Suudi Enerji Bakanı Abdülaziz bin Selman geçen hafta, OPEC'e ve yüksek petrol fiyatlarına karşı bahis oynamayı göze alanlar için, "Günümü neşelendirin," demişti. 
Ancak Selman'ın hesaba katmadığı isim, Libyalı General Halife Hafter'di.
Selman'ın ve diğer enerji bakanlarının 17 Eylül'de Zoom toplantısını sonlandırmalarından saatler sonra, Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Trablus'taki hükümetle uzun bir savaş içinde olan General Hafter bir barış anlaşması duyurdu ve bu anlaşma piyasaya büyük miktarda Libya petrolü getirebilir.
O günün öncesinde, OPEC 60. yıl kutlamasını yapmış ve bin Selman liderliğinde bir basın toplantısı düzenlemişti.
Bu organizasyonda, OPEC'in 13 üyesinin tamamı sadece kendilerin izin verilen miktarda üretim yapacaklarının ve hatta geçmişte çiğnedikleri kuralları telafi etmek için gerektiği takdirde kotalarının altına ineceklerinin taahhütünü verdi. Ana fikir, korona virüs salgını yüzünden nakit açlığı yaşayan petrol üretici ülkelere kaynak sağlamak amacıyla arzı talebin altında, ham petrol fiyatlarını ise varil başına 40 doların üzerinde tutmaktı. Tabi ki dile getirilmeyen beklentiler kartelin lideri olan Suudi Arabistan ve daha geniş OPEC+ grubunun yönlendirilmesine yardımcı olan Rusya için de geçerliydi. OPEC+, OPEC'in mevcut üye ülkeleriyle birlikte gruba üye olmayan 10 petrol üretici ülkeyi kapsıyor.
Bir General Her Şeyi Bozabilir
Bu toplantıda bulunmayan Hafter, OPEC'in bir çuval incirini berbat edebilir.
Perşembe günü itibariyle Libya'nın Hariga, Brega ve Zueitina'daki petrol tesisleri açılmış durumda ve petrol ihracatı yapmak için yük gemilerini kabul ediyor, ancak ülkenin en büyük petrol havzasındaki ham petrolü ihraç eden tesis ve en büyük liman hala fors majör altında.
Kuzey Afrika ülkesinin Ulusal Petrol Şirketi üretimin önümüzdeki hafta itibariyle günlük 260.000 varil artmasını beklediğini söyledi. Geçen haftanın sonunda Hafter güçlerinin petrol liman ve havzalarına yönelik kuşatmayı kaldırması öncesinden bu miktar günlük 100.000 varil civarındaydı.
Libya'nın toplam üretimi yıl sonuna dek günlük 550.000 varile, 2021 ortasına kadar ise günlük 1 milyon varile yakın bir seviyeye ulaşabilir. Libya Hafter'in başlattığı iç savaş yüzünden Ocak'tan bu yana tek bir varil bile ham petrol ihraç edemedi. 2008'deki zirve noktasında ülke günlük yaklaşık 1,8 milyon varil petrol üretiyordu.
Değişen piyasa dinamikleri OPEC'i plan tahtasına geri dönerek bu beklenmeyen yeni arz konusunda ne yapabileceklerini düşünmeye zorlayabilir.
Arkaplan olması açısından; OPEC'in Mayıs ayında üretimde günlük 9,6 milyon varillik kesinti yapma kararı, ABD ham petrol fiyatlarının Nisan'daki tarihi varil başına -40 dolarlık noktadan Ağustos itibariyle 5 aylık bir zirve olan 43,77 dolara çıkaran faktördü.
Geçtiğimiz dört aydaki istikrarlı fiyat hareketinden cesaret alan OPEC, ekonomiler COVID-19 kaynaklı bozulmanın en kötü sürecinden iyileşmeye devam ederken piyasanın çökmeyeceğine yönelik bir kumar oynayarak bu ay üretim kesintilerinde günlük iki milyon varillik azalmaya gitti. Selman'ın petrol ayılarına açığa satış yaparlarsa "büyük acılar" çekeceklerine yönelik uyarısı, fiyatları savunmak adına hesaplanmış bir stratejinin parçasıydı.
Petrol Tacirleri İçin Önemli Olan Korkutma Taktikleri Değil, Variller
Ancak her ay yüzbinlerce ek varilin piyasaya girmesiyle birlikte petrol tacirlerinin bin Selman'ın korkutma taktikleri yerine petrol gemisi takip sistemlerinde görülen kargo hacimlerine göre yol belirlemesi daha yüksek bir ihtimal. OPEC'in hakkını vermek gerekirse, Libya dinamiği geçtiğimiz hafta içinde ABD ham petrolü ya da küresel benchmark Brent'te bir etki yaratmadı. Ancak bu ikilinin yeniden baskı altına girmesi an meselesi olabilir.
Mercuria kurucu ortağı ve CEO'su Marco Dunand bu hafta Bloomberg ile gerçekleştirdiği röportajda Libya'daki üretimin artışı konusunda, "Ekstra petrole ihtiyacımız yok," dedi.
Dunand küresel petrol stoklarının Eylül ayında günlük 500.000 ilâ 1 milyon varillik artış gösterdiğini, ancak dördüncü çeyrekte günlük yaklaşık 1 milyon varil azalacağını belirtti.
