OPEC ve OPEC+ toplantılarına bir ay var ancak olay öncesi konuşmalar petrol fiyatlarını çoktan etkilemeye başladı bile. Hem Brent hem de WTI, önceki haberlerin aksine OPEC’in daha derin kesintileri değerlendirip değerlendirmeyeceğinin kesin olmadığı haberleri üzerine 6 Kasım öğle ortasında yaklaşık %1,5 düşüş yaşadı.
Kesinti Spekülasyonlarını Kartel Üyeleri Ateşledi
OPEC ve dostlarının Aralık ayındaki toplantıda mevcut kota sistemine daha büyük kesintiler uygulayıp uygulamayacağı sorusu, ilk olarak Ekim ayında OPEC Genel Sekreteri Mohammed Barkindo tarafından, muhabirlere yaptığı açıklama esnasında ek kesintilerin sonraki OPEC ve OPEC+ toplantılarında masaya yatırılabileceğini söylemesiyle ortaya çıktı.
Spekülasyonlar 29 Ekim’de yeni Suudi petrol bakanı Prens Abdülaziz bin Salman’ın ifadeleri ile hareket etti. Nijerya petrol bakanına göre, Prens Abdülaziz Suudi Arabistan’ın “daha büyük kesintiler için oldukça hazır” olduğunu iddia etti. Daha birkaç gün önce, 4 Kasım’da İran petrol bakanı Bijan Zangeneh, daha büyük üretim kesintilerinin grup toplantısında OPEC’ten gelebileceğini ima etti.
Yatırımcılar bu konuşmaları ciddiye alırken temkinli olmalı. Gerçek şu ki mevcut kotalardaki değişiklikler katiyen mümkün değil ve OPEC üreticilerinin Aralık toplantısında daha büyük üretim kesintisi yapacağı ya da yapabileceğine inanmak için ortada bir sebep yok. Ek kesinti ihtimali olmasa bile, grubun birbirine olan bağlayıcılığı müphem.
Aldatıcı Dilin Farkında Olun
Gelecek ayki “üretim kesintileri” tanımını kullanan dil, toplantı yaklaştıkça daha da yakından incelenmeli.
Dün, Prens Abdülaziz, özellikle Irak ve Nijerya gibi aşırı üretim yapan ülkeleri nihayetinde mevcut kotalarla uyum içinde kesinti yapmaları konusunda baskılayarak, piyasadaki petrol miktarını azaltmak adına tedbirler almak için OPEC’i zorlamaya niyetlendiğini ifade etti. Ancak bu sadece “üretim kesintileri” olarak tanımlanıp haberleştirildi.
Teknik olarak üretimdeki bir azalma üretim kesintisidir ancak kotanın değişeceği anlamına gelmez, onun yerine, üreticiler var olan kotalara daha iyi uyum sağlamaya başlar.
Yeni Suudi petrol bakanı ilk kez yanıltıcı açıklamalar yapmıyor. Prens Abdülaziz’in Abqaiq ve Khurais’e yapılan saldırılarla ilgili düzenlediği basın toplantısında, “üretim” (production) ve “çıktı” (output) kavramlarını kullanımı ve Suudi Arabistan’ın ihraç etmek için depodan ne kadar petrol çekeceğine kıyasla ne kadar üreteceği üzerine büyük bir kafa karışıklığı vardı.
Muğlak kavramların orada olmayanı ima etmek için kullanımı trende dönüşüyor gibi görünüyor. Piyasa izleyicileri kullanılan dili ve OPEC’in üretim kotalarını (production) düşürmeyi mi yoksa mevcut sistem içindeki petrol üretimini (output) azaltmanın yollarını mı tartıştığını deşifre etmek zorunda kalacak.
Irak Protestoları Üretimi Bozabilir
İzlenmesi gereken diğer önemli mesele Irak protestoları. 8 Ekim günü, taleplerinin karşılandığını görmediği sürece, protestocuların herhangi bir tesise zarar vermeden hükümetin petrol altyapısına karşı koyabileceğini yazmıştım. Protestocular basit bir şekilde ihracat için yapılan yüklemeyi ya da işçilerin tesis ve limanlarda boy göstermesini engelleyerek hükümetin petrol gelirine sekte vurabilir.
Protestocular Irak’ın petrol yetisini etkilemeye başladıkça, bu risklerin de meyvesini verdiği ortaya çıkıyor. Protestoların ilerleme şekline bağlı olarak, bu, hala kotasının bir hayli üzerinde üretim yapan Irak’ı gönülsüz üretim kesintilerine zorlayabilir.
İzlenmesi Gereken Diğer Faktörler
OPEC üreticilerinin her biri kendi çıkarlarına göre daha iyi konum alabilmek için oynuyor ve daha büyük kesintilere dair bir anlaşma mümkün değil.
İran istisna ve üretim kesintisi taraftarı. Çünkü muaf ve diğer üyelerin kesintileri sadece avantaj olabilir.
Suudi Arabistan çok üretiyor ancak kotası dahilinde. Çünkü Aramco tesislerine yapılan saldırıdan dolayı düşen depolanmış petrolünü eski haline getiriyor. Çoğunuz toplantıdan sadece birkaç gün sonra gerçekleşmesi planlanan Aramco’nun ilk halka arzının, Suudi Arabistan’ın kuruluş içindeki politikasını etkileyip etkilemeyeceğini merak ediyor. Prens Abdülaziz yönetim kurulunda ek kesintileri zorlamak yerine, piyasadan petrol çekmek adına üzerinde mutabakata varılan mevcut kesintilere uyum sağlamaları için üyelere büyük baskı yapacağını söylüyor.
Aşırı üretimi ile ün salanlardan biri olan Irak, petrol sanayisi üzerinde protestoların etkisini hissediyor ve bu, gönülsüz bir uyum ile sonuçlanabilir.
Sözün özü: Aralık ayında OPEC üyelerinin üretim kesintileri üzerine anlaşmasını beklemeyin. Petrol üretimindeki azalışın diğer faktörler ile hareket etmesi daha muhtemel.