Bu makale 04.03.2021 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
OPEC ve OPEC+, Nisan ayından itibaren petrol üretimini artırmayı değerlendirmek üzere 4 Mart Perşembe ve 5 Mart Cuma günü toplanacak.
Bu hafta OPEC+ için tehlikede olan iki mesele var ve ikisi de üretimi artırmakla ilgili. Öncelikle grup, Nisan ayından başlamak üzere üretimi günlük 500.000 varil artırıp artırmamayı konuşacak. İkinci mesele, Suudi Arabistan’ın Şubat ve Mart aylarında piyasadan çektiği ekstra 1 milyon varillik üretimi tekrar sürme planını gerçekleştirip gerçekleştirmeyeceği.
OPEC+ üretimi artıracak mı; öyleyse ne kadar?
Rusya bu kez üretim artışını desteklediğine işaret etti ve görünen o ki OPEC+ üyelerinin çoğu, artan üretimi piyasanın artık tolere edebileceğine inanıyor. Sorun üretimi artırma hızı olacak. İşte majör oyuncuların farklılaştığı nokta burası.
Rusya ve BAE, petrol talebinde güçlü bir büyüme görüyor. Özellikle BAE ulusal petrol şirketi ADNOC (AD:ADNOCDIST) CEO’su, “talebin yıl sonuna kadar Covid-19 öncesi seviyelerin üzerine çıkacağına” inandığını söyledi.
Suudi Arabistan BAE ile aynı iyimserliği paylaşmıyor. Suudi Aramco (SE:2222) CEO’su Amin Nasser, 2021’in ikinci yarısında petrol talebinin güçlü olacağına inanıyor ancak sınırlı jet yakıt talebi, piyasanın 2022’ye kadar Covid-19 öncesi seviyelere ulaşamayacağı anlamına gelecek.
OPEC+ üretimi artırmazsa artan petrol fiyatlarının diğer yerlerdeki– özellikle ABD’deki – üretimi teşvik edeceğine dair endişeler var. Bu yılın kalanı için ABD’deki üretim artışı konusunda büyük bir potansiyel görmediklerini söylemiş olsa da yer altında üretilecek petrol var. Eğer kayaç alanlarında petrol üretecek para varsa biri bunu yapacaktır.
OPEC+’yı üretimi artırmaya teşvik edecek diğer şey, iki büyük Asyalı tüketici Hindistan ve Çin’in, petrol fiyatlarının onlar için çok yükseklere çıkma tehlikesi içinde olduğuna işaret etmeleri. Daha yüksek petrol fiyatları ekonomisine “zarar verdiğinden” Hindistan özel olarak OPEC’e, petrol üretimini artırma çağrısında bulundu. Çin’in Şubat ve Mart ayı petrol harcaması göze çarpacak kadar düşüş yaşadı. Petrol ithalatında görülen son düşüş, yüksek fiyatlar, rafineri bakımları ve bol stokların bir birleşiminin sonucuymuş gibi görünüyor. OPEC+, düşük fiyatların Çin’deki talebi artırması ve Hindistan talebini güçlü tutması umuduyla üretimi artırmak isteyebilir.
Diğer yandan fiyatın, Asya talebi için göründüğü kadar sınırlayıcı bir etken olmaması da mümkün. Bu durumda OPEC+ piyasaya süreceği varil sayısını, rafineri bakımları tamamlanana ve/veya Çin’deki ek depo tesisleri kullanıma girene kadar kısıtlamak isteyecek.
Peki ya Suudi Arabistan’ın 1 milyon varillik ‘ek’ üretim kesintisi?
Krallık, bu üretimi planlandığı gibi Nisan ayında piyasaya geri getirmek istediğine işaret ediyor. Ancak Suudi Arabistan’ın, tıpkı petrol fiyatlarının 60 dolar üzerinde stabil durması gibi, piyasayı sarsmamak için bu 1 milyon varillik günlük üretimi aylara yayarak aşamalı bir şekilde sürme kararı vermesi de mümkün.
Suudi Arabistan piyasadan çektiği 1 milyon varillik ek üretimi, bu hafta OPEC+ müzakerelerinde bir pazarlık kozu olarak kullanırsa yatırımcılar şaşırmamalı. Örneğin Suudi Arabistan, Rusya’nın daha kademeli bir üretim artışını kabul etmesi karşılığında bu üretimi piyasaya sürmeyi ertelemeyi önerebilir.
Bununla birlikte Suudi Arabistan, planlarından herhangi birini Ocak ayında halka açıklamamış ve üretim kesilmeden önce piyasanın, bu 1 milyon varilin piyasaya dönüşü ile fiyatlanmasına izin vermemiş olsaydı, daha güçlü bir pazarlık kozu olabilirdi.
Aynı zamanda Suudi Arabistan, Jizan’da günlük 400.000 varillik yeni bir rafineri açmaya hazırlanıyor. Bu nedenle Suudi Arabistan, üretimini, Şubat ayında çektiği 1 milyon varillik petrolün tamamı kadar artırsa bile o üretimin tümü ihraç edilmeyecek. Suudi Arabistan küresel pazardaki satışa dönük ayak izini artırmaya çalışırken bir kısmı muhtemelen yeni rafineriye aktarılacak.
Sözün Özü
Toplantı bir smaç gibi görünse de – herkes piyasanın daha çok petrole ihtiyacı olduğunda hemfikir – yatırımcılar, OPEC+’nın uzlaşmaya varmak için beklenenden daha çok zaman harcamasına şaşırmamalı. Yatırımcılar, OPEC+ görece basit bir şey alıp (500.000 veya 1 milyon varillik üretim artışı gibi) ve bunu birkaç aylık bir süre içinde planlanan karmaşık bir artış programına çevirdiğinde şaşırmamalı. Piyasa öncelikle toplam rakamı önemsiyor olsa da OPEC+ ülkeleri daha çok o noktaya ne zaman nasıl varacağı konusunda endişeli.
Karmaşık programlar ve üretim düzenlemeleri uygulanabilir gözükmese de kotaların tahsis süreci, OPEC+ üyeleri arasındaki diplomatik bağı korumak açısından önemli. Evet, bu hafta yaptığı her anlaşma sıradaki OPEC+ toplantısında incelenecek ve muhtemelen göz ardı edilecek ancak kurumun doğası, her toplantıda fikir birliğine ulaşılacak karmaşık anlaşmaları gerektiriyor.