Bu makale 13.08.2020 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
İkinci çeyrek, petrol şirketleri için kötü geçti. Exxon Mobil (NYSE:XOM) ve Chevron (NYSE:CVX) gibi endüstri devleri, milyarlarca dolarlık kayıplar raporladı. Dünyanın en kârlı petrol şirketi Suudi Aramco (SE:2222) bile kârında geçen yılın aynı çeyreğine göre %73 düşüş bildirdi.
Tüm bunlar, Suudi Arabistan’ın Nisan ayındaki aşırı üretim politikasının petrol arzını artırırken fiyatları düşürmesinden ve pandemiden dolayı yaşanan ekonomik karantinaların talebi azaltmasından bu yana bekleniyordu.
Bu gelişmelere bakarsak düşünülmesi gereken iki önemli soru var:
- Suudi Arabistan’ın normal üretim seviyelerine döndüğü ve ülkelerin yeniden açıldığı bu zamanda petrol fiyatları ne kadar iyileşebilir?
- 2020’nin ikinci yarısında petrol şirketlerimim performansı ne kadar iyi olabilir?
Suudi Aramco’nun Genel Görünümündeki Sorun
Suudi Aramco, Pazartesi günkü kazanç raporunda yılın ikinci yarısı için çok olumlu bir manzara sundu. CEO Amin Nasser’e göre enerji devi, ikinci yarıda kârında iyileşme olması için Asya’da artan petrol talebine bel bağlıyor. Görünüşe bakılırsa bu iyi bir strateji gibi. Asya, özellikle de Çin, 2020 başında petrol talebinde en büyük düşüşü yaşayan bölge oldu ve Avrupa ve Kuzey Amerika petrol talebinin en düşük noktayı gördüğü Mart ve Nisan ayında toparlanmaya başladı.
Suudi Aramco ham petrolünün %70-75’i Asya’ya gidiyor, yani şirket, Asya’nın artan petrol talebinden daha fazla faydalanacak şekilde konumlandı. Ancak bu manzarada ciddi bir sorun var.
Petrol küresel bir emtiadır ve Asya talebi, küresel petrol fiyatının ayarlanmasındaki en önemli faktör değil. Son birkaç aydır Çin’de artan talebin gelmesiyle bile petrol fiyatları çarpıcı derecede stabil durumdaydı, son iki buçuk aydır 40-45 dolar aralığında küçük hareketler yaşadı.
ABD en büyük petrol tüketicisi ve dünyanın en büyük ekonomik gücü. Yani ABD ekonomisine ve petrol talebine ilişkin haberler, küresel petrol fiyatlarının düzenlenmesinde Çin talebine veya Çin’in ekonomik büyümesine ilişkin bilgilerden daha büyük bir rol oynama eğiliminde. Piyasa fiyatı artmazsa Aramco, resmi satış fiyatlarını artırma konusunda zorluk çekecek.
Buna ek olarak Suudi Arabistan’ın OPEC+ üretim kesintilerine olan bağlılığından dolayı Aramco’nun eli kolu bağlı. Aramco’nun üretim maliyeti o kadar ucuz ki petrol fiyatları düştüğünde Asya’ya daha fazla petrol satarak kârını artırabilir. Özellikle Çin, fiyatlar düşük olduğunda depolamak için daha çok petrol almaya hevesli. Ancak Suudi Arabistan’ın günlük 9 milyon varillik petrol üretimini koruma taahhüdünden dolayı Aramco, kendi stoklarından çekmediği sürece Çin’e olan satışlarını artıramaz.
Petrol Talebindeki Sorunlar
ABD ve Avrupa’daki petrol talebi görünümü, bazı göstergeler gelişse de büyümenin ılımlı olmasıyla karışık seyretmeye devam ediyor. ABD’nin rafineri kullanım oranı, geçen hafta %80’e çıktı (yine de bu rakam kısmen, dahil edilen rafineri setindeki değişime atfedilebilir) ve ham petrol stokları 4,5 milyon varil düşüş yaşadı. Bununla birlikte toplam motor benzini stokları geçen hafta 700.000 artış yaşadı. Ham petrol, benzin ve dizel stoklarının hepsi, bu yılın geri kalanı için ortalamanın üzerinde olmaya devam ediyor.
Avrupa’da İngiltere, hiçbir küresel ekonominin görmediği derin bir resesyona girdiğini bildirdi. Hükümetler ekonomik faaliyeti boğmayı bırakmasına rağmen bu politikaların yol açtığı resesyon, petrol talebini negatif olarak etkilemeye devam edecek ve Asya’daki faaliyete rağmen fiyatları muhtemelen düşük tutacak.
Sözün Özü
Üretimin dizginlenmesi, fiyatların 40.-45 dolar üzerine çıkmasına yetmedi. Arz faciasının dışında fiyatlarda önemli bir artış görmek için istisnai talep gelişmelerine ihtiyacımız olacak. Bununla birlikte majör petrol tüketicileri, kendi ekonomik koşulları ile ilgilenmeye henüz başlıyor ve hala virüs korkularının üstesinden gelemiyor. Yani yakın bir gelecekte talep büyümesi hayal etmek zor.
İkinci yarıda petrol şirketleri daha iyi olacak. Çünkü Mart ve Nisan ayı şok edici derecede kötüydü. Ancak daha yüksek fiyatlar ve belirgin şekilde daha fazla petrol satma talebi olmadan yatırımcılar harika haberler beklememeli.