Bu makale 11.06.2020 tarihinde İngilizce olarak yayınlanmıştır.
Petrol piyasası izleyicileri koronavirüs pandemisinin sonuçlarını tanımlamaya çalışırken yanıltıcı bilgilere karşı gözünüzü dört açın. Eyalet ekonomileri yeniden faaliyete geçtikçe ABD’deki petrol talebi kaçınılmaz olarak yükselse de genel olarak hala zayıf. OPEC+ geçen hafta mevcut üretim kotalarını artırma konusunda anlaşsa da bu, kısa vadeli bir başarı olarak görülmeli.
Diğer yandan petrol fiyatlarındaki son düşüş nedeniyle endüstrilerin ya da tüm ülkelerin bittiğini öngören kıyamet tellalları yanıltıcı olarak düşünülmeli.
Petrol piyasasının pandemiden kaynaklı ekonomik çöküşün son aşamalarına nasıl tepki verdiğini izlemeye devam ediyoruz ancak hızlı elde edilen fikirler her zaman doğru değildir. İşte gerçekler:
1. ABD Petrol Talebi
ABD’de yakıt talebi zayıflığını koruyor ve rafineriler daha çok üretmeye ve benzin, dizel ve diğer yakıt stoklarını artırmaya devam ettikçe bu durum, ham petrol üzerinde baskı kuracak.
Eyalet ekonomileri yeniden faaliyete geçtikçe benzin ve dizel (distile) için tüketim rakamları her hafta yükselse de genel görünümün iyileştiği anlamına gelmiyor bu. Enerji Bilgilendirme Dairesi’ne göre (EIA) ABD’de dört haftalık benzin tüketimi ortalaması, geçen yılın aynı dönemine göre %22 düşerken dizel ve jet yakıt tüketimi de %18 ve %64 kayıp yaşadı.
Dizel yakıt tüketimindeki düşüş özellikle endişe verici olmalı. Endüstriyel aktivitenin bir göstergesi olan dizel talebi, 2019 Şubat ayından bu yana zayıf. API D-E-I’ye – Amerikan Petrol Enstitüsü (API) tarafından geliştirilen bir ekonomik aktivite göstergesi – göre dizel için endüstriyel talep büyük oranda düşüş yaşadı. Ticari ulaşım dizel yakıt talebi, koronavirüs karantinaları esnasında artsa da yine de dizel yakıt tüketimi Nisan ayında en büyük aylık düşüşünü kaydetti.
Zayıf talebin üstüne Suudi Arabistan’dan gelen ham petrol akını da petrol ürünlerinde büyük bir fazlalığın oluşmasına yardım etti. Suudi Arabistan’dan pek çok petrol, Mayıs ayında ve Haziran başlarında ABD limanlarına indirildi. Ancak Suudi Arabistan’ın petrol ihracatı azalıyor – Nisan ayına kıyasla bu ay günlük 4 milyon varil azaldı. Suudi ham petrolünün büyük bir bölümü Asya’ya ayrılmış durumda, bu nedenle önümüzdeki haftalarda Suudilerin ABD’ye olan ihracatının büyük oranda düşmesini bekleyin.
2. OPEC+ Toplantısının Yansımaları
Petrol piyasaları, OPEC’in aydan aya yapılan üretim düzenleme politikasından çok fayda görmüyor. OPEC+ Cumartesi günü buluştu ve mevcut üretim kesintilerini bir ay daha, Temmuz sonuna kadar uzatmaya karar verdi. Suudi Arabistan ile Rusya’nın geçen haftanın başlarında niyetlerini iletmesinden dolayı bu anlaşma piyasaları şaşırtmadı.
Suudi enerji bakanı Abdülaziz bin Salman ve Rusya enerji bakanı Alexander Novak’ın Pazartesi sabahı düzenlediği bir basın toplantısının ardından petrol fiyatları pek çok dolar kaybetti. Suudi Arabistan, OPEC+ kararı dışında istediği şeyi elde etti – Asya’ya sattığı ham petrol fiyatını Temmuz ayında 6,00 dolar artırmak için bir sebep.
Basın toplantısının ardından petrol fiyatları neden %3 kayıp yaşadı? Suudi Arabistan Haziran ayından sonra gönüllü olarak günlük ekstra 1 milyon varil üretim kesintisi yapmayacağını ifade etti ve OPEC+ grubu, piyasayı değerlendirmek için her durumda Temmuz ayında yeniden toplanma planı yaptı. O zaman üretimi artırmaya karar verebilir. Bu, piyasaya, OPEC+’nın uzun vadeli piyasa yönetimine yatırım yapmadığı, bunun yerine kısa vadeli olarak tepkisel kararlar aldığı sinyalini verdi.
3. Her Şeyin Sonu Değil
Ekonomi ve Barış Enstitüsü’nün yeni raporu bu hafta manşet oldu. Rapor, koronavirüsün ekonomik etkilerinin “petrol fiyatları önceki seviyelere dönmediği takdirde ABD’deki kayaç petrol sanayisinin çöküşüne yol açabileceğini” açıkladı.
ABD petrol üretimini dikkatli bir şekilde takip edenler, bu açıklamanın ABD'deki petrol endüstrisini anlamayan analistler tarafından sunulan değersiz bir risk değerlendirmesi olduğunu anlıyor. Kayaç petrol bölgesinde kötü performans gösteren ve çökebilecek çok sayıda petrol şirketi olduğu doğrudur. Bununla birlikte sanayi, mevcut düşük fiyat döneminde her biri hayatta kalmak için mücadele eden çeşitli şirketlerden oluşmaktadır.
Bazı şirketler iflas edecektir ancak diğerleri kapalı kuyuları bile açmayı düşünüyor. Bu ekonomik sıkıntı döneminde sanayi kendini yeniden tanımlıyor ancak çökmüyor.
Düşük petrol fiyatları, politik gerilimlere yol açabilecek ekonomik gerilimlere sebep olur. Rapor, düşük petrol fiyatları sonucunda siyasi istikrarsızlığa yatkın Orta Doğu ülkeleri olarak Irak, Suudi Arabistan ve İran’a değiniyor. Ancak siyasi istikrarsızlığa yol açan şey, düşük petrol fiyatlarının kendisi değil – hükümetlerin bu zorluk karşısında verdiği cevap.