Bu makale 14.10.2021 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
WTI ve Amerikan ham petrol fiyatları bir anda neden bu kadar yükseldi? Fiyatların 63 dolar olduğu zamanın üzerinden iki ay bile geçmedi ve bu hafta WTI, 80 doları aşarak büyük fiyat değişiminin yaşandığı 2014 yılından beri gördüğü en yüksek seviyeye ulaştı.
Gelin bu açmaza odaklanalım ve fiyatları gerçekten nelerin etkilediğine yakından bakalım. Ve fiyat artışının arz-talep temellerinin bir yansımasından çok bir hissiyat ve spekülasyon meselesi olduğunu görelim.
Arz-Talep Argümanının Çürütülmesi
Bu yaz talebin artış yaşadığı ve ham petrol ve gaz depolarının düştüğü bir gerçek. Ancak bu eğilim artık tersine dönüyor. GasBuddy verilerine göre Eylül ayındaki benzin talebi %3,35 düşüş yaşadı. Ekonomi hala koronavirüs etkisinde ve ABD’nin kuzeyindeki ekonomi merkezlerinde bu kış yeni bir dalga görüleceğine dair güçlü tahminler var.
Dahası EIA’ya göre rafineri kullanımı geçen hafta %89,6 puandı. EIA benzinde de artış olduğunu gösterdi. Bu veriler, halihazırda veya yakın gelecekte bir arz sıkıntısı olduğunu göstermiyor.
Ayrıca Ağustos ayında Ida Kasırgası’ndan zarar gören Meksika Körfezi’ndeki üretim, nihayet birkaç hafta önce tamamen düzeldi. Ida kaynaklı kesintilerin, Ağustos ve Eylül aylarında fiyatlarda artışa yol açması mantıklıydı. Ancak yine de Ekim ayında artan fiyatları açıklamak için iyi bir argüman değil bu.
Kayaç Petrol Firmaları Üretimi Artırmıyor
Kayaç petrol firmaları, piyasa hissiyatının fiyatların artması yönünde baskı yapmasına iki şekilde yol açtı: 1) büyük kayaç petrol firmaları, üretim seviyelerinde piyasanın en başta beklediği gibi koronavirüs öncesi dönemlere dönmedi ve 2) kayaç petrol yöneticileri, çok daha yüksek fiyatlarda bile üretimi artırmalarının mümkün olmadığını söyledi.
Covid öncesinde ABD’nin petrol üretimi günlük 13,1 milyon varil ile zirve yaptı. Son rakamlar ise bunun 11,3 milyon varil olduğunu gösteriyor. Piyasa artık daha fazlasını bekliyordu. Kayaç petrol firmaları, WTI’nın ulaştığı seviyelere bakmaksızın bu iş koşullarında üretimi artırmaya istekli olmadıklarını güçlü bir şekilde belirtiyor. Piyasa oyuncuları bunu, fiyatları artıran bir etken olarak görüyor.
Doğalgazda Kıtlık Korkusu
Piyasadaki bazı oyuncular, ABD’de bir doğalgaz kıtlığı olacağından korkuyor. Avrupa bu kıtlıkla çoktan karşılaştı ve Beyaz Saray şimdi, ABD’de faturaların bu kış en az %50 daha yüksek gelebileceğini söylüyor. Eğer ABD’de bir doğalgaz kıtlığı yaşanırsa (elektrik üreten) birçok doğalgaz jeneratörü yakıt olarak petrole geçebilir. Doğalgaz, ABD’deki elektrik üretiminin yaklaşık %40’ı için kaynak olabilir.
Spekülasyon
Spekülasyon, emtia piyasalarında her zaman itici bir güçtür. Kurumlar ve insanlar, parasal getiri elde etmek için yatırım yapar ve artık ABD piyasaları iyi gitmiyor. Petrol piyasasında yatırım yapmak, son iki aydır çok daha kazançlı hale geldi.