ağzının payını aldı. Muhtemelen buna karşılık Hindistan, devlet rafinerilerine, kaynaklarını mevcut Arap petrol karışımı dışında çeşitlendirmelerini söyledi.
Reuters’in bir raporuna göre hem Çin hem Hindistan, yakın gelecekte İran petrol ithalatını artırmaya hazırlanıyor. İran Ulusal Petrol Şirketi (Iranian National Oil Company-NIOC), ABD Başkanı Joseph Biden’in yönetime geçmesinden sonra İran petrolüne yönelik yaptırımların kaldırılacağı varsayımı ile Asya’daki müşterilerine ulaşmaya başladı.
Reuters verilerine göre Çin, 2020 Aralık-2021 Şubat arasında yasadışı petrol ithalatını iki kat artırdı. Hindistan ABD yaptırımlarından dolayı İran petrol ithalatını durdurmuştu. Hindistan’dan bazı yetkililere göre Hindistan’daki rafineriler, Haziran gibi yakın bir zamanda İran’dan ithal etmeye başlayabilir.
Yatırımcılar, yaptırımların resmi olarak kaldırılıp kaldırılmadığına bakılmaksızın muhtemelen piyasayı etkileyeceğinden, İran’dan gelen petrolü izlemeli. Çin’e yasadışı petrol satışında artış (veya Hindistan’a yasadışı satış başlaması) haberi bile, fiyatları düşürmeye yetecektir.