Bu makale 11.04.2019 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
WTI petrolün 60 dolar ve Brent’in 70 dolar üzerinde olması ile petrol fiyatları yükseliyor. Başkan Donald Trump yüksek petrol fiyatlarına dair memnuniyetsizliğini zaten açıkça dile getirmişti ancak kendi politikası, fiyatlardaki artışa önemli derecede katkı sağlıyor: İran ve Venezuela üzerindeki ABD yaptırımları, bu ülkelerin Şubat ve Mart ayılarındaki petrol ihracatı miktarını büyük oranda düşürdü.
Suudi Arabistan’ın gönüllü ve Kazakistan’ın istemsiz üretim kesintileri de, Mart ayında piyasadan büyük orandaki bir petrol miktarının çekilmesine neden oldu ve Nisan ayında da buna devam edecek. Libya’daki savaşın da, şiddet henüz petrol sevkiyatını etkilemese de, bu haftaki artışlara yardımı oldu.
2019’un ikinci yarısında petrol fiyatları nereye gidiyor? Bu sorunun cevabı bilhassa OPEC ve Trump yönetiminde yatıyor.
Trump yönetimi, belirli ülkelere olan muafiyetleri henüz yayınlamadı. Bu muafiyetler, bu ülkelerin ABD’nin ikincil yaptırımlarına maruz kalmadan İran petrolü ithal etmesine izin veriyor. Eğer tüm muafiyetler bir 6 ay daha uzatılırsa, günlük en az 1,5 milyon varil İran petrolü (ancak günlük 1,8 milyon varil), yaptırımlara uygun olarak piyasada kalabilir.
Trump yönetimi ayrıca Hindistan’ı Venezuela’dan petrol ithal etmesini de durdurmak için zorluyor ancak Venezuela’nın piyasaya ne kadar petrol sağlayacağı, ülkenin petrol tesislerinin ve elektrik tedarikçilerinin koşullarına bağlı.
OPEC ve OPEC dışı müttefikler, yılın ikinci yarısı için petrol politikasını değerlendirmeden önce, Trump yönetiminin İran petrol yaptırımları hakkında ne karar vereceğini bekleyip görmeye karar verdi. Suudi öncülüğünde 14 üretici ülkeyi içeren OPEC, planlanmış Nisan toplantısını iptal ederek, Trump’ın aksiyonlarına karşılık vermesini sağlayacak olan Haziran sonundaki düzenli toplantısına kadar beklemeyi tercih etti.
OPEC, muhtemelen Trump’ın politikalarına karşılık, üretim kesintisi taahhüdünü yeniden düşünecek gibi görünüyor. Mart ayında Suudi petrol bakanı Khalid Al Falih ve diğerleri, 2019’un geri kalanı için üretim kesintisi anlaşmasına devam etmek istediklerini ifade etti. Anlaşmayı sonlandırmak için bir neden görmediğini söyledi ve OPEC’in üretimle ilgili olarak “tenekeyi tekmeleyeceğini” öngörüyor.
Brent şimdi 70 doları aştı ve Trump yönetimi yaptırımları 4 Mayıs sonrasına uzatıp uzatmayacağına dair bir işarette bulunmadı, OPEC ve Rusya farklı mesajlar veriyor. 8 Nisan’da Al Falih, üretim kesintisi anlaşmasının uzatılıp uzatılmaması gerektiğini öğrenmek için çok erken olduğunu söyledi. Trump’ın İran yaptırımları üzerine kararının OPEC’in üretim oranı değerlendirmesi açısından önemli olacağını ima ederek, “Mayıs ayının kilit öneme sahip olacağını düşünüyorum,” dedi.
Rusya üretim kesintisine daha fazla devam etmeyi açıkça istemiyor, özellikle diğer faktörler Brent petrolü 70 dolar veya yakınlarında tutarsa. Rusya’nın doğrudan yatırım fonu müdürü ve OPEC-OPEC dışı üretim kesintisi anlaşmasının bir parçası olan Kirill Dmitriev, yakın zamanda koşulların üretim kesintilerinin devamlılığını garanti etmeyebileceğini söyledi. Vladimir Putin, Rusya’nın endüstriyel gelişimine zarar verecek olması nedeniyle, petrol fiyatlarının bu kadar yükselmesini görmek istemediğini söyledi. Fiyatların mevcut seviyelerinden memnun olduğunu belirtti.
Bununla birlikte, Rusya’nın 2019’da neredeyse hiç üretim kesintisi yapmadığını unutmayın. Şubat ya da Mart ayında üretim kesintisi hedefini gerçekleştirmedi. Dünyanın en büyük petrol üreticisi olan Rusya, üretim kesintisinin devamlılığını oldukça iyi bir şekilde destekleyebilir, ancak kendi kotasını doldurmakta başarısız olabilir, bunun sonucunda da Suudi Arabistan ve diğerlerinin kesintilerinden çıkar sağlayamaz.
Sonuçta, Rusya’nın blöfünü aramak Suudi Arabistan’a kalmış olabilir. Suudi Arabistan’ın ciddi anlamda bu yönde hareket edip etmediğini söylemek için çok erken, ancak al Falih OPEC-OPEC dışı üretim kesintisi anlaşmasını sonlandırmak için kapı açtı.