Medyaya verdiği zamanlamalı röportaj ve konuşmalardan piyasayı sıkıştıran üretim kesintilerine, Suudi Enerji Bakanı Khalid al-Falih petrole son yılların en iyi yükselişini yaşatabilmek için elinden geleni yaptı. Yine de Çin ekonomisinin durgunluğu sarfettiği çabaları boşa çıkarabilir.
Falih Aralık ayında 25 petrol üreticisi ülkenin oluşturduğu OPEC+'in günlük 1,2 milyon varillik kesintiye gideceğini açıkladığında karşısında iki rakip vardı: Dünyanın ihtiyacının çok üzerinde üretim gerçekleştiren ABD'li kaya petrolü üreticileri ile, ABD'li enerji firmaları ya da yabancı milli petrol şirketlerinden çok benzinin pompa fiyatına önem verdiğini tweetlerinden belli eden ABD Başkanı Donald Trump.
Suudi Enerji Bakanı şimdiye kadar bu iki rakibini sınırlayarak petrolde bu yıl %25'lik bir yükselişi sağlamakta başarılı oldu.
Falih'in fazla üretimin nihayetinde endüstriye zarar vereceğini sürekli söylemesiyle birlikte bazı kaya petrolü üreticilerinin kısıntıya gitmesi ABD ham petrolünün daha da yüksek seviyede yeni rekorlara ulaşmasını engelledi.
OPEC'in 2018 yazında yaptığı gibi Başkan Trump'ın üretim artış emrine boyun eğmeyeceği şeklindeki kibar ancak güçlü cevabı, piyasaya kartelin bu sefer arz-talebin kontrolünü elinde tuttuğunu gösterdi.
OPEC İçin Beklenmedik 'Rakip': Çin
Ancak Falih'in beklemediği bir şey varsa o da üçüncü bir rakip: Çin'in bozulan ekonomisi ve ABD ile bir ticaret anlaşmasına ulaşma konusunda yaşadığı sorunlar.
Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasında devam eden anlaşmazlıklar sadece ham petrolü değil, tüm riskli varlıkları zorluyor ve Riyad ile OPEC+'i petroldeki yükselişi sürdürebilmek için ne yapılması gerektiği (üretim kesintilerinde muhtemel bir artışın dışında) konusunda sıkıştırıyor.
New York bazlı araştırma şirketi Energy Intelligence bu haftaki yazısında konuyu tam olarak özetliyor:
"OPEC'in kontrolü dışında olan ve planlarını bozabilecek önemli faktörlerle başa çıkması gerekiyor."
Ajansa göre 60 yıldan fazla bir süredir petrol piyasasını yöneten OPEC, dünya çapında karadaki ve deniz üzerindeki milyonlarca varillik arzın üretim kesintileri sayesinde azalmasını sağlayarak ABD ham petrolünü ve İngiltere Brent'i bir "contango"dan "backwardation"a çekerek piyasayı sıkıştırabilir.
"Contango", en yakın teslim aylı vadelerin bir sonraki aydan daha düşük bir fiyatta işlem görerek spottan yakın tarihli vadelere dönen yatırımcıları zarara soktuğu bir emtia piyasası dinamiği. Bunun tersi olan "backwardation" ise bu tarz ters dönüşlerde pozitif getiri sağlar.
Energy Intelligence aynı zamanda petrolün günlük performansının bu günlerde çoğu zaman hisse piyasaları tarafından belirlendiğine de dikkat çekti:
"Hisse piyasalarının yönünü de ABD ile Çin arasındaki ticaret görüşmelerinde kaydedilen ilerlemelere yönelik algılar belirliyor."
"Diğer yandan, Küresel makro ekonomik resimdeki ani ve belirgin bir kötüleşme piyasada arz fazlası kalmasına ve stokların yine aşırı dolması riskine neden olur."
ABD ham petrolünün bir sonraki hedefi olan 60 Dolar'a, Brent'in ise beklenen 70 Dolar hedefine ulaşmasını engelleyen asıl faktör OPEC'in piyasadan gereğinden fazla petrol keseceğine yönelik korku değil, Çin'in başını çekeceği küresel makro ekonomik bir yavaşlamaya yönelik endişeler.
Çin Ekonomisi Uzun Vadede %2 Büyüyebilir Mi?
Pekin ekonomiyi hızlandırmak için planladığı teşvikleri açıklamış olsa da, 2019 için öngörülen %6-6,5'lik GSYİH büyüme öngörüsü yaklaşık son 30 yılın en düşük seviyesinde. Araştırma ve danışmanlık firması Capital Economics'in Baş Asya Ekonomisti Mark Williams'a göre daha kötüsü, GSYİH büyümesi önümüzdeki on yılda %2'ye gerileyebilir ve Çin'in küresel ekonomik performans lideri unvanını kaybetmesine neden olabilir.
Petrolde uzun pozisyon sahipleri Çin konusundaki korkuların abartıldığını söylüyor. Chicago bazlı komisyon firması The Price Futures Group'ta kıdemli enerji analisti Phil Flynn:
"Ayıların kapıldığı vehamet Çin'deki yavaşlamanın gerçekliğinin çok ötesine geçti ve Çin'in vergi kesintisi yapmaya ve vatandaşlarına istihdam sağlamaya yönelik kararlılığını hafife alıyor."
OPEC+'in mevcut stratejisi Aralık'taki anlaşmada belirtilen miktardan daha yüksek kesintiye gitmek ve diğer müttefikleri, özellikle de Rusya'yı işbirliğine zorlamak gibi görünüyor.
Kaya Petrolü OPEC'i Korkutuyor
Yine de, piyasadaki arzı azaltmaya yönelik disiplinlerine rağmen Falih ve diğer OPEC+ petrol bakanlarını yeni zorluklar bekliyor. Chevron (NYSE:CVX) ve Exxon Mobil (NYSE:XOM) gibi büyük oyuncular Salı günü ABD'deki en verimli havzalardan biri olan Permian Havzası'nda günlük 1 milyon varil kaya petrolü üreteceğini açıkladı.
Bu tarz öngörüler de talep beklentilerin altında kaldığı zaman Suudiler'in piyasayı dengeleyebilmek için gelecekte ne kadar kesinti yapabileceği sorusunu akıllara getiriyor.
Piyasayı zorlayan bir başka konu da, American Petroleum Institute raporuna göre ABD ham petrol stoklarının piyasanın beklentisi olan 1,2 milyon varilin çok üzerine çıkarak 7,3 milyon varil yükselmesi.
Eğer bu oran doğruysa, geçtiğimiz haftaki yaklaşık 9 milyon varillik kesintinin olumlu etkisini nötrlemiş olur. ABD Enerji Bilgi İdaresi geçen hafta için resmi arz-talep verisini Salı günü yayınlayacak.