Dunand:
"Şu an ciddi miktarda petrolün gemilere ve yüzen depolara yüklendiğini görüyoruz. Eylül'de hem yüzen depo olarak tankerleri, hem de karadaki tankları dolduruyoruz. Küresel yeniden dengeleme sürecinde bir yavaşlama yaşandı."
Standard Chartered analisti Emily Ashford, Bloomberg tarafından düzenlenen bir panelde OPEC+ anlaşmasındaki muhtemel bir çöküşün petrol piyasası için en büyük aşağı yönlü fiyat riski olduğunu söyledi.
Bloomberg analistlerinin dikkat çektiği bir başka problem: en yakın tarihli sözleşme ile diğer yakın tarihli sözleşmeler arasındaki zaman aralığının zayıflamanın artacağı sinyalini vermesi. Hem ABD, hem de küresel benchmark Brent ham petrol vadeli işlemlerinde en yakın Aralık sözleşmeleri arasındaki fark Perşembe günü kontango bölgesinde daha derinlere doğru ilerledi.
Bu ay başında gelen raporlar, emtia tacirlerinin ham petrolü deniz üzerinde depolamak için daha çok tanker kullanmaya başladıklarını gösterdi. Bu gelişme de, karadaki depoların dolu olması sebebiyle yüz milyonlarca varillik satılamayan petrolün tankerlere doldurulduğu bu ilkbaharın bir tekrarını görebileceğimize dair endişelere yol açtı. Sokağa çıkma ve seyahat yasaklarının sonlandırılmasının ardından petrol satışları iyileşmeye başladı ancak bu iyileşme, grubun hala en kötü talebine sahip olan jet yakıtına yansımadı.
Libya'dan Sonra OPEC İçin Bir Sonraki Kötü Haber İran'dan mı Gelecek?
Analistler haklıysa, Libya OPEC için kötü haberlerin sadece ilki olabilir. Daha büyük bir gelişme İran'dan gelebilir ve onu sonrasında Venezuela da izleyebilir.
Trump yönetimi yaklaşık iki yıldır İran'ın petrol üretimini yaptırımlarla yarıya indirmeyi başardı; Londra bazlı Facts Global Energy'nin tahminlerine göre Tahran'ın üretimi yaptırımlardan önceki günlük 3,8 milyon varile kıyasla 1,9 milyon varil civarında. İslam Cumhuriyeti'nin yaptırımlar öncesinde ortalam günlük 2milyon varil seviyesinde olan petrol ihracatı, %90'luk düşüşle günlük ortalama 200.000 varile geriledi.
Venezuela ise, Beyaz Saray'ın yaptırımlarının vurduğu 18 ay öncesine kadar günlük neredeyse 1 milyon varil petrol üretiyordu. Ağustos'ta, Caracas'ın devlet petrol şirketi PDVSA günlük ortalama 325.000 varillik petrol ihracatı gerçekleştirdi ki, bu da son dört ayın en yüksek seviyesi ve üretimin günlük 100.000 varil civarında kalması sebebiyle büyük oranda stoklanmış ham petrolden geldi.
Washington bu hafta, BM Güvenlik Konseyi'nin diğer üyelerinin sorgulamalarına rağmen Tahran'a yönelik yaptırımlarını tek taraflı olarak yeniledi.
Yönetimi İran'a yönelik "maksimum baskı" temalı sert tutumunu sürdürse de, Trump gazetecilere 3 Kasım'da gerçekleştirilecek başkanlık seçimleri sonrasında Orta Doğru ülkesiyle bir petrol anlaşması yapabileceğini söyledi.
Şu an itibariyle, Tahran'daki mollalar ne kadar acı içinde olsalar da Trump'la bir anlaşma yapmak istediklerine dair bir işaret vermiyor. Ayrıca Trump bu tarz bir anlaşmayı yapmak için ikinci döneminde de ülkenin başında olacağını farz etse de, başkanlığı Joe Biden'a kaptırması durumunda İran'ın petrol ihracatı Kasım sonrasında piyasaya bir geri dönüş yapabilir.
Ancak OPEC henüz seçeneklerini tüketmiş değil. Kartel ve ortakları yeni adımları bu yılın ilerleyen zamanlarında belirleyecekler ve orijinal plan Ocak 2021 itibariyle kesintilerin günlük 2 milyon varil daha gevşetilmesi yönünde. Ham petrolün varil başına 40 doların üzerinde zor bir şekilde tutunması ve üretici ülkelerin ekonomilerine kaynak sağlamak için petrolden daha yüksek gelire ihtiyaç duymasıyla birlikte, zor kararlar—fiyatları korumak için üretimi kısıtlamak ve daha fazla para kazanmak için daha çok petrol satmak—verilecek.
Abdülaziz bin Selman geçen hafta petrolü açığa satanları OPEC'in karşılık vermeyeceğini düşünmemesi gerektiği konusunda uyardı ve kartelin piyasadaki kaymalara gerekli tepkiyi vermek için birkaç ayda bir kez buluştuğu günlerin geçmişte kaldığını söyledi. Selman korona virüs salgınıyla birlikte OPEC'in piyasadaki zorlukların üzerine gitmek için proaktif ve önleyici bir tutum takınacağını belirterek, düzenli online toplantılarla bir adım önde olma stratejisinin sinyalini verdi.
Neyle karşı karşıya olduğuna bakarsak, OPEC bu stratejiyi erken bir tarihte hayata geçirebilir.
3. parti reklam. Investing.com'un sunduğu veya önerdiği bir teklif değildir. Feragat detaylarına buradan bakın veya
reklamları kaldırın