Bu makale 21.03.2019 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır
Enerji Bilgilendirme Dairesi’nin (EIA) ABD stoklarında 9,6 milyon varil düşüş olduğunu raporlamasının ardından, WTI fiyatı nihayet Çarşamba günü 60 doları geçti. Amerikan Petrol Enstitüsü’nün (API) – yalnızca 2,1 milyon varil olan – daha az miktardaki tahmini nedeniyle, EIA’nın bu haberi beklenen bir şey değildi. Peki bu artış sürdürülebilir mi? Petrol fiyatlarının gelecek tahminlerine ilişkin birbiriyle yarışan iki argüman var. Biri fiyatların istikrarlı bir artışla ilerleyeceğini, diğeri fiyatların düşüş eğilimine girmiş olacağını söylüyor.
Daha yüksek petrol fiyatları hâlinde:
ABD ve Hindistan’daki petrol talebi güçlü. ABD rafinerilerindeki pay iyi, benzin depoları düşüş yaşıyor – bunun anlamı, rafineri bakım döneminin bitmesiyle birlikte, rafineriler tam hızda çalışacak ve ABD stoklarını azaltacak. Amerikan petrol ihracatı da güçlü ve gelişiyor, bu nedenle ham petrol ABD’den ayrılmalı veya rafineriye girmeli, depoya değil. Hindistan’da Şubat verileri hem benzin hem de dizel tüketiminde artış olduğunu gösterdi.
Venezuela ve İran üzerindeki petrol yaptırımları, OPEC’in ikame etmediği piyasadan önemli bir miktarda petrolün çekilmesine yardımcı oldu. Suudi Arabistan derin bir üretim kesintisi yapıyor ve Irak, Kazakistan, Azerbaycan ve Rusya şu andan itibaren Haziran ayına kadar daha çok kesinti yapma taahhüdünde bulundu.
Başkan Trump’ın dışişleri politikası da, petrol kaynaklarını daha çok eleyerek petrol fiyatlarının yükselmesini sağlayabilir. Nisan sonunda Trump yönetimi, bazı ülkelere İran petrol ithalatına yönelik verilen muafiyetleri yenileyip yenilemeyeceğine karar verecek. Trump yönetimi muafiyetleri kaldırmasa bile, bu ülkelerin ithal edebilecekleri İran petrol miktarında daha sınırlı olacakları bekleniyor. Trump yönetimi ayrıca, özellikle Venezuela’nın Hindistan’a yolladığı petrol miktarını düşürerek, ülke üzerindeki yaptırımları sıkılaştırmaya çalışıyor.
Bu teoriye göre, Amerika’nın artan petrol üretimi bile, petrol fiyatlarının bahar ve yaz döneminde artışını sürdürmesine yetmeyecek.
Düşük petrol fiyatları hâlinde:
Amerika’nın ekonomi verileri güçlü talebe işaret ediyor, ancak Avrupa ve Çin verileri farklı bir hikâye anlatıyor. Avrupa’nın petrol talebi genellikle istikrarlı duruyor, ancak son veriler Avrupa boyunca talebin gerçekten düşüş yaşadığına işaret ediyor. İngiltere, İtalya ve Hollanda’da daha küçük düşüşler olurken, Almanya ve Fransa’da önemli azalmalar gözlemlendi. Aralık 2018 verileri, Avrupa’da talebin günlük 755.000 varil düştüğünü ortaya koydu.
Çin’in petrol talebi de bir diğer endişe kaynağı. Çin’den kesin veriler elde etmek zor, ancak en çok takip edilen ekonomik göstergelerden birisi fabrika aktivitesi. Şubat ayında Çin’in fabrika aktivitesi yavaşladı. Bu art arda görülen üçüncü yavaşlama ayı oldu. Güney Kore’nin genel ihracatı da Şubat ayında azalarak, bu zayıflığın bölge boyunca yayıldığını gösteriyor. Asya’nın zayıf ihracat verileri ve fabrika aktivitesi, genelde petrol piyasaları tarafından negatif bir işaret olarak görülür ve buna bağlı olarak petrol fiyatları genellikle düşer. ABD ve Çin yakın zamanda ticari bir anlaşmaya varamazsa, Çin ekonomisi daha da zayıflayabilir.
Gerileyen talep özellikle OPEC ve onun OPEC dışı partnerlerinin üretim kesintisi taahhütlerini etkisiz hale getiriyor. ABD üretimini durduracak bir şey olmadan, petrol piyasaları 2019’un geri kalanında kolayca aşırı arz edilmiş bir şekilde kalabilir.
Peki piyasalar hangisini seçecek?