Çin'de ortaya çıkan korona virüs krizi sebebiyle sadece dört haftada petrol boğadan ayı piyasasına döndü ve aklı başında kimse yine bu kadar hızlı bir şekilde değişmesini beklemiyor.
Tabi ki, piyasadaki kanamanın durdurulabileceğine yönelik de hala umut var.
23 petrol üreticisi ülkeden yetkililer de Viyana'da gerçekleştirilen ve düşük profilli olması beklenmesine rağmen dikkatleri üzerine çeken teknik seviyedeki görüşmelerde tam da bunun cevabını bulmaya uğraşıyor.
Dünya medyasının tüm baskısını ve spot ışıklarını üzerlerinde hisseden yetkililerin ağzından çıkan her kelime, gazeteciler tarafından odak noktası olacak, analiz edilecek ve OPEC+'in ham petrol fiyatlarındaki çöküşü durdurabilmek için tam olarak ne yapabileceğini merak eden bir petrol piyasasına sunulacak.
Peki 13 üyeli OPEC ve 10 müttefiği petroldeki bu "düşen bıçağı" havada yakalayabilir mi?
Toplantı Sonucu Beklenirken Ufak Bir Toparlanma
Brent'i varil başına 55 Dolar'lık kilit destek seviyesi altına, WTI'ı ise psikolojik eşik olan 50 Dolar'ın altına indiren 13 aylık diplerin ardından ham petrol Salı günkü Asya seansında yükseliş kaydetmeyi başardı.
Ancak Singapur'da öğlen saatlerine gelindiğinde bu toparlanma pek bir güç gösteremedi ve Çin'in düşüş eğilimli yeni veriler ya da virüs kaynaklı vaka ve ölümlerde bir sıçrama açıklaması durumunda piyasanın yeniden çöküşe geçebileceğinin sinyalini verdi. Viyana toplantısının mesajı piyasa beklentilerinin altında kalırsa durum aynı şekilde kötüleşecek.
Wall Street Journal sayesinde teknik seviyedeki toplantının hedefinin ne olacağı konusunda bir fikrimiz var.
Gazeteye göre, OPEC lideri Suudi Arabistan piyasada bir arz "şoku" yaratmak adına kendi üretimini geçici bir süreliğine günlük 1 milyon varil azaltmayı düşünüyor. Krallık şu an günlük yaklaşık 9,7 milyon varil petrol üretiyor.
Suudiler ayrıca OPEC içindeki diğer üyeleri ve kartelle yakın ilişkilere sahip ülkeleri de mevcut kesintilerine kısa vadede toplamda günlük 500.000 varil eklemeye ikna etmeye çalışıyor.
Suudiler'in Problemi: OPEC'in Geri Kalanı
İşlerin karıştığı nokta da burası. Çünkü OPEC ve müttefik ülkelerin aylık açıklamalar ve diğer yayınlarla resmi olarak sunuğu veriler dışında aktivitelerini gösteren gerçek zamanlı şeffaf bir bilgilendirme imkanı sunmuyorlar ve bu da ülkelerin herhangi bir anda tam olarak ne kadar üretim yaptığını belirlemeyi zorlaştırıyor.
Son verilere göre OPEC Aralık ayında üretim kesintilerini derinleştirdi. Ancak Suudi Arabistan ve birkaç "kararlı üye" dışında, kartelin geri kalanı üst üste ikinci ayda da söz verdikleri kesintileri gerçekleştirmedi.
Verilere göre kesintilere katılan 13 OPEC üyesinden 11'i arzlarını ilk olarak belirlenen seviye olan günlük 812.000 varile kıyasla 1,345 milyon varil düşürdü. Sadece Suudiler toplam kesintinin günlük 871 bin varilini, ya da %65'ini gerçekleştirdi.
Müttefiklerde ise, kesintiler ilk olarak belirlenen günlük 224 bin varile kıyasla toplamda 383 bin varile ulaştı. Suudiler'in müttefikler arasındaki en güvendiği partner olan Rusya bunun aksine verdiği sözü tutma konusunda en kötü performansı gösterdi. Moskova Aralık ayında söz verdiği günlük 230 bin varile kıyasla sadece 151 bin varillik kesinti yaptı.
Suudiler'in eğer ham petrol fiyatlarını mevcut kriz ortamında daha da düşmekten kurtarmak istiyorlarsa OPEC'in geri kalanından daha büyük bir fedakarlık yapması gerektiği herkes tarafından biliniyor. Kartelden en büyük faydayı sağlayan ülke olarak Riyad bu rolü kabul etti ve Suudi Enerji Bakanı Abdulaziz bin Salman'ın gruptaki bazı ülkelerin "beleşçiliğine" yönelik agresif çıkışı da bu durumu değiştirmiyor.
Suudiler'in ne hissettiğini neredeyse kimse önemsemiyor. Ancak geleceği OPEC'e bağlı herkes Riyad'ın piyasayı kurtarmak için kendisine düşenden fazlasını yapacağına güvenecek ve Abdulaziz için gerçek zorluk da burada başlayacak.
Önemli Olan Arz Değil, Talep
Petrolde geçmişte arz fazlalığı yüzünden yaşanan elden çıkarmaların aksine, korona virüs krizindeki asıl mesele talep, ya da talepteki azalma.
Evet, arz fazlasının talepte düşüşe yol açacağı iddia edilebilir. Ancak bu fiyat düşüşü 2014-2017'de yaşanan ve arkasında ucuz petrol fazlalığının olduğu kaya petrolü kaynaklı piyasa çöküşünden farklı. Bu sefer talep bir gecede yok oldu arkasında tek bir kaynak vardı: Çin.
Neredeyse her ürünün en büyük alıcısı olan Çin, dünyanın en güçlü ülkesinden en fakir ülkesine kadar her noktadan ürün ve hizmetin aktığı bir ev oldu. Çinliler ayrıca dünyaya aldıkları milyarlarca tonluk emtiadan yapılan ürünler için en istikrarlı arz zinciri olduklarının da garantisini veriyor. Neredeyse 30 yıldır sorunsuz bir şekilde işleyen "quid pro quo".
Şimdi ise ilk kez korona virüs salgını Çin ekonomisinin birçok parçasını işlevsiz bırakarak bu dengeyi bozuyor. Kelimenin tam anlamıyla dünyayı hareket ettiren emtia olarak petrol de bu süreçte en büyük darbeyi alabilir.
Çin: Artık Kimsenin Okuyamadığı Bir Kristal Küre
Şu an virüs salgınının ne zaman kontrol altına alınacağını ve ekonominin normale döneceğini kesin bir şekilde tahmin edebilecek tek bir Çin uzmanı yok. Geçen yıl tek başına dünyadaki büyümenin %66'sını oluşturan Çin ekonomisi için Goldman Sachs şimdiden 2020 büyüme beklentisini %5,9'dan %5,5'e düşürdü.
Korona virüsün dünyanın en büyük ikinci ekonomisine sahip ülkede şimdiye dek 17.000'in üzerinde kişide görülmesi ve 360'ın üzerinde insanın hayatını kaybetmesine yol açmasıyla birlikte Bloomberg tahminlerine göre Çin'in petrol talebi günlük yaklaşı 3 milyon varil, ya da toplam tüketimin %20'si kadar düşüş yaşadı.
Habere göre Çin'de faaliyet gösteren 40 rafineriden 18'i çalışmalarını azaltmaya ya da üretimi tamamen durdurmaya karar verebilir.
Bloomberg, çöküşün yarattığı genel etkinin muhtemelen petrol piyasasının 2008-2009 küresel mali krizden beri yaşadığı en büyük talep şoku ve 11 Eylül saldırılarından bu yana yaşanan en ani düşüş olduğunu da ekliyor.
Moody's Analytics'e göre kriz "WTI fiyatını son okumaların %43 aşağısına çekebilir." Şirketin yayınladığı grafikte ABD ham petrol fiyatları varil başına 40 Dolar altında, ya da mevcut fiyatlardan %25 daha düşük seviyede görülüyor.
Tüm bunlar Suudiler'in arzı kısmaktan başka bir çaresi olmadığını kanıtlıyor.
Ya Çin'in talebindeki düşüş daha da hızlanır ve bu önlemleri boşa çıkarırsa?
Petrol piyasasının cevap bulmak istediği soru da işte tam olarak bu